له افغانستان نه د امریکايي ځواکونو وتلو نه یوازې د امریکا یوه اوږده، د لوړې بیې او ناکامه جګړه پای ته ورسوله؛ بلکې د سیمې په سیاسي، استخباراتي او امنیتي معادلو کې یې ژور بدلونونه راوستل چې لا تر اوسه دوام لري.
یوه پاکستاني لیکوال په یوې مقاله کې ویلي چې په افغانستان کې د امریکايي پوځیانو دوه لسیزې حضور، زرګونه مېلیارده ډالري لګښتونو او تر قربانیو وروسته، یو ځل بیا واک ته د طالبانو ستنېدو ثابته کړه چې د متحدهایالتونو له لوري د «لوېدیخې بڼې افغانستان» جوړونه یوه ناکامه هڅه وه.
خو د امریکايي پوځیانو وتلو مساله یوازې تر افغانستان محدوده نه وه، بلکې یو له مهمو اغېزو نه یې د پاکستان او امریکا ترمنځ د اړیکو بدلون و؛ هغه هېواد چې د تېرو شلو کلونو په ترڅ کې د امریکا کلیدي متحد بلل کېده، په ځانګړي ډول د ترهګرۍ پر وړاندې جګړه کې.
مقاله کاږي، سره له دې چې د دواړو هېوادونو ترمنځ د باور ژور کمښت موجود و، خو د پاکستان د جغرافیایي موقعیت له امله، واشنګټن مجبوره و چې له اسلاماباد سره همکاري وکړي. خو کله چې کابل سقوط وکړ او امریکایان بشپړ ووتل، دا اړیکې ژر بېرته سړې شوې؛ هماغسې لکه څنګه چې د شوروي اتحاد پر خلاف د جګړې له پای ته رسېدو وروسته، امریکا پاکستان یوازې پرېښی و.
د امریکا مخکېني ولسمشر جوبایډن د حکومت پر مهال، دا واټن نور هم زیات شو. بایډن د خپلې څلور کلنې دورې په جریان کې هېڅکله د پاکستان له لومړي وزیرانو سره اړیکه ټینګه نه کړه. دغه ډېپلوماټیکه چوپتیا او له دې وړاندې اقتصادي بندیزونه، د امریکا په اړه د پاکستان شکمن ذهنيت نور هم ژور کړ.
هغه مهال چې ډونالډ ټرمپ د خپلې دویمې دورې لپاره بیا سپینې ماڼۍ ته ننوت، سیمهییزې معادلې په ناڅاپي توګه بدلې شوې. شنونکو فکر کاوه چې امریکا به خپل تمرکز پر هند زیات کړي او پاکستان به له پامه وغورځوي؛ خو په افغانستان کې ځینو پېښو دا لوری بدل کړ.
د دغو اړیکو مهمه شېبه هغه وخت راغله چې پاکستان له امریکا سره د استخباراتي همکارۍ په ترڅ کې د کابل پر هوایي ډګر د برید یو طراح تر نیولو وروسته امریکا ته وسپاره. په دې برید کې ۱۳ امریکايي سرتېري وژل شوي وو او ټرمپ له مخکې ژمنه کړې وه چې عاملان به یې عدالت ته راکاږي.
مقاله زیاتوي، اسلاماباد نه یوازې په دې کار سره واشنګټن حیران کړ؛ بلکې د ټرمپ د کمپاین له ژمنو سره همغږي عمل یې ترسره کړ. دا کار د دواړو هېوادونو د استخباراتي او سیاسي ادارو ترمنځ د نوې نږدېوالي لامل هم شو.
همداراز، کله چې د هندوستان او پاکستان ترمنځ په پهلګام کې برید وشو او د دواړو هېوادونو ترمنځ سرحدي شخړې رامنځته شوې، امریکا د تاوتریخوالي د کمېدو او اوربند د منځګړیتوب په برخه کې مهم رول ولوباوه چې اسلاماباد یې هرکلی وکړ. تر دې ځایه چې د پاکستان حکومت، ټرمپ د سولې د نوبل جایزې لپاره هم نوماند کړ.
په همدغه سیوري کې کله چې د ایران او اسراییل ترمنځ جګړه روانه وه، ټرمپ د پاکستان لوی درستیز جنرال سید عاصم منیر ته د سپینې ماڼۍ بلنه ورکړه او له هغه سره یې غرمنۍ هم وکړه. اېکسپرېس ټربیون لیکي: «دې اقدام جوته کړه چې پاکستان لاهم د سیمې یو مهم لوبغاړی دی. دې ګام د هند غصه راوپاروله، ځکه هغوی هڅه کوله چې د پاکستان پوځ منفي انځور کړي».
په همدې لړ کې د امریکا د بهرنیو چارو وزیر مارکو روبیو، د پاکستان له بهرنیو چارو وزیر اسحاق ډار سره هم تازه په تازه واشنګټن کې ولیدل. دا لیدنه د څو کلن رکود وروسته، د دواړو هېوادونو ترمنځ لومړنی جوړښتي ډیالوګ و. روبیو، د ترهګرۍ پر وړاندې د مبارزې او د سیمې د ثبات لپاره د پاکستان هڅې وستایلې چې دا خبره د هند لپاره د منلو وړ نه وه.
اېکسپرېس ټربیون ورځپاڼې په مقاله کې راغلي، په داسې حال کې چې اسحاق ډار په امریکا کې و، د پاکستان د پوځ مشر جنرال عاصم منیر په بېجینګ کې له چینايي نظامي او ملکي مشرانو سره لیدنې کتنې لرلې. د مقاله پای کې راغلي چې دا هممهاله ډېپلوماټیک خوځښتونه ښيي چې پاکستان هڅه کوي د نړۍ د لویو قدرتونو ترمنځ توازن وساتي. دا هڅې د اقتصادي، امنیتي او جیوپولېټیکي ننګوونو تر سیوري لاندې، د دې هېواد د بقا لپاره تر بل هر وخت مهمې بلل کېږي.
