د طالبانو مخالفه ډله د ازادۍ جبهه ادعا کوي، چې د شنبې په ماښام یې د بغلان ولایت په پلخمري ښار کې د طالبانو د استخباراتو د موټرو یو کاروان په نښه کړی دی. دغه جبهه وايي، چې په یاد برید کې یې څلور طالبان وژلي.
دغې جبهې پر اېکس پاڼه کاږلي، دغه برید چې د پلخمري ښار په چوک کې شوی و؛ چې په کې څلور تنه طالبان وژل شوي او دوه نور ټپیان دي.
طالبانو لا په دې اړه څه نه دي ویلي.ازادۍ جبهه وايي، په یاد ولایت کې د طالبانو د استخباراتو د مشر «ملا ابراهیم منصوري» برخلیک چې په دغه برید کې په نښه شوی و؛ لا تر اوسه پورې روښانه نه دی.دغه جبهه او د طالبانو مخالفې ځینې نورې جبهې وخت نا وخت د طالبانو په نښه کولو خبرونه خپروي؛ خو طالبانو بیا نه د دغه برید او نه یې هم د نورو بریدونو په تړاو څه ویلي دي.د تېرې مرغومي میاشتې په ۱۲مه نېټه د ازادۍ جبهې د سیاسي کمېټې مشر داوود ناجي وویل، چې دغې جبهې له جوړېدو راهیسې پر طالبانو ۳۴۸ بریدونه کړي، چې په پایله کې یې ۸۶۴ طالبان وژل شوي او ۸۹۴ نور ټپیان شوي دي.هغه ټینګار کړی و، چې د ازادۍ جبهې د کابل، پروان، پنجشیر، کاپیسا، کندهار، هرات، بغلان، بلخ، لغمان، فاریاب، کندوز، بدخشان او تخار په ګډون په ۱۳ ولایتونو کې د طالبانو پر ضد هدفي عملیات کړي دي.
د افغانستان د ښځو، نجونو او بشري حقونو لپاره د امریکا ځانګړې استازې رینا امیري له خپلې دندې له ګوښه کېدو خبر ورکړی. نوموې پر اېکس پاڼه کاږلي، چې سبا د ټرمپ د لوړې مراسمو سره یې د دندې موده پوره کېږي.
هغې لیکلي: «سبا به د افغان ښځو، نجونو او بشري حقونو لپاره د امریکا د ځانګړې استازې په توګه زما وروستۍ ورځ وي.»
نوموړې دارنګه د افغان ښځو له حقونو دفاع او د افغانستان لپاره د مبارزې دنده «یو لوی ویاړ» وباله.
د هغې په وینا، داسې ډېر څه شته چې باید ترسره شي.
هغه زیاتوي، چې د افغان ښځو د حقونو د ملاتړ لپاره یې له اسلامي هېوادونو سره همکاري د هغې د کارونو تر ټولو مهمه برخه ده؛ ځکه دغه هېوادونه «د طالبانو د روایتونو د مخنيوي لپاره تر ټولو اغېزمن غږونه دي.»
هغه وایي، د طالبانو د حساب ورکونې لپاره لا ډېر کارونه پاتې دي.
اغلې امیري لیکلي: «موږ باید د طالبانو د قانع کولو لپاره خپل کار ته دوام ورکړو؛ ترڅو خپل هغه ویجاړونکي فرمانونه بېرته واخلي، چې له مخې یې ښځې او نجونې یې له زدهکړې، په ټولنه کې د هغو د حضور، غږ او له ځینو نورو بنسټیزو حقونو محرومې کړې دي.»
هغې له طالبانو غوښتي، چې د قومي او مذهبي لږکیو حقونو ته درناوی وکړي.
رینا امیري وړاندې کاږلي، طالبانو د ترهې او وېرې فضا رامنځته کړې، چې افغانستان یې د انحصار او بې وزلۍ په یوې دوره کې بند ساتلی دی.
د هغې په وینا: «د افغانستان خلک د ښه ژوند مستحق دي او زه باوري یم، هغه ورځ به راشي چې افغانستان به د یوې پراخ بنسټې ټولنې په لور پرمختګ وکړي.»
د اغلې امیري د لیکنې په وروستۍ برخه کې راغلي، نړۍ باید د افغانستان د زړورو ښځو او نارینه وو ترڅنګ ودرېږي، چې په یو باثباته او خوندي افغانستان کې هم خپله او هم یې ګاونډیان په سوله کې ژوند وکړي. دا د سیمې او نړۍ لپاره اخلاقي او ستراتیژیکه اړتیا ده.»
له ایران او پاکستان وروسته افغان کډوال له تاجکستان څخه هم په جبري توګه د اېستلو له ګواښ سره مخ دي.
تسنیم خبري اژانس د افغان کډوالو له قوله راپور ورکړی، چې په تاجکستان کې پولیسو له دغه هېواد څخه د افغانانو د اېستلو په موخه پراخ عملیات پیل کړي دي.
د راپور له مخې، افغان کډوال ان په کورونو کې یې نیول کېږي او په جبري توګه افغانستان ستنول کېږي.
د تسنیم په راپور کې زیاته شوې، چې ډېری افغانان د تاجکستان د پلازمېنې دوشنبې په وحدت ښارګوټي کې اوسېږي.
سره له دې چې په راپور کې د اېستل شویو کډوالو د دقیق شمېر په اړه څه نه دي ویل شوي، خو تاجکستاني چارواکو ادعا کړې ده، چې یوازې هغه افغانان اېستل کېږي، چې په دې هېواد کې د اوسېدو قانوني اسناد نه لري.
دا په داسې حال کې ده، چې د کډوالو په چارو کې د ملګرو ملتونو د عالي کمیشنرۍ دفتر تر دې وړاندې له تاجکستان څخه د افغان کډوالو پر اېستلو اندېښنه څرګنده کړې وه.
له تاجکستان څخه د افغان کډوالو د اېستلو بهیر تر هغه وروسته پیل شوی، چې له تېر یو نیم کال راهیسې له ایران او پاکستان څخه زرګونه افغانان په جبري توګه اېستل شوي دي او دا لړۍ لا هم په چټکۍ سره روانه ده.
د یادولو ده، چې تېره ورځ د طالبانو د کډوالو چارو نوي وزیر مولوي عبدالکبیر د ملګرو ملتونو د کډوالو عالي کمیشنرۍ له مرستیال سره په کتنه کې له ګاونډیو هېوادونو څخه په زور د افغان کډوالو ستنولو ته په اشاره سره وویل، چې کډوال باید له نړۍوالو اصولو سره سم په خپله خوښه راستانه شي.
اخوا، د پاکستان د بهرنیو چارو وزارت بیا نړۍواله ټولنه تورنه کړه، چې په افغانستان کې یې خپل مسوولیتونه عملي کړي نه دي او دغه راز یې د لوېدیځو هېوادونو له خوا د افغانانو د پناه غوښتنې د غوښتنلیکونو پر پڅ بهیر هم نیوکه وکړه.
د ناروې د کډوالو شورا سرمنشي جان اګلېند چې افغانستان ته سفر کړی، د سیمې له هېوادونو څخه د افغان کډوالو د اېستلو په اړه اندېښنه څرګنده کړې ده.
نوموړي ویلي، په داسې شرایطو کې چې شاوخوا ۲۲ میلیونه افغانان بشردوستانه مرستو ته اړتیا لري، ایران د ۲ میلیونو او پاکستان د ۸۰۰ زره نورو افغانانو د اېستلو پرېکړې کړي دي.
ښاغلي انګلېنډ خبرداری ورکړ، چې اېستل شوي کډوال د ژوند د بیا پیل لپاره هېڅ ډول امکانات نه لري.
یاده دې وي، چې زرګونه کسان د افغانستان د پخواني حکومت تر ړنګېدو وروسته د ایران، پاکستان او تاجکستان په ګډون د سیمې هېوادونو په قانوني او غیر قانوني توګه کډوال شول.
ډېری دغه کسان د دولت پخواني مامورین، د رسنیو فعالان، د مدني ټولنې فعالان، د ښځو د حقونو فعالان او هغه کسان دي، چې له ګواښ سره مخ دي.
د ایران د کورنیو چارو وزیر مرستیال د طالبانو د سترې محکمې له مرستیال سره په کتنه کې د ایران او طالبانو ترمنځ په مستقیم ډول د استخباراتي کانال د جوړېدو غوښتونکی شو.
پورجمشېدیان دغه څرګندونې له عبدالمالک حقاني سره په کتنه کې وکړې.
ایراني رسنیو د یکشنبې په ورځ راپور ورکړ، چې د دغه هېواد د کورنیو چارو وزرت امنیتي او انتظامي مرستیال ټینګار کړی، چې د دواړو خواوو ترمنځ د یاد کانال په جوړېدو سره به اړیکې لا پیاوړې شي.
نوموړي دغه راز زیاته کړې: «دواړو هېوادونو تل په تېرو کلونو کې د ګډون دوښمنانو پروړاندې مبارزه کړې ده او دا د دې لامل شوی چې دوښمنان له فرصته په استفادې سره د دواړو خواوو ترمنځ اختلافونه رامنځته کړي.»
هغه پر دې ټینګار وکړ، چې دواړه خواوې باید د دې دسیسو د شنډولو لپاره هوښیار واوسي.
یاد ایراني چارواکي د ترهګرو ډلو پر وړاندې مبارزه، د مخدره توکو او د انسانانو د قاچاق مخنیوی، د قضایي همکاریو پراختیا، د مجرمینو استرداد، د کډوالو موضوعات او د سرحدي مسایلو حل د دواړو هېوادونو د اړیکو مهم لومړیتوبونه وبلل.
ایراني رسنیو راپور ورکړ، چې د طالبانو پلاوي د دواړو هېوادونو د تخصصي برخو ترمنځ د مستقیم کانال جوړول «په حقوقي، قضايي، د اتباعو چارو، پولو، د ترهګرۍ ضد مبارزې او د نړۍوالو سازمان شویو جرمونو په برخو کې د ګډو مسایلو لپاره اغېزمنه حللاره» بللې ده.
دا لومړی ځل دی، چې یو ایراني چارواکی په ښکاره ډول له طالبانو سره د "استخباراتي کانال" د جوړولو غوښتنه کوي.
طالبانو د ایران اسلامي جمهوریت سره په امنیتي او استخباراتي برخو کې نږدې اړیکې لري.
د راپورونو له مخې، ایران د کندهار د مشرتابه په حلقه کې تر ټولو زیات نفوذ لري او د دې ډلې له ځینو جګپوړو قوماندانانو سره نږدې اړیکې یې جوړې کړې دي.
د یادولو ده، چې ایران هم په افغانستان کې د طالبانو په بیا واکمنېدو کې د پام وړ رول لوبولی دی.
د افغانستان لپاره د امریکا پخواني ځانګړي استازي زلمي خلیلزاد ویلي، چې د نوي کال له پیل سره سم باید په افغانستان کې د نجونو پر وړاندې د لېسو او پوهنتونونو دروازې پرانېستل شي.
نوموړي په خپل اېکس کې لیکلي، چې په اسلام اباد کې د نجونو د زده په اړه نړۍوال کنفرانس خورا مهم سند خپور کړی، چې په کې راغلي: «اسلام کې نجونې په هره کچه د نارینه وو په څېر د زده کړو حق لري.»
خلیلزاد زیاته کړې، چې د مارچ په ۲۱ مه د نوي کال له پیل سره باید په افغانستان کې د نجونو پر وړاندې ښوونځي او پوهنتونونه پرانېستل شي.
څو ورځې وړاندې په «اسلامي ټولنو کې د نجونو د تعلیم» په اړه په پاکستان کې دوه ورځینی اسلامي کنفرانس چې د ۴۴ هېوادونو استازو او ۱۵۰ دیني عالمانو، مفتیانو، امامانو او نورو ګډونوالو په کې برخه اخیستې وه، د نجونو د زده کړو د فرضیت او ارزښت په اړه ټېنګار وکړ.
زلمي خلیلزاد د دغه کنفرانس او د طالبانو د بهرنیو چارو وزارت مرستیال ورستۍ وینا په اړه لیکلي: «د بهرنیو چارو وزارت مرستیال ښاغلي ستانکزي، چې د امریکا او طالبانو تر منځ مذاکراتو کې یې مهم رول لوبولی، د طالبانو د مشرتابه له خوا د نجونو پر زده کړو بندیز ظالمانه، غیر عادلانه، ناسم او د ۲۰ میلیونو افغان نجونو او ښځو له حقونو نه سرغړونه وبلله. هغه د نجونو او ښځو پر مخ د لزسو او پوهنتونونو د ژر تر ژره پرانزستلو غوښتنه وکړه».
یاده دې وي، چې په افغانستان کې د طالبانو بیا واکمنېدو سره دغې ډلې په هېواد کې د ښځو او نجونو پر وړاندې سخت قوانین وضع کړل.
یادې ډلې د نجونو پر وړاندې د منځنیو او لوړو زده کړو دروازې وتړلې، په کار کولو او د تفریحي ځایونو ته په تګ یې بندیز ولګېد او ان غږ یې د نورو ښځو لپاره منع اعلان شو.
که څه هم په افغانستان کي له شپږم ټولګي پورته د ښځو پر زده کړو له بندیزونه سره د بشري حقونو بڼسټونه له طالبانو د دغه بندیزونو د لېرې کولوغوښتنه کوي، خو یاده ډله د نجونو زده کړې د افغانستان کورنۍ مسله یادوي او وایي، چې هېچا ته د لاسوهنې اجازه نه ورکوي.
د بخښنې نړۍوال سازمان له نړۍوالې ټولني غوښتي، چي پرطالبانو باندې لا ډېر فشارونه راولي.
په لندن کې د افغان کرېکټ په ملاتړ د لاریون نه وروسته په دې هېواد کې مېشتو افغانانو غونډه وکړه.
دغو افغانانو د برېتانیا پارلمان ته یو لیک هم استولی، چې په لیک یې د پارلمان غړو ته لیکلي، چې د افغانستان کرېکت سره مخالفت زیانمنونکی دی.
د برېتانیا د پارلمان څه باندې ۱۶۰ وکیلانو د یوه لیک په لاسلیکولو سره د انګلینډ او ویلز کرېکټ بورډ څخه غوښتي وو، چې د طالبانو له خوا "د ښځو او نجونو د وحشتناک ظلم او د دوی د حقونو له منځه وړلو په غبرګون د افغانستان پر وړاندې د راتلونکې میاشت چمپینز ټرافي له سیالیو انکار وکړي.
په دغه غونډه کې د تېر جمهوري نظام د پارلمان غړو، د ټولنو مشرانو، د سیمه ییزو شوراګانو استازو او د ښځو د حقونو فعالانو ګډون کړی وو.
په دې لیک کې لیکل شوي: «موږ په برېتانیا کې افغان کډوال د افغان نارینه و کرېکټ په اړه ژوره اندېښنه څرګندوو، چې تاسو یې د سیالیو د لغوه کولو په اړه نظر ورکړی وو، په داسې حال کې چې موږ په ښکاره توګه د طالبانو غیر انساني تګلارې وغندلې، په ځانګړې توګه د طالبانو له لورې د ښځو پر زده کړو او نورو حقوقو په اړه، موږ په کلکه باور لرو چې دا کمپاین غلط دی، زیانمنونکی او په نهایت کې افغانانو ته زیان رسوي .»
د دغه غونډې ګډونوالو د برېتانیا پارلمان ته په لیک همداراز ویلي، چې دوی غواړي عامه ذهنیت لوړ کړي او د داسې کړنو غیر ارادي پایلې په ګوته کړي او باید د افغانستان او انګلستان د شریکو ګټو څخه دفاع وکړي.
د پخواني پارلمان غړې شکریه بارکزۍ چې ددغه غونډې ګډنواله وه وویل:« نن چې د خپلو اتلانو ترڅنګ درېدلي یو د هغوی لپاره د هغوی د بریالیتوب لپاره دعاوې کوو او همدارنګه د خپلو خویندو لپاره کار وکړو، د هغوی زده کړو او روښانه راتلونکي لپاره باید لاس په کار شو».
په دغه لیک راغلي، چې د افغانستان د کرېکټ ملي لوبډله د طالبانو د رژېم استازي نه دي، بلکې د افغانانو د یووالي، استقامت او غرور سمبولونه دي.
لیک وړاندې زیاتوي، چې افغان لوبغاړي لکه راشد خان او محمد نبي یوازې د سپورټ استازي نه دي، بلکې دوی هغه کسان دي، چې تل یې د طالبانو د بدو کړنو پر ضد غږ پورته کړی، په ځانګړې توګه د طالبانو له لورې د نجونو پر زده کړو بندیز ته یې سخت غبرګونه ښودلي دي او دوی د افغانانو لپاره الهام بخښونکي دي.
له دې وړاندې د کرېکټ نړۍوالې شورا (ای سي سي) ویلي وو، چې د افغانستان کرېکټ بورډ او لوبغاړو ته به د خپل هېواد د حکومت له خوا ټاکل شوي قانون د رعایت کولو له امله سزا نه ورکول کېږي، بلکې د کرېکټ د ودې په موخه به د افغان کرېکټ بورډ سره خپلو مرستو ته دوام ورکړي.