روبیو د کړکېچ د مخنیوي په موخه د اسلاماباد او ډیلي له استازو سره خبرې کوي

د رویټرز خبري اژانس د راپور لهمخې، د امریکا د بهرنیو چارو وزیر مارکو روبیو وايي چې د هند او پاکستان له بهرنیو چارو وزیرانو سره د کړکېچ د مخنیوي لپاره خبرې کوي.

د رویټرز خبري اژانس د راپور لهمخې، د امریکا د بهرنیو چارو وزیر مارکو روبیو وايي چې د هند او پاکستان له بهرنیو چارو وزیرانو سره د کړکېچ د مخنیوي لپاره خبرې کوي.
د امریکا د بهرنیو چارو وزارت ویاند وايي: «موږ دواړو هېوادونو ته ویلي چې د وضعیت له خرابېدو څخه ډډه وکړي.»
تر دې مخکې واشنګټن د دې پېښې په تړاو د هند ملاتړ کړی، خو پر پاکستان یې د ترهګرۍ د ملاتړ تورونه نه دي لګولي.
د امریکا د بهرنیو چارو وزیر مارکو روبیو دا څرګندونې داسې مهال کړي، چې د هندي کشمیر په پهلګام سیمه کې پر لسګونو سیلانیانود یوې وسلهوالې ډلې د برید په ترڅ کې د هند او پاکستان ترمنځ یو وار بیا ناندرۍ راپورته شوې دي.
ډیلي اسلاماباد په دې پېښه کې ښکېل ګڼي، خو اسلاماباد بیا د نوي ډیلي دا ادعا رد کړې ده.


د سوريې د بهرنيو چارو وزير اسعد الشيباني د ملګرو ملتونو د امنيت شورا په غونډه کې ویلي، چې سوريه به هېڅکله د اسراییل په ګډون د سيمې د هېڅ هېواد لپاره د بېثباتۍ لامل نه شي.
الشيباني د ملګرو ملتونو امنیت شورا ته په وینا کې ټينګار وکړ، چې د سوريې ثبات د ټولو اړخونو په ګټه دی، خو هغو بريدونو ته یې اشاره وکړه چې د سوريې پر حاکميت تېری کوي او دا يې د ثبات پر وړاندې اصلي خنډ وباله.
نوموړي همداراز څرګنده کړه، چې دمشق د شخړو د مخنيوي په موخه له انتقالي عدالت سره ژمن دی.
هغه زياته کړه: «د بنديزونو دوام زموږ وړتیا د راتلونکو شخړو د مخنيوي لپاره کمزورې کوي او د نوي حکومت فعاليتونه له جدي ننګونو سره مخ کوي.»
الشيباني د سوريې په اړه د نړۍوال بېپلوه ميکانيزم راپور څخه هرکلی وکړ او له ملګرو ملتونو يې وغوښتل، چې د سوريې د بنديزونو د لېرې کېدو غوښتنه پرته له ځنډه ومني.
د راپورونو له مخې، په سوریه کې د بشارالاسد د واکمنۍ له نسکورېدو وروسته دا لومړی ځل دی، چې د نوي نظام د بهرنیو چارو وزیر امریکا ته سفر کوي.
په دې سفر کې الشیباني له يو شمېر نړۍوالو مشرانو سره هم ليدلي، چې پکې د ملګرو ملتونو عمومي منشي انتونيو ګوتېرش، د عمومي اسمبلې مشر فيليمون يانګ او د اټومي انرژۍ نړۍوالې ادارې مشر رافايل ګروسي شامل دي.
الشيباني همداراز د ملګرو ملتونو په مرکزي دفتر کې د سوريې نوی ملي بيرغ پورته کړ، چې دا اقدام د سوريې د نړۍوال رول د پياوړتيا لپاره يو سمبوليک ګام بلل شوی دی.

د سویډن پولیس وايي، چې د دغه هېواد په اوپسالا ښار کې د ډزو په پایله کې درې کسان وژل شوي دي. د رسنیو د راپورونو لهمخې، ډزې د دغه ښار مرکز ته نږدې د ویښتانو په یوه سالون کې شوې دي.
سویډني پولیسو د سېشنبې په ورځ (د اپرېل ۲۹مه) رسنیو ته ویلي، چې بریدګر له ډزو وروسته تښتېدلی او تر اوسه نیول شوی نه دی.
د پولیسو ویاند مګنوس جانسن کلارین د سویډن یوه تلویزیوني شبکې ته ویلي، چې د بریدګر د نیولو لپاره په پراخه کچه عملیات پیل شوي دي.
همداراز، د قربانیانو او بریدګر د هویت په تړاو لا تر اوسه معلومات نه دي خپاره شوي.
د یادونې ده، چې په سویډن تر دې مخکې هم دا ډول پېښې شوې دي.
د روان کال په فبرورۍ میاشت کې د اوریبرو ښار د لویانو د زدهکړې په مرکز کې د ډزو له امله ۱۰ کسان وژل شوي وو.
پولیسو د روان میلادي کال په جنورۍ میاشت کې اعلان کړی و، چې په ۲۰۲۴ کال کې د ډزو پېښې دویم پرلهپسې کال لپاره راکمې شوي او ۲۹۶ پېښو ته رسېدلي، چې دا د تېرکال په پرتله ۲۰ سلنه کموالی ښيي.

دونالډ ټرمپ سپینې ماڼۍ ته له بیا ستنېدو سره، په خپلو لومړیو ۱۰۰ ورځو کې د «لومړۍ امریکا» سیاستونو په پرمختګ سره، نړۍوال نظم ته بدلون ورکړی دی.
د پراخو ګمرکي تعرفو لګول، د بهرنیو مرستو کمول او له متحدینو سره د متفاوتو دریځونو غوره کول، هغه نړۍوال نظم چې د دویمې نړۍوالې جګړې وروسته رامنځته شوی و، له ننګونو سره مخ کړی دی.
په دویم پړاو کې یو بنسټیز چلند
رویټرز خبري اژانس د ولسمشر په توګه د ټرمپ د دویمې دورې د چلند په اړه راپور ورکړی او لیکلي یې دي، چې واک ته له ستنېدو راهیسې د هغه چلند د پخوانۍ دورې په پرتله بدل شوی دی.
یو زوړ امریکايي محافظهکار الیوت ابرامز چې د رونالډ ریګن او جورج ډبلیو بوش په حکومتونو کې یې کار کړی او د ټرمپ په لومړي دور کې د ایران او وینزویلا لپاره ځانګړی استازی و، رویټرز ته ویلي: «ټرمپ اوس د اته کاله مخکې په پرتله ډېر راډیکال شوی او دې خبرې زه حيران کړی یم»
د ټرمپ د دویمې دورې په جریان کې د «لومړۍ امریکا» پالیسۍ د امریکا ځینې ملګري خپه کړي دي.
دا اقدامات او رامنځته شوې ناڅرګندتیا داسې اندېښنې راپورته کړې، چې ځینې هېوادونه اوس داسې پرېکړې کوي چې که په ۲۰۲۸ کال کې یو منځلاری ولسمشر هم واک ته ورسېږي، بېرته ګرځېدل به یې اسانه نه وي.
ډنیس راس، چې د پخوانیو ډېموکرات او جمهوريپال حکومتونو لپاره یې د منځني ختیځ د سولې په خبرو کې برخه لرله رویټرز ته ویلي: «موږ اوس د نړۍوال نظم یوه ستره ګډوډي وینو، هیڅوک ډاډه نه دي چې څه روان دي او څه به پېښ شي.»
د ټرمپ د سیاستونو نړۍوالې پایلې
ځینې شنونکي باور لري چې که څه هم د ټرمپ د اقداماتو ځینې اغېزې دوامداره دي، خو که اوسنی چلند یې تغير شي، ممکن حالات بېرته سم شي.
د امریکا ولسمشر مخکې له دې هم د تعرفو د پلي کولو په څیر مسالو په اړه له خپلو لومړنیو دریځونو څخه په شا شوی دی.
خو بیا هم ډېری کارپوهان د ټرمپ له لوري د اساسي بدلون تمه نه لري او وایي ډېری هېوادونه به د واشنګټن سره په خپلو اړیکو کې دایمي بدلونونه راولي ترڅو د هغه د ځینو پریکړو څخه ځان وساتي.
د ټرمپ بېرته واک ته راتګ اغېزې لا د اوس لپاره په نړۍوال ډګر کې ښکاره شوې دي.
د امریکا یو شمېر اروپایي متحدین د واشنګټن د نویو دریځونو په غبرګون کې د خپلو دفاعي صنعتونو پیاوړتیا په لومړیتوب کې راوستې، څو پر امریکایي وسلو تکیه راکمه کړي.
په سویلي کوریا کې د خپلواکې اتومي وړتیا د ترلاسه کولو خبرې زور اخیستی او هم مهاله د امریکا متحدینو له چین سره د اقتصادي اړیکو د نږدې کېدو احتمال هم زیات شوی دی.
د دغو نیوکو په ځواب کې سپینه ماڼۍ ټینګار کوي، چې د دولت اقدامات نه یوازې د امریکا شهرت ته زیان نه دی رسولی، بلکې د تېر حکومت له خوا رامنځته شوو زیانونو د ترمیم لپاره دي.
د رویټرز د راپور له مخې، د ټرمپ د ادارې چارواکي باور لري، چې دا اقدامات د هغو پایلو د اصلاح لپاره اړین دي چې دوی یې په نړۍوال سټيج کې د جو بایډن «بېارادې مشري» بولي.
د سپینې ماڼۍ د ملي امنیت شورا ویاند برایان هیوز په یوه اعلاميه کې ویلي، ولسمشر ټرمپ په چټکۍ سره د روانو ننګونو د حل لپاره هڅې کوي.
هغه د اوکراین او روسیې د خبرو اترو میز ته د راوستلو هڅه، د فینتانیل قاچاق سره مبارزه، له چین سره په قاطع ډول چلند، د ایران په وړاندې د اعظمي فشار پالیسي بیا رغونه او د سویلي سرحدونو خوندي کولو په څیر اقداماتو یادونه کړې ده.
د بهرني سیاست بدلون
د رویټرز د راپور له مخې، د دې خبري اژانس او د ایپسوس موسسې یوه ګډه نظر پوښتنه ښيي، چې له نیمايي ډېرو امریکايي وګړو، د شاوخوا ۲۰ سلنه جمهوري پالانو په ګډون باور لري، چې ټرمپ له روسیې سره «تر حد زیات» نږدې شوی دی.
ټرمپ د روسیې او اوکراین د جګړې په اړه د امریکا دریځ اساسي بدل کړی او حتا د فېبرورۍ په میاشت کې یې د اوکراین له ولسمشر ولادیمیر زېلنسکي سره په سپینه ماڼۍ کې سخت بحث کړی دی.

ولسمشر ټرمپ داسې مهال له مسکو سره اړیکې تودې کړې، چې دا کار د نړۍوالې ټولنې اندېښنې راپارولي دي.
شنونکي وېره لري، چې ټرمپ به د ولادیمیر پوتین سره د اړیکو ښه کولو ته لومړیتوب ورکړي او کییف (اوکراین) دې ته اړ کړي، چې د خپلې خاورې برخې له لاسه ورکړي.
رویټرز لیکي چې د ټرمپ ادارې چلند د اروپا او ناټو سره، چې له اوږدې مودې راهیسې د اتلانتیک امنیت اصلي ستنه وه، اندیښنې راپورته کړې دي.
ولسمشر ټرمپ دا سازمانونه تورنوي چې له امریکا ناوړه ګټه اخلي.
د معاصرو ولسمشرانو برعکس ټرمپ د پراختیا غوښتونکو ویناوو څخه ډډه نه کوي.
هغه ویلي دي، ګرینلینډ به «ترلاسه» کړي، کاناډا یې د خپل خپلواک شتون لپاره د کافي دلیل نشتوالي په توګه رد کړې، د پاناما کانال د نیولو ګواښ یې کړی او حتی وړاندیز يې کړی، چې جنګ ځپلې غزه په یوه تفریح ځای بدله کړي.
نړۍوال غبرګونونه او د اړیکو بیا تعریف
د رویټرز په وینا، نړۍ د ټرمپ د دورې امریکا سره خپلې اړیکې تنظیموي.
د واشنګټن د سوداګریزو فشارونو په ځواب کې، اروپايي ټولنې د غچ اخیستونکو تعرفو یوه بسته چمتو کړې چې که خبرې اترې ناکامې شي نو پلي به شي.
جرمني او فرانسه هم خپل دفاعي لګښتونه زیاتوي، یو داسې اقدام چې کولای شي د دوی کورني پوځي صنعتونه پیاوړي کړي او پر امریکايي وسلو تکیه راکمه کړي.
دغه خبري اژانس لیکي، کانادا چې له خپل جنوبي ګاونډي (یعنې امریکا) سره تاریخي اړیکې یې سړې شوي، اوس هڅه کوي له اروپا سره خپلې اقتصادي او امنیتي اړیکې پراخې کړي.
سویلي کوریا او جاپان سره له دې، چې د ټرمپ له سیاستونو اندېښمن دي؛ خو بیا هم هڅه کوي له واشنګټن سره خپلې اړیکې وساتي.

د کاناډا لومړی وزیر مارک کارني د دوشنبې ورځې په ټاکنو کې د لیبرال ګوند لپاره د یوه ستر بري له ترلاسه کولو وروسته ځان د نړیوالې مشرتابه لپاره چمتو کوي، چې د امریکا د ولسمشر ډونالډ ټرمپ د محافظه کارو پالیسیو پر ضد د څو اړخیزې همکارۍ د پلوي په توګه راڅرګند شي.
رویټرز وايي، کارني، چې د جي۷ ګروپ د دوو مرکزي بانکونو پخوانی مشر دی، د نړیوالو اړیکو په برخه کې د پراخې تجربې له کبله ژر نړیوال باور ترلاسه کولو ته چمتو دی.
د کارني د انتخاباتي کمپاین سخت ټکي چې د ټرمپ پر ضد یې وویل، د نړۍ نورو برخو کې ډیر د پام وړ ګرځېدلي.
په یوه غونډه کې، کارني وویل: « کاناډا چمتو ده له هغو هېوادونو سره یو اتحاد رامینځته کړي چې ګډ ارزښتونه پالي. موږ پر نړیوالې همکارۍ باور لرو. موږ د ازادې او پرانستې سوداګرۍ، خدماتو او افکارو تبادلې لپاره ولاړ یو او که امریکا نور نه غواړي رهبري وکړي، نو کاناډا به یې وکړي».
د همدې نیوکو له امله په کاناډا کې د هغه د ګوند ملاتړ ډېر شوی. کاناډایان اوس د امریکایي توکو او سفرونو پر وړاندې د غوسې څرګندونې کوي.
د کارني له بریا سره سره، د هغه لیبرال ګوند یوازې لږ اکثریت ترلاسه کړی دی، چې د حکومت لپاره د کوچنیو ګوندونو ملاتړ ته اړتیا لري.
د کاناډا د پخواني دیپلومات کولن رابرتسن په وینا، کارني د کاناډا تر ټولو ښه چمتو شوی لومړی وزیر دی، ځکه هغه پراخې نړیوالې اړیکې لري.
په همدې حال کې، کارني به احتمالاً د کاناډا سوداګري له اروپا، استرالیا او اسیایي دموکراسيو لکه جاپان سره پراخه کړي، څو د امریکا له خوا د نویو تعرفو پر وړاندې د اقتصادي زیانونو یوڅه جبران وکړي.

د پاکستان د پوځ د عامه اړیکو مشر جنرال احمد شریف چودري وايي، هند لا هم د پهلګام د پېښې په تړاو کوم ثبوت نهدی وړاندې کړی، خو پاکستان یو هندی روزل شوی ترهګر نیولی، چې د دغه هېواد پر ضد د فعالیتونو لپاره یې د هند له پوځ سره مستقیمې اړیکې درلودې.
چودري دا څرګندونې د دوشنبې په ورځ د یوې خبري ناستې پر مهال وکړې او ویې ویل چې د پېښې اووه ورځې پوره شوې، خو هند يوازې لفظي تورونه لګولي، پرته له دې چې شواهد وړاندې کړي.
هغه زیاته کړه: "موږ د هند د دولتي ترهګرۍ هغه شواهد وړاندې کوو چې نهردېدونکي دي، خو دوی لا هم د خپلو دعوو لپاره هېڅ سند نه لري."
نوموړي زیاته کړه چې د اپرېل په ۲۵مه نېټه یو هندي روزل شوی ترهګر عبدالمجید د جېلم ښار ته نږدې ونیول شو. له هغه څخه یو هندي جوړ ډرون او لس لکه پاکستانۍ روپۍ ترلاسه شوې دي.
د پوځ د عامه اړیکو مشر ویلي، یاد شخص د هند له یو فعاله پوځي، صوبېدار سُخوېندر تماسونه درلودل چې د دوی له خوا یې اړیکې ثبت شوې دي.
د جنرال احمد شریف په وینا، دا یو روڼ ثبوت دی چې هند د پاکستان پر خاوره د ترهګرۍ تر شا ولاړ دی او نه یوازې ترهګر روزي، بلکې هغوی ته پیسې، وسلې او چاودېدونکي مواد هم ورکوي، چې اکثراً د ډرون له لارې پاکستان ته لېږل کېږي.
تر اوسه د پاکستاني پوځ د عامه اړیکو د مشر یادو څرګندونو ته کوم هندي چارواکي غبرګون نه دی ښودلی.
د پاکستان او هند تر منځ اړیکې وروسته له هغې کړکېچنې شوې چې وسله والو د کشمېر په پهلګام کې یو شمېر سېلانیان ووژل او هند یې تور پر پاکستان پورې کړ.