له کندهار څخه یوې سرچینې افغانستان انټرنشنل - پښتو ته ویلي، چې طالبانو په دغه ولایت کې د برېښنا د پیسو د نه ورکولو له امله پر ۲۲ فابریکو برېښنا بنده کړې ده. د سرچینې په خبره، په دغو فابریکو کې شپږو هغو له کلونو راهیسې د برېښنا پیسې نه وې ورکړې.
د سرچینې په خبره طالبانو له تېرو دوو ورځو راهیسې د یادو فابریکو د برېښنا د پرې کولو چارې پیل کړي دي.
سرچینه زیاتوي، که څه هم طالبانو تر دې وړاندې فابریکه لرونکو ته ویلي و، چې له اوسنیو بېلونو سره خپل پخواني پورونه هم په قسطونو خلاصولی شي، خو یادې ډلې اوس دغو کسانو ته ویلي، چې باید خپل ټول حسابونه او پورونه خلاص کړي.له کندهار څخه سرچینې افغانستان انټرنشنل - پښتو ته دغه راز ویلي، طالبانو اوسمهال ان پر هغو فابریکو برېښنا بنده کړې، چې یوازې دوه ورځې وړاندې یې بېلونه راغلي و.دا په داسې حال کې ده، چې په کندهار ولایت کې د طالبانو د برېښنا حوزوي رياست مطبوعاتي مسوول بیا د دغې ډلې تر واک لاندې باختر خبري اژانس ته ویلي، چې د هغو ۲۲ فابریکو میټرونه قطع شوي، چې تعرفه یې رهایشي وه، خو د برېښنا استفاده په سوداګریزو ځایونو کې کېدله.نوموړي ویلي، چې له دغو فابریکو څخه د اوو فابریکو د برېښنا مزې له دې امله پرې شوي، چې د میټرونو د ستونزو تر څنګ یې له دوو دورو څخه زیات د برېښنا بېلونه نه وو ورکړي.
په کندهار ولایت کې د طالبانو د برېښنا حوزوي رياست مطبوعاتي مسوول همداراز زیاته کړې ده، چې ځایي مسوولانو تېره اونۍ د فابریکو له مسوولینو سره په کتنه کې له دوی څخه په جدي توګه غوښتي و، چې خپل مخکیني حسابونه ژر تر ژره خلاص کړي.
د افغانستان انټرنشنل - پښتو د سرچینې په خبره، فابریکه لرونکو باید په څلورو قسطونو کې خپل پورونه خلاص کړي وای، خو په دې وروستیو کې فابریکه لرونکو و نه شو کړای خپل پورونه خلاص کړي.
د راپورونو له مخې، ډېری دغه فابریکې د یخ د تولید په برخه کې فعالیتونه لري.
په کندهار ولایت کې اوسمهال شاوخوا ۴۰ فابریکې فعالې دي، چې ډېری یې بیا د طالبانو د حکومت په رامنځته کېدو سره جوړې شوي دي.
طالبانو په داسې حال کې د برېښنا د بېلونو د ورکړې په برخه کې فشارونه زیات کړي، چې د دغې ډلې تر واک لاندې برېښنا شرکت ویلي، چې که د جمهوري نظام پخواني چارواکي او سیاستوال د برېښنا د لګښتونو له درکه خپل پورونه ور نه کړي، د دوی کورونه او شتمنۍ به ضبط کړي.
د یاد شرکت عمومي اجرایوي رییس عبدالباري عمر وویل، چې د تیر نظام پر دولتي ادارو، چارواکو او زورواکانو ۱۳ میلیارده افغانۍ د برېښنا پورونه پاتې چې تر اوسه یې نه دي ورکړي.
د ۲۰۲۲ کال په اکتوبر کې د برېښنا شرکت اعلان وکړ، چې ۶۸۱ میلیونه ډالره پورونه یې راغونډ کړي دي.
دغه پیسې ډیری له پخوانیو سیاستوالو، شرکتونو او سوداګریزو او صنعتي کمپنیو راټولې شوې وې.
د دغه وزارت په وینا، د ۲۰۲۳ کال د اکتوبر له نیمايي څخه د ۲۰۲۴ کال د نوامبر تر ۱۱ مې پورې، پر لبنان باندې د اسراییلو د بریدونو په پایله کې لږ تر لږه ۳ زره ۲۴۳ تنه وژل شوي او ۱۴ زره ۱۳۴ تنه ټپیان شوي دي.
بل خوا، په منځني ختیځ کې د جکړو په دوام سره، د جرمني هوايي شرکت لوفتانزا ویلی، چې په غزه او لبنان کې د روانو جګړو له امله به تل ابیب ته د خپلو الوتنو ځنډول د ډسمبر تر ۱۵مې پورې وغځوي.
د لوفتانزا د الوتنو په ځنډولو کې د هغې ټول فرعي شرکتونه شامل دي، چې اسراییل او منځني ختیځ ته الوتنې کوي.
تهران ته د دغه شرکت الوتنې د راتلونکي کال د فبرورۍ تر ۱۲مې نېټې پورې ځنډول شوې دي.
د لبنان پلازمینې بیروت ته بیا د لوفتانزا الوتنې د ۲۰۲۵ کال د مارچ تر ۱۰ پورې ځنډول شوي.
دغه نظرپوښتنه چې په پرلیکه بڼه د فیسبوک او اېکس پر مټ ترسره شوې پکې ۱۵۵۹ ګډونوالو برخه اخیستې ده، چې د نظرپوښتنې اساسي څلور پوښتنې یې ځواب کړې دي.
دا نظرپوښتنه د افغانستان په اوسني وضعیت کې له طالبانو سره د ټرمپ د نوې راتلونکې ادارې د تعامل، فشار راوړلو، مرستې بندولو او بې پرې پاتې کېدو په اړه د خلکو نظرونه راټولوي.
د اېکس او فیسبوک نظرپوښتنې د افغانستان د حالاتو او د طالبانو په اړه د خلکو بېلابېل نظرونه ښیي او په ګډه دا پایلې د ټولنیزو او سیاسي تمایلاتو د پوهېدو لپاره کارول کېږي.
۱. پر طالبانو فشار راوړل
•د اېکس نظرپوښتنه: ۶۲ کسانو (۱۹%) د دې نظریې ملاتړ کړی چې ټرمپ به پر طالبانو فشار راوړي.
•د فیسبوک نظرپوښتنه: ۳۰۸ کسان (۲۵%) باور لري چې ټرمپ به پر طالبانو فشار راوړي.
•د دواړو ګډې پایلې: ۳۷۰ کسان (۲۴%) پر دې باور دي چې ټرمپ به پر طالبانو فشار راوړي.
۲. له طالبانو سره تعامل کول
•د اېکس نظرپوښتنه: ۱۵۷ کسان (۴۸%) باور لري چې ټرمپ له طالبانو سره تعامل کوي.
•د فیسبوک نظرپوښتنه: د دې نظریې ملاتړ بیا پر فیسبوک لا زیات شوی او ۶۴۰ کسانو (۵۲%) باور ښودلی چې ټرمپ به له طالبانو سره تعامل کوي.
• د دواړو ګډې پایلې: ۷۹۷ کسان (۵۱%) په مجموعي توګه په دې باور لري چې ټرمپ به له طالبانو سره تعامل کوي.
۳. پر طالبانو مرستې بندول
•د اېکس نظرپوښتنه: ۴۳ کسان (۱۳%) باور لري چې ټرمپ به پر طالبانو مرستې بندې کړي.
•د فیسبوک نظرپوښتنه: ۸۶ کسان (۷%) باور لري چې ټرمپ به پر طالبانو مرستې بندې کړي.
•د دواړو ګډې پایلې: ۱۲۹ کسان (۸%) په دې باور لري چې ټرمپ به پر طالبانو مرستې بندې کړي.
۴. نظر نه لرم
•د اېکس نظرپوښتنه: ۶۶ کسان (۲۰%) د موضوع په اړه بې پرې پاتې شوي او نظر یې نه دی ورکړی.
•د فیسبوک نظرپوښتنه: ۱۹۷ کسان (۱۶%) تاییدوي چې د موضوع په اړه هېڅ نظر نه لري.
•د دواړو ګډې پایلې: ۲۶۳ کسان (۱۷%) په دې موضوع کې بې پرې پاتې شوي دي.
تحلیل او پایله
د اېکس او فیسبوک د نظرپوښتنې ګډ تحلیل ښيي چې زیاتره ګډونوال (۵۱%) باور لري چې ټرمپ به له طالبانو سره تعامل وکړي. د دې نظریې ملاتړ د دواړو نظرپوښتنو په پایلو کې له ۵۰% څخه لوړ دی، چې ښيي د نظرپوښتنو ګډونوال باور لري، ټرمپ به له طالبانو سره تعامل وکړي.
دویمه برخه خلک بیا باور لري چې ټرمپ به پر طالبانو فشار راوړي او دا ډله خلک د مجموعي ګډونوالو ۲۴ سلنه جوړوي.
درېیمه ډله ګډونوال بیا باور لري چې ټرمپ به پر طالبانو د امریکا مرستې بندې کړي او د دې باور لرونکي خلک د نظرپوښتنې ۸ سلنه جوړوي.
څلورمه ډله ګډونوال چې اندازه یې یو څه لوړه ده بیا د اړوندې موضوع په اړه هېڅ نظر نه لري او دا د ګډونوالو ۱۷سلنه جوړوي.