وروسته له هغه چې جرمني ته د تګ په تمه یو شمېر افغانان له پاکستان څخه واېستل شول، د کډوالو د حقونو دوو بنسټونو د جمعې په ورځ د جرمني د بهرنیو او کورنیو چارو وزیرانو پر وړاندې دعوه ثبت کړې او د جرمني چارواکي یې د افغان کډوالو د ژوند په ژغورلو کې په پاتې راتلو تورن کړي دي.
پاکستان څو اوونۍ وړاندې د ثبت شویو افغان کډوالو د اېستلو لړۍ پیل کړې ده، چې د ملګرو ملتونو په وینا ښايي له یو میلیون څخه ډېر افغانان اړ کړي، چې له پاکستان څخه ووځي.
په دې ډله کې له دوه زرو ډېر هغه کسان هم شامل دي، چې جرمني د زیانمنو کسان په توګه منلي وو او د دغه هېواد له خوا په تمویلیدونکو استوګنځایونو کې اوسیدل.
خو د جرمني د نوي حکومت له راتګ او کډوالۍ د پروګرامونو له بیا کتنې سره جرمني ته د یادو کسانو د انتقال لړۍ درېدلې ده.
د «پرو اسیل» او «د سیمه ییزو کارکوونکو د ملاتړ شبکې» د جمعې په ورځ د بایرن په څارنوالۍ کې یو شکایت ثبت کړی او ادعا یې کړې، چې د جرمني د بهرنیو او کورنیو چارو وزیرانو پاکستان ته د هغو افغانانو د شړلو اجازه ورکړې، چې په جرمني کې د بیا مېشتیدنې پروګرام کې منل شوې وو. دوی وايي، یادو وزیرانو د منل شویو افغانانو په را اېستلو کې بې پروايي کړې ده.
یادو بنسټونو ویلي، چې په ورستیو اونیو کې د دې کډوالو له ډلې له ۴۰۰ څخه ډېر کسان د پاکستان پولیسو نیولي او ۳۴ تنه نور یې افغانستان ته اېستل شوي دي.
دوی خبرداری ورکړی، چې ښايي یاد کسان افغانستان ته په ستنېدو سره د زنداني کېدو، شکنجې او یا هم د اعدام له ګواښ سره مخ شي.
د دغو کډوالو وکیلې ویکټوریا لیز ویلي، ځیني موکلان یې له خپلو کورنیو جلا شوي چې په دوی کې افغانستان ته د یوې ځوانې او یوازې نجلې استول شامل دي.
تر اوسه د جرمني د کورنیو او بهرنیو چارو وزارتونو د یاد شکایت په اړه رسمي غبرګون نه دی ښودلی، خو د جرمني د بهرنیو چارو وزیر د جمعې په ورځ ویلي، چې هېواد یې د پاکستان له حکومت سره په مستقیم ډول اړیکه کې دی، څو د دې کسانو د خوندیتوب لپاره بیړنۍ مرسته برابره کړي.
همدارنګه د جرمني د کورنیو چارو وزارت ویلي، چې د بیا مېشتنېدنې پروګرام په اړه به خپله وروستۍ پرېکړه ډېر ژر اعلان کړي.
دا دعوه، د جولای په اتمه د یوه حقوقي نظر پر بنسټ جوړه شوې چې خبرداری ورکوي، که د جرمني چارواکي له پاکستان څخه د افغان کډوالو د اېستلو مخه ونه نیسي، ښايي جزايي مسوولیت ولري.
دا دعوه د لسګونو نورو هغو شکایتونو سره یوځای شوې، چې د جرمني د ویزې په لټه افغانانو له خوا وړاندې هم ثبت شوي.
محکمې د دغو قضیو په ځینو مواردو کې د کډوالو په ګټه پرېکړه کړې ده، خو د جرمني د کورنیو چارو وزارت یې پر وړاندې اعتراض کړی دی.
د امریکا ولسمشر څو ځله نارضایتي څرګنده کړې چې امریکايي وسلې په افغانستان کې پاتې شوې او طالبان یې په خپلو پوځي نندارو کې کاروي.
ټرمپ وايي چې بګرام «د نړۍ قويترینه هوایي اډه» ده،او متحده ایالاتو باید دا اډه ساتلې وای. هغه ویلي چې دغه اډه د چین د اټومي تاسیساتو سره نږدې ده.
طالبانو د جمعې په ورځ (د اسد ۲۴) په بېلابېلو ښارونو کې د خپلې څلور کلنۍ واکمنۍ جشن ونمانځه. د طالبانو جنګیالیو په ځینو ښارونو کې د زړو بوشکو ننداره وکړه چې د ځانمرګو بریدونو او سړک غاړې بمونو سمبول دی.
په تېرو درې کلونو کې طالبان په بګرام هوایي اډه او همدارنګه په بېلابېلو ښارونو کې د پخواني جمهوري دولت له پوځي وسایلو سره نظامي ننداره ترسره کوله.
سږکال بیا داسې ښکاري چې د ټرمپ د پرلهپسې خبرداریو له امله، طالبانو په بګرام کې له پوځي نندارې ډډه کړې ده.
د امریکا ولسمشر سږکال د سرطان په میاشت کې ویلي وو چې د جو بایدن ادارې امریکايي وسلې طالبانو ته پرېښي او طالبان هر کال له دې وسلو سره په «یو بدرنګ سړک» پوځي ننداره وړاندې کوي؛ خو هغه یې نه شي زغملی.
ډونالډ ټرمپ همدارنګه د امریکايي وسلو او د بګرام د ستراتیژیکې اډې د بیرته ترلاسه کولو په اړه بار - بار خبرداری ورکړی دی.
بل خوا د طالبانو لوی درستیز فصیح الدین فطرت په تازه مرکه کې ویلي چې ټرمپ د دې ډلې د نظامي نندارو په اړه حسادت کوي.
هغه ټینګار وکړ چې طالبان به د بګرام کنترول هېڅ هېواد ته نه سپاري.
