د بیان د ازادۍ کور: طالبان په سیستماتیک ډول د بیان ازادۍ ته زیان رسول غواړي
د بیان د ازادۍ کور د طالبانو له لورې د ملي ټلوېزون نوم په راډيو شریعت بدلول غندلی او ویلي یې دي، چې په دې کار طالبان د بیان ازادۍ ته زیان رسول غواړي.
د بیان د ازادۍ کور د طالبانو له لورې د ملي ټلوېزون نوم په راډيو شریعت بدلول غندلی او ویلي یې دي، چې په دې کار طالبان د بیان ازادۍ ته زیان رسول غواړي.
د خبریالانو د یاد بنسټ په خپره شوې خبرپاڼه کې راغلي، چې طالبان په سیستماتیک ډول هڅې کوي، څو د ملي ټلوېزون بڼه په راډيو واړوي او نوم یې په راډيو شریعت واړوي.د خبرپاڼې له مخې، د بیان د ازادۍ کور د رسنیو په ملاتړو بنسټونو غږ کړی، چې د طالبانو د دغه چارې پر ضد غږ پورته کړي او د افغان خبریالانو ملاتړ وکړي.په خبرپاڼه کې راغلي:« د رسنیو له ملاتړو بنسټونو او د بیان د ازادۍ له مدافعینو غواړو چې د طالبانو د دغه اقدام په وړاندې چې د بیان ازادۍ ته زیان رسوي، ودرېږي».د طالبانو له دې پرېکړې وروسته د ګڼو رسنیو خپرونې بندې شوې او د بیان د ازادۍ شورا دغه کړنه د ازادو رسنیو د غږ د خاموشه کولو او د فرهنګي تنوع او اطلاعاتو د له منځه وړلو په معنا بولي.د طالبانو له بیا واکمنېدو سره په افغانستان د رسنیو پر وړاندې سخت قوانین وضع شوي دي او د امر بالمعروف د قانون په پلي کولو سره په یو شمېر رسنیو کې د ژوندیو انځورونو پر خپرونو بندیز لګېدلی دی.له دې سره، په خپرونو کې په خپلواکه توګه د چارو شنونکو په انتخاب هم بندیز ولګېده او د دوی له لورې رسنیو ته اشخاص ورمعرفي شول، څو خپرونو کې یې د بحثونو لپاره ترې مېلمانه کړي
د مقاومت جبهې ادعا کړې، چې په فراه او بادغیس ولایتونو کې یې د طالبانو په مرکزونو بریدونه کړي، چې په کې دوه طالبان وژل شوي او څلور نور ټپيان دي.
یادې جبهې په خپل اېکس کې د یوې خبرپاڼې په خپرولو سره ویلي، چې لومړی برید په فراه ولایت کې د طالبانو د الفاروق پلې لوا باندې شوی، چې له امله یې یو طالب وسله وال وژل شوی او دوه نور ټپیان دي.
په خبرپاڼه کې راغلي، چې دویم برید بیا د بادغیس ولایت د مرکز اړوند شاوخوا سیمه کې شوی، چې یو طالب وسله وال یې وژلی او دوه نور یې ټپیان کړي دي.
یاده جبهه ادعا کوي، چې په دې بریدونو کې یې د طالبانو درې ټانکونه هم ویجاړ کړي دي، خو د دوی وسله والو او عامو خلکو ته مرګ ژوبله نه ده اوښتې.
دا په داسې حال کې ده، چې د مقاومت جبهې تېره ورځ په یوې خبرپاڼه کې ویلي وو، چې د تېرې لېندۍ میاشتې په اوږدو کې یې په ۲۵ بېلابېلو عملیاتو کې شاوخوا ۴۲ طالبان وژلي او ۲۹ نور یې بیا ټپیان کړي دي.
د دغې جبهې په وینا، دغه عملیات یې په کابل، هرات، بادغیس، فراه، بدخشان، پروان، کاپیسا او کندوز ولایتونو کې ترسره کړي دي.
خو طالبانو بیا تر اوسه د دغو بریدونو پخلی نه دی کړی.
افغانستان انټرنشنل هم د یوې خپلواکې او بې پرې رسنۍ په توګه د دغې ادعا تایید نه شي کولای؛ خو په تېره میاشت کې د مقاومت په نامه جبهې وخت نا وخته د یو لړ خبر پاڼو له مخې د بېلابېلو بریدونو ادعاوې کړي او ګڼو رسنیو خپرې کړې هم دي.
د طالبانو د اطلاعاتو او کلتور وزارت ویاند خبيب غفران له هنرمندانو وغوښتل، چې د موسیقۍ پر ځای دیني سندرې ووايي.
نوموړي ویلي، چې هنرمندان دې د نعتونو او ديني سندرو په ویلو کې له خپلو استعدادونو څخه کار واخلي.
طالبان موسیقي حرام ګڼي او واک ته له رسېدو وروسته یې سندرې منع کړي دي.
خبیب غفران له رسنیو سره په مرکه کې وویل: «زموږ دفتر له هغو کسانو سره چې پخوا یې سندرې ویلې او هنرمندان وو، تماس نیولی چې راشي او خپل استعدادونه په هغو برخو کې وکاروي، چې د افغانستان له اصلي کلتور سره په ټکر کې نه وي».
د نوموړي په وینا، طالبان به د هغو هنرمندانو ملاتړ وکړي چې د "افغان کلتور او اسلامي شریعت" خلاف کار نه کوي.
د طالبانو له بیا واک ترلاسه کولو سره دغې ډلې په ځينو ولایتونو کې د موسیقۍ الات مات کړل او په سندرو ویلو یې بندیز ولګاوه، چې د طالبانو دغې چارې هنرمندان اړ کړل څو هېواد پرېږدي او کډوال شي
اېنډېپېنډنټ ورځپاڼې په خپل یوه راپور کې ویلي، چې له افغانستانه د امریکا او ناټو ځواکونو د وتلو پرمهال په افغانستان کې د ۷،۲ میلیارد ډالرو څخه ډېر پوځي تجهیزات پاتې شوي و.
د ارپن رای د راپور له مخې، د دغه تجهیزاتو ډېره برخه د طالبانو په لاس کې ده او ډېری یې د ویجاړېدو او کباړ کېدو په حال کې دي.
د اېنډېپېنډنټ ورځپاڼې د راپور له مخې، د امریکا له لورې په افغانستان کې پاتې شوې سلګونه امریکايي هاموې ټانکونه اوس په خځلو کې پراته دي او په خراب حالت کې د طالبانو په واک کې دي.
دوی وايي، طالبان له دغو امریکايي هاموې ټانکونو څخه د خپل پوځي نښې د کمپاین په توګه استفاده کوي.
دغه ورځپاڼه زیاتوي، چې د افغانستان له څو ولایتونو څخه د سپوږمکۍ له لارې په اخیستل شویو تازه انځورونو کې ښکاري، چې دغه امریکايي هاموې ټانکونه ویجاړ شوي، پرزې یې خلاصې شوي او په تازه هوا کې د ودانیو په شاوخوا کې پراته دي.
د دغه راپور له مخې، امریکايي ځواکونو له افغانستان څخه د ګډوډ وتلو د وروستیو اونیو پرمهال هڅه وکړه، چې د کمپیوټري سیسټمونو په ګډون خپل ډېری پوځي تجهیزات ویجاړ او له منځه یوسي.
خو د امریکا د دفاع وزارت چارواکو ویلي، چې د ۲۰۲۱ کال په اګسټ میاشت کې طالبانو ته د امریکا له لورې د روزل شویو افغان ځواکونو تسلیمېدو او د پخواني جمهوري نظام تر پرځېدو وروسته ډېر امریکايي پوځي تجهیزات د طالبانو لاس ته ولیدل.
پنټاګون وايي، چې امریکایي ځواکونو له افغانستان څخه د وتلو پر مهال د ۷،۲ ملیارد ډالرو څخه زیات ارزښت لرونکي پوځي تجهیزات پرېښودل.
خو طالبان ډېری وخت دغه امریکايي پوځي تجهیزات په خپلو لویو نمایشي غونډو کې لکه د اګسټ په میاشت کې په بګرام پوځي اډه او ولایتونو کې نندارې ته وړاندې کوي.
د اېنډېپېنډنټ ورځپاڼې د کابل، کندهار، هرات، خوست او غزني ولایتونو څخه د سپوږمکۍ له لارې اخیستل شوي انځورونه څېړلي، چې په کې لیدل کېږي هاموې ټانکونه، رینجر موټرونه او پوځي توکي چې د امریکايي پوځیانو له لورې افغان پولیسو او اردو ته ورکړل شوي وو، پراته دي.
د دغه هاموې (زغره وال) ټانکونو ډېره برخه په کابل هوايي ډګر او د کندهار په هوايي ډګر کې لیدل شوي دي.
دغې رسنۍ په ۲۰۱۹ او ۲۰۲۰ کلونو کې د سپوږمکۍ له لارې اخیستل شوي انځورونه سره پرتله کړي دي او وايي، ورستیو انځورونو کې لیدل کیږي، چې دغه امریکايي پوځي توکي په ډېر خراب حالت کې پراته دي.
استخباراتي څېړونکی او شنونکی قیس علمدار وايي، چې د افغانستان په لږ تر لږه ۲۰ سیمو کې د امریکا له لورې پاتې شوي هاموې ټانکونه او پوځي وسایل لیدل شوي دي.
نوموړی وايي:«د طالبانو له واکمنۍ څخه مخکې د انځورونو پرتله کول ښيي، چې دوی(طالبان» نور د ناټو د دې ګران بیه ماشینونو د ساتلو توان نلري او د دې لپاره ډېر دلیلونه شته، چې تر ډېره بریده ددغو وسایلو د ساتنې او د هغوی د چلولو لپاره د ګران بیه تیلو مصارف پوره کولی نه شي.»
ښاغلی علمدار وايي، چې طالبان واک ته د رسېدو په لومړیو څو میاشتو کې د افغانستان په ځینو ولایتونو کې د ګزمو لپاره د نورو موټرونو تر څنګ دا هاموې ټانکونه هم کارول، خو د وخت په تېرېدو سره داسې ښکاري، چې لسګونه یې ویجاړ کړي دي.
له دې سره، د تېر حکومت د جنايي جرمونو د څېړني د برخي یو افغان نظامي بسم الله تابان وايي، چې د هاموې ټانکونو د چلولو لپاره تېل ګران دي او د ترمیم لپاره یې پرزې د امریکا او اروپايي بازارونو څخه بهر ترلاسه کول ناشونې دي.
نوموړی زیاتوي:«دا یوازې د تېلو خبره نه ده، چې د یو عادي موټر په پرتله پنځه یا شپږ ځله ډېر مصرفوي، بلکې تاسو د هاموې یوه کوچنۍ برخه هم په افغان بازار کې نه شئ موندلی. د هاموې ساتنه ګرانه ده او په ریښتیا سره چې د طالبانو له توان څخه لوړ کار دی.»
اېنډېپېنډنټ وايي، د افغانستان په سرحدونو او امنیتي پوستو کې ولاړ هاموې له امریکا څخه غلا شوي ټانکونه دي.
دغه ورځپاڼه وايي، چې طالبانو د خپل ځواک په یوه نادره ننداره کې د طالبانو د جګپوړي وزیر خلیل الرحمان حقاني د جنازې د مراسمو د ساتنې لپاره د هاموې ټانکونو کتارونه هم جوړ کړي وو.
ژورنالېسته او د افغانستان په اړه شنونکې لین اوډونیل وايي، چې طالبان د پرزو د نشتوالي له امله دا هاموې ټانکونه په کباړ بدلوي.
د نوموړې په خبره، د سپوږمکۍ انځورونو څو هاموې ښودلي، چې پرزه شوي یا په بشپړه توګه تش شوي دي.
نوموړې دې پوښتنې ته په اشارې سره چې طالبانو څنګه وکولی شول د امریکا بلک هاک چورلکې بیا ترمیم کړي وویل، چې امریکا د پوځي تجهزاتو د بیا ترمیم په برخه د میلیاردونو ډالرو په لګښت افغان پوځیانو ته روزنه ورکړې وه.
په ورته مهال سیګار په خپل یوه راپور کې ویلي و، چې امریکا د ۲۰۰۱ څخه تر ۲۰۲۱ کال پورې د افغان امنیتي ځواکونو د پراختیا او ساتلو په برخه کې شاوخوا ۸۳ میلیارده ډالر مصرف کړی دی.
د تېر نظام د ملي امنیت رییس احمد ضیا سراج وايي، چې داسې اندېښني شته چې طالبان به وکولی شي د پاکستان او ایران په څېر ګاونډیو هېوادونو له لارې په تور بازار کې د پخوانیو امریکایي پوځي تجهیزاتو د پرزو په پلورلو سره خورا ډېري پیسي په لاس راوړي.
نوموړی وايي:«کله چې طالبانو د دفاع وزارت ډیپوګان ونیول، نو لوټ شوي ډېر شیان، وسلې، مهمات او د دې موټرو پرزې یې غلا کړې او ټول یې د پاکستان په تور بازارونو کې وپلورل.»
د سراج په خبره، ډېر ژر به طالبان د ناټو دغه هاموې ټانکونه د کباړ په څېر د پاکستان په بازارونو کې وپلوري، خو دا لا نه ده څرګنده چې وروسته به پاکستان دغه وسایل څه ډول وکاروي.
د اکثريت په نوم د افغانانو یوه سیاسي فکرې ټولنه په پکتیکا کې د پاکستان د هوايي بريدونو په غبرګون ویلي، چې طالبان د پاکستان د ګټو لپاره کار کوي او دغه بريدونه زمینه برابروي، تر څو د لویو قدرتونو ترمنځ د خلکو په وینه سوداګري وکړي.
دغې ټولنې لیکلي، چې طالبان له ملي حاکميت څخه نه د دفاع مشروعيت او نه هم ځواک لري.
یادې سياسي فکري ټولنې د چهار شنبې په ورځ په يوې اعلاميه کې زیاته کړې، چې د طالبانو په واکمنۍ کې پاکستان څو ځله پر افغان خاوره تېری کړی.
د دوی په خبره، تر دې وړاندې افغانستان د يوه منظم سیسټم درلودونکی و او پاکستان په خپل ټول توان د داسې بريدونو جرات نه شوای کولی.
دوی ليکلي: «د شک هېڅ ځای نه شته چې د طالبانو کړنې په دوامداره توګه له پاکستان سره په همغږۍ ترسره کېږي، په افغانستان کې دننه د (ټي ټي پي) حضور او فعالیت په خپله د طالبانو له خوا تایید شوی او ان د پاکستان پوځ او ټي ټي پي ترمنځ د جوړجاړي منځګړیتوب ته هم ژمن دي.»
دوی وايي، چې دا ډول پېښې د کليوالو خلکو ژوند له ګواښ سره مخ کوي او د پردیو ګټو وسیله ګرځي.
دغې ټولنې د «پاکستان د دغو بريدونو او د کابل د واکمنانو چوپتيا او همکاري» غندلې ده.
اکثریت له افغانانو غوښتي: «زموږ ملت باید د دغو ظالمانه کړنو او د واکمنې ډلې په ګډون د ټولو بین المللي نیابتي ډلو پر وړاندې یو موټی ودرېږي»
دغې سیاسي فکري ټولنې د دا ډول ستونزو لرل د یوه ملي او په خپلو مټو ولاړ دولت نه درلودل ياد کړی او زياته کړې یې ده: «زموږ ستونزه د یوه ملي، موډرن او په خپلو مټو ولاړ دولت نه درلودل دي، چې رېښې یې له واشنګټن، مسکو یا راولپنډۍ څخه نه وي، یوازې یو داسې دولت له پاکستان څخه چې له هر یرغلګر څخه د خپل پرون، نن او سبا پوښتنه کړای شي.»
د طالبانو د عامې روغتیا وزیر نن د یوې ناستې پر مهال وویل، چې په افغانستان کې د ولسوالیو ۷۲ سلنه اوسیدونکي لومړنیو روغتايي خدمتونو ته لاسرسی نه لري او له ۴۰۰ ولسوالیو څخه یوازې ۹۳ ولسوالۍ روغتونونه لري.
د طالبانو د عامې روغتیا وزیر نور جلال جلالي نن چار شنبه د یوې خبرې ناستې پرمهال د افغانستان په ۳۱۸ ولسوالیو کې د نویو روغتونونو د رغنیزو چارو د پیل خبر ورکړ.
نوموړي وویل، ددغو روغتونونو د جوړولو لپاره د دې ډلې مشر ملا هبت الله اخوندزاده ۷ میلیارده افغانی بودجه منظور کړې ده.
نوموړي پر همدغه مهال وویل، چې دمګړی په افغانستان کې د ولسوالیو ۷۲ سلنه اوسیدونکي لومړنیو روغتیايي خدمتونو ته لاسرسی نه لري.
نوموړي زیاته کړه:« د ولسوالیو اوسیدونکي د ډیرو کوچنیو روغتیايي ستونزو د حل په موخه د مرکز او یا هم ولایتي روغتونونو ته مراجعه کوي.»
دغه طالب چارواکی وايي، په افغانستان کې روغتیايي اړتیاو ته په کتو اوسني روغتیايي خدمتونه د قناعت وړ نه دي خو د نویو روغتیايي مرکزونو په جوړولو سره به په هېواد کې لومړنیو روغتیايي خدمتونو ته لاسرسی زیات شي.
نوموړي زیاته کړه، چې له ۴۰۰ څخه زیاتو ولسوالیو کې یوازې په ۹۳ ولسوالیو کې د ولسوالۍ د کچې روغتونونه دي.
نوموړی زیاتوي، «دغه وضیعت بل خوا د ښارونو، ولسوالیو او لرې پرتو سیمو ترمنځ د روغتیا په برخه کې لویه بې عدالتي رامنځته کړې ده.»
جلالي وايي، دمګړی د افغانستان په روغتونونو کې د ۱۳زره ناروغانو لپاره د بستر امکانات شته، خو د نویو روغتونونو په جوړیدو سره به دغه شمېر ۲۳زره ته لوړ شي.
د طالبانو د عامې روغتیا وزیر وویل، چې په نویو جوړیدونکو روغتونونو کې به د عمومي عملیاتو، بیړنیو عملیاتو، ترومالوژي، اورتوپیدي، نسايي او ولادي او بیړنیو خدماتو خونې خدمتونه موجود وي.
نوموړي د ښځینه ډاکټرانو په تړاو چې له زده کړو بې برخې دي او پر چارو یې بندیز دی، ځواب ونه وایه.
طالبان په داسې حال کې د افغانستان په ۳۱۸ ولسوالیو کې د روغتیايي خدمتونو د پراختیا خبر ورکوي، چې له دې وړاندې د روغتیا نړیوال سازمان په افغانستان کې د مور او ماشوم د مړینې د کچې پر زیاتېدو او د روغتیايي خدماتو د کچې پر ټیټوالي اندیښنې ښودلې دي.