د پاکستان پوځ وايي، په سوات کې یې څلور وسله وال وژلي

په دې سياليو کې د پاکستان د هلکانو ۱۷ کلن لوبغاړي اذان علي خان هينري کراس ته درې د صفر په مقابل او ۱۱ کلن لوبغاړي احمدعلي ناز فريډي ګولډسمت ته ماتې ورکړه او اتلولۍ یې وګټلې.

په دې سیاليو کې د پاکستان د نجونو ۱۷کلنې لوبغاړې مهوش علي په پایلوبه کې اېډن الما پولوا ماته کړه.

پر همدې مهال د هغې خور مهنور علي بیا د ۱۳ کلنو لوبغاړو په کتار کې ریوکاواباتا ته ماتې ورکړه او دواړو لومړۍ مقامونه خپل کړه.

د ځوانانو د سکواش په دې سياليو کې له ۱۱ کلنو څخه تر ۱۹ کلنو هلکان او نجونې برخه لري.

محلي سرچینې وایي چې د یاد جنګیالي کور دوه ورځې وړاندې د پاکستان امنیتي ځواکونو له خوا په داري خېل کلي کې سوځول شوی و.

د دغو پېښو له رامنځته کېدو وروسته، د سیمې کابل خېل قبیلې یوه نارسمي جرګه راغوښتې چې ویل کیږي ګڼ شمېر قومي مشرانو او ځوانانو پکې ګډون درلود.
دوی د تاوتریخوالي او کور سوځولو د مخنیوي غوښتنه کړې.

د محمد اقبال وزیر په میلمستون کې هر کال د اګست ۱۴ مې جشن په ځانګړو مراسمو نمانځل کېده او له خلکو سره به یې وخت ناوخت دلته لیدنې کتنې کولې.
نوموړی د عمران خان د تحریک انصاف ګوند غړی دی.

د پیښې په تړاو تر دې دمه حکومتي چارواکو رسمي غبرګون نه دی ښودلی

د ډان ورځپاڼې د راپور له مخې، پاکستان له هغو دوو هېوادونو څخه یو دی، چې لا هم د پولیو وایرس په کې په دوامداره توګه موجود دی.

په ۲۰۲۴ کال په دغه هېواد کې د پولیو ټولټال ۷۴ پېښې ثبت شوې وې. د روان ۲۰۲۵ کال په لومړیو دوو میاشتو کې هم د پنجاب، پښتونخوا او سند له ایالتونو څخه شپږ نوې پېښې راپور شوې، خو وروستۍ پېښه د فبرورۍ په ۱۰مه نیټه ثبت شوې ده.

د پاکستان لومړي وزیر شهباز شریف د پولیو د ختمولو د بهیر د ارزونې لپاره یو مهم غونډه رابللې وه، چې په کې ویل شوي د واکسین کمپاینونو د پراخې کچې تطبیق له امله د پولیو وایرس خپرېدو مخه نیول شوې ده.

شهباز شریف د دولتي ادارو، نړۍوالو سازمانونو او همکارو شریکانو له هڅو مننه وکړه او له خلکو څخه یې وغوښتل چې د پولیو ضد کمپاینونو ملاتړ وکړي. نوموړي وویل: «دا باید باوري شي چې ټول هغه ماشومان چې عمرونه یې له پنځو کلونو نه کم دي، د اپرېل له ۲۱مې نیټې پیلېدونکي کمپاین کې واکسین شي.»

نوموړي همداراز د نورو وژونکو ناروغیو پر ضد د منظم واکسین برنامو پر پلي کېدو هم ټینګار وکړ.

هغه زیاته کړه: «زموږ روغتیاپالان له سختو شرایطو سره سره، د دې مبارزې په لومړۍ کرښه کې دي او ټول ملت پرې ویاړي.»

په دې غونډه کې اعلان وشو، چې د اپرېل له ۲۱مې تر ۲۷مې پورې به یوه پراخه کمپاین ترسره شي، چې ۴.۵ میلیونه ماشومان به په کې د پولیو له څاڅکو برخمن شي.

په دې کمپاین کې به ۴۱۵ زره واکسیناتوران برخه ولري او د دغه کمپاین ارزونه به له اپرېل ۲۸مې تر ۳۰مې پورې د یوه دریم اړخ له خوا ترسره شي. همداراز، د واکسین د دغه بهیر څارنه به په ډیجیټلي ډول تر سره کېږي.

په یاده غونډه کې په پولیو سربېره د پاکستان لومړي وزیر د خپل هېواد پر ځینو نورو مسلو هم بحثونه کړي‌ دي.

لومړي وزیر شهباز شریف هغو نیوکو ته ځواب ورکړ، چې د حکومت له‌خوا د سون‌ توکو مالیې زیاتوالي او له هغې پیسو د بلوچستان لپاره د لویې لارې د جوړولو په تړاو شوې وې.

سره له دې چې د تېلو نړۍوال نرخونه راټیټ شوي، حکومت د پاکستان د تېلو بیې نه دي راکمې کړې، بلکې پر تېلو یې د پرمختیايي محصول (PDL) اندازه لس روپیو ته لوړه کړې.

د پاکستان لومړي وزیر وویل، چې دا عواید به د بلوچستان د پرمختیایي پروژو لپاره وکارول شي، په ځانګړي ډول د N-25 لویې لارې د بیا رغونې لپاره.

خو دا پرېکړه له نیوکو سره مخ شوه، چې په کې د پاکستان د ماليې پخواني وزیر مفتاح اسماعیل هم شامل و.

هغه ویلي چې د بلوچستان لپاره هیڅ پروژه نه ده منظوره شوې او د PDL عواید یوازې د فدرالي حکومت په واک کې دي.

خو شهباز شریف، چې د جناح چوک د انډرپاس د پرانیستې پر مهال خبرې کولې، دا نیوکې رد کړې او ویې ویل: «د پاکستان ولس د دې پرېکړې پوره ملاتړ کړی دی او منتقدین یې لنډ فکره خلک بللي دي چې د بلوچستان د ولس پر حقایقو سترګې پټې کوي.»

هغه زیاته کړه: «د هېواد پرمختګ لپاره د ټولو ایالتونو متوازنه پرمختیا ضروري ده.»

د هغه په وینا، لویه لاره N-25 چې له کراچۍ تر چمنه رسېږي، تر اوسه د ۲۰۰۰ کسانو ژوند اخیستی او اوس حکومت غواړي دا لاره د نړۍوال معیار مطابق یو عصري سړک کړي.

یادې رسنۍ د خپلو باوري سرچینو له قوله لیکلي، چې ډاکتر امین د ۲۰۲۴ کال د جولای په میاشت کې د پنجاب ایالت د سرای عالمګیر په سیمه کې د ترهګرۍ ضد ادارې له‌خوا نیول شوی و.

نوموړی تر نیول کېدو وروسته محکمې ته وړاندې شو، خو د کافي ثبوتونو د نشتوالي له امله محکمې د هغه د خوشې کېدو امر ورکړ.

راپور زیاتوي، چې شاوخوا یوه اوونۍ مخکې ډاکتر امین د تورخم له لارې افغانستان ته و ایستل شو او دا مهال د ننګرهار ولایت په یوه سیمه کې مېشت دی.

ډاکتر امین یو مسلکي طبي ډاکتر بلل کېږي، خو په تېرو کلونو کې د القاعده د مشر د شخصي ساتونکي په توګه پېژندل شوی و.

پاکستان تر دې وړاندې د طالبانو د ریاست الوزرا د اقتصادي مرستیال ملا عبدالغني برادر په ګډون ځینې لوړ پوړي طالبان زنداني کړي‌ وو.

په دغه ډله کې د یادې ډلې یو بل مخکښ غړی (استاد یاسر) هم یادېږي، چې په پاکستان کې لادرکه شوی او تر ننه یې کورنۍ د ژوند او مرګ معلومات نه لري.

د عرب نیوز د راپور له مخې، میرعلي او اصل میر دوه هغه افغان وروڼه دي، چې په پاکستان کې زېږیدلي او له کلونو راهیسې یې دغلته ژوند کاوه، خو بیا یې هم د یاد هېواد تابعیت ترلاسه نه کړ. 

میرعلي چې په پنجاب ایالت کې د مري په سیاحتي ښار کې زېږېدلی، تورخم کې له ډیورنډ کرښې د اوښتلو پر مهال یې وویل: «ما نه غوښتل چې راشم، خو مجبور شوم. ورور مې قانع کړم چې افغانستان ته لاړ شو او اسناد برابر کړو، او د خپل وطن تابعیت خو واخلو،ځکه که دواړه تابعیتونه له لاسه ورکړو، نو ستونزو سره به مخ شو».

د ملګرو ملتونو د کډوالو ادارې (UNHCR) او د کډوالۍ نړۍوالې ادارې (IOM) د ګډ راپور له مخې، یوازې د اپرېل په لومړیو ۱۲ ورځو کې له ۶۳ زرو ډېر افغانان چې قانوني اسناد یې نه درلودل، له پاکستان نه افغانستان ته ستانه شوي دي.

ویل ګیږي، چې د دغو افغان کډوالو د ستنېدو اصلي دلیل د نیول کېدو وېره ده.

اصل میر چې ۴۰ کاله ژوند یې په پاکستان کې تېر کړی، د ایستل کیدو دغې پرېکړې په ژوره توګه خپه کړی دی.

هغه وویل: «راتلونکی ډېر تریخ ښکاري. د خپلو اولادونو د تعلیم په اړه اندېښنه لرم. هڅه کوو، چې په افغانستان کې یې تعلیم ته دوام ورکړو».

د پاکستان حکومت وايي، چې د افغان کډوالو د ایستلو لامل په هېواد کې د وسله والو بریدونه او هغه جرمونه دي، چې ګواکې افغانانو ترسره کړي دي. خو طالبانو او ایستل کیدونکو افغانانو بیا دا تورونه رد کړي او دا یې «جبري ایستل» بللي دي.

د کډوالو د جبري ایستلو په بهیر کې دغه دواړه وروڼه اوس بېرته افغانستان ته ستانه شوي،‌ او هیله لري چې طالبان به د دوی لپاره د نوې ژوندانه زمینه برابره کړي.

میرعلي چې ننگرهار ته رسېدلی وايي: «په کابل کې یې زموږ لپاره یو پروګرام جوړ کړی، وایي مرسته به راسره وشي. هېڅ نه لرو، یواځې له حکومته غواړو چې موږ ته ځمکه، کور او کار راکړي».

افغانستان چې د طالبانو له واکمنۍ وروسته له سخت بشري ناورین، بې روزګارۍ او لوږې سره مخ دی، دا ویره شته چې د بېرته ستنیدونکو سره به دغه وضعیت لا کړکېچن شي.

ویل کېږي طالبان په کور دننه د افغان کډوالو د اړتیاوو پوره کولو او ستونزو د حل توان نه لري.

یوازې نړۍوالې مرستندویه ادارې دي، چې خپلو بشري مرستو ته یې دوام ورکړی او دغو سازمانونو هم اندیښنه ښودلې، چې په لویه کچه د ستنیدونکو څپو کې به دوی هم د ډېرې مرستې وړتیا ونه لري.