انقره کې طالب ډیپلوماټانو د افغانستان د زلزله ځپلو کورنیو سره د تسلیت مراسم ترسره کړل
په انقره کې د طالبانو سفارت په یوه خبرپاڼه کې ویلي، چې طالب ډیپلوماټانو د افغانستان د زلزله ځپلو کورنیو سره د تسلیت او خواخوږۍ مراسم ترسره کړي دي.
په انقره کې د طالبانو سفارت په یوه خبرپاڼه کې ویلي، چې طالب ډیپلوماټانو د افغانستان د زلزله ځپلو کورنیو سره د تسلیت او خواخوږۍ مراسم ترسره کړي دي.
په خبرپاڼه کې ویل شوي، چې کوربه هېواد مېشتو سفیرانو، ډيپلوماټانو او یو شمېر سیاسي، علمي او فرهنګي شخصیتونو هم ګډون کړی.
طالبانو د جمعه په ورځ (د وږي ۱۴) په یوه خبرپاڼه کې ویلي، چې د تسلیت په دې پروګرام کې په کوربه هېواد کې د مېشتو هېوادونو استازو د خپلو ملتونو او حکومتونو په استازیتوب د خواخوږۍ تسلیت څرګند کړی.
دوی ټپيانو ته د بېړنۍ روغتیا هیله څرګنده کړې.
کونړ کې له زلزلهځپلو سره مرسته کوونکو افغانستان انټرنشنل ته ویلي، چې د زلزلې له امله اغېزمن شوي خلک له مزار درې څخه نورګل ولسوالۍ ته روان دي او په سیمه کې لا هم وخت ناوخت د زلزلې ټکانونه حس کیږي.
په سیمه کې عیني شاهدان او مرسته کوونکي چې تازه له مزار درې څخه راښکته شوي خپل د سترګو لیدلی حال له افغانستان انټرنشنل سره شریک کړی او وايي، اوس هم وخت ناوخت په دغه دره کې د زلزلې ټکانونه حس کېږي.
دغو مرسته کوونکو کسانو ویلي، په سیمه کې له خلکو سره لا هم د خوراکي توکو مرستې روانې دي او خلک د زلزلې د دوامداره ټکانو له امله په خیمو کې شپي او ورځي تېروي.
مرسته کوونکي وايي، د ودیرو په سیمه کې د اغېزمنو کسانو لپاره خواړه پخوي او پر خلکو یې وېشي.
دغو مرسته کوونکو افغانستان انټرنشنل ته وویل:« معالومات مو له خپلو صحي ټيمونو سره وکړل، بېګانۍ زلزلې فقط يو کس ټپي کړی خو حالت يې ښه و.»
عیني شاهدانو ویلي، چې ډېری کورنۍ له سهار راهیسې پلي او د موټرو په وسیله له مزاز درې څخه د نورګل ولسوالۍ لوري ته روان دي او ښايي ټول خلک له دې سیمې ووځي.
عیني شاهدان وايي:«د خلکو ګڼه ګوڼه بېخي کمه شوې، يواځې روغتیايي ټيمونه او يو شمېر موسسې ساحو ته ځي.»
مرسته کوونکي په دې باور دې چې له مزار درې څخه ښکتو ولسوالیو ته د خلکو وتل به له یوې لوري د مرستو په وېش کې منظموالی راولي او بل لور به د خلکو د ژوند خوندیتوب کې اغېزمن تمام شي.
دا په داسې حال کې ده، چې په کونړ کې د زلزلهځپلو سره د مرستندویه کارکوونکو په ټیمونو کې د ښځینه روغتیا پالانو د کمښت له امله ډېر کسان شکایت کوي او یو شمېر زلزلهځپلو ښځو ویلي، چې نارینه مرستدویه کسان یوازې د نارینه ټپیانو او ماشومانو درملنه کوي او د ښځو لپاره خدمات نه وړاندې کوي.
د افغانستان په ختیځ کې زلزلهځپلو لپاره د قطر د بشري مرستو پنځه نورې الوتکې کابل ته ورسېدې. دغه هېواد وړاندې هم په څلورو الوتکو کې بشري مرستې کابل ته انتقال کړې وې.
د قطر رسنیو ویلي، چې دغه بشري مرستې د هغو مرستو دوام دی چې د قطر د امیر په لارښوونه د کونړ زلزلهځپلو لپاره ترسره کېږي.
په یادو مرستو کې بشپړ مجهز سیار روغتونونه، طبي وسایل، خیمې او د حفظ الصحې لومړنیۍ بستې شاملې دي. یادې مرستې د جمعې په ورځ ناوخته د پنځو الوتکو په وسیله کابل ته رسېدلې دي.
د راپورونو له مخې، له یادو بشري مرستو سره یو ډله ډاکټران او د ژغورنې او لټون ډلې هم ملتیا کوي.
په کونړ کې یو شمېر زلزلهځپلو ښځو نیویارک ټامیز ته ویلي، چې د نارینهوو ژرغونکو ټیمونه یوازې ټپي شوي نارینه او ماشومان ژغوري، خو په وینو لړلې ښځې او نجونې یې له پامه غورځولې دي.
د کونړ د مزاردرې یو ځايي مرستندویه کس ویلي، چې نارینه ژغورونکو یوازې نارینه ټپیان او ماشومان له خاور اېستلي، خو په وینو ککړو ښځو او نجونو مرسته یې نه ده کړې.
د نورګل ولسوالۍ د مزاردرې د کلي یو مرستندويه کس زیاته کړې، چې په دغه سیمه کې ښځې د څو ساعتونو لپاره تر خاورو لاندې وې او د بل کلي ښځو بیا له خاور راوېستلې.
د کونړ اوسیدونکې ۱۹ کلنې عایشه نیویارک ټامیز ته ویلي:« هېچا له ښځو سره مرسته ونه کړه، نه یې پوښتنه وکړه چې دوی څه ته اړتیا لري او ان موږ ته نږدې هم نه شول.»
نوموړې ویلي، چې په څلورو ورځو کې هم د دوی کلي ته یوه ښځینه مرستندویه کارکوونکې نه ده ورغلې.
عایشه زیاتوي:« زه او زوی مې یوازې خدای وژغورلو، خو له هغې شپې وروسته پوه شوم چې دلته ښځه تل د وروستیو کسانو په کتار کې لېدل کیږي.»
د کنړ په مزاردره کې د تهذیب الله په نوم یو مرستندویه کارکوونکي ویلي:«داسې احساس کېده لکه ښځې چې نه لېدل کېدونکی موجود وي. د نارینه او ماشومانو درملنه کېده، خو ښځې په جلا ځای کې د مرستې په تمه کېنول شوې وې.»
نوموړي زیاته کړه: «که د ښځې کوم نږدې نارینه خپلوان به نه وو، مرستندویان اړ کېدل چې د فزیکي تماس څخه د مخنیوي په موخه د ښځینه مړو جسدونه یوازې د جامو له څنډو ونیسي او له خاورو یې بهر کړي.
وړاندې هم افغانستان انټرنشنل ته سرچینو ویلي و، چې د ننګرهار حوزوي روغتون ته د انتقال شویو ۱۰۷۰ ټپیانو له ډلې یې یوازې ۱۲۵ تنه ښځې دي. سرچیني وايي، د ټپي شویو ښځو شمېر ډېر دی، خو په ډېر کم شمېر کې روغتونونو ته انتقال شوې دي.
پر همدغه مهال د افغان ښځو لپاره د ملګرو ملتونو ځانګړې استازې سوزان فرګوسن په یوې اعلامیه کې ویلي:« ښځې او نجونې یو ځل بیا د دې ناورین تر ټولو ډېرې ځپل شوې دي. نو اړینه ده چې د دوی اړتیاوې د مرستو او بیارغونې په لومړیتوب کې ونیول شي.»
بل خوا ګڼ شمېر ډاکټرانو، مرستندویه کارکوونکو او زلزله ځپلو ښځو ویلي، چې د افغانستان په ختیځ کې د زلزلې له امله ښځې د نورو په پرتله ډیرې زیانمې شوي او د مرستندویه کارکوونکو بې پروايي د دوی کړاو نور هم زیات کړی دی.
افغانستان د طبي پرسونل په ځانګړې توګه د ښځینه ډاکټرانو او روغتیا پالانو له سخت کمښت سره مخ دی او د طالبانو بندیزونو دا وضعیت نور هم بحراني کړی دی.
د نیویارک ټامیز خبریال چې تر زلزلې یوه ورځ وروسته د نورګل ولسوالۍ مزاردرې کلي ته تللی ویلي، چې په مرستندویه او روغتیايي ټیمونو کې یې هېڅ ښځینه روغتیا پاله نه ده لیدلې. د هغه په وینا د نورګل ولسوالۍ په روغتون کې هم هېڅ ښځینه کارکوونکې شتون نه لري. خو د طالبانو د عامې روغتیا وزارت دا څرګندونې رد کړي او ویلي یې دي چې په «کونړ، ننګرهار او لغمان کې د زلزله ځپلو د درملنې لپاره ډېر شمېر ښځینه ډاکټراني او نرسانې کارکوي.»
په کابل کې د چین د سفارت سرپرست باو شوهوي د طالبانو سرې میاشتې ټولنې رییس شهابالدین دلاور سره لیدنه کې د دغه هېواد د سره صلیب له خوا د ختیځو ولایتونو زلزلهځپلو لپاره ۲۰۰ زره ډالره بېړنۍ مرسته وسپارله.
د طالبانو سرې میاشتې وویل چې د چین سفیر شوهوي ډاډ ورکړ، چې د چین حکومت به ډېر ژر له زلزلهځپلو کورنیو سره ۷ میلیونه ډالر نوره مرسته هم وکړي.
د نوموړي په وینا، دغه مرستې د بېړنیو اړتیاوو تر څنګ د اغېزمنو سیمو د خلکو د ژوند د ښه کېدو لپاره ځانګړې شوې دي.
د طالبانو تر کنټرول لاندې رسنیو راپور ورکړی، چې د ننګرهار په درهنور کې د تېرې شپې او نن سهار د زلزلې له امله د ښځو او ماشومانو په ګډون ۲۲ کسان ټپیان شوي دي. تېره شپه په کونړ او لغمان کې هم یوې بلې زلزلې ۲۳ کسان ټپیان کړي دي.
د پنجشنبې په شپه د ریښتر په کچه ۵.۶ درجې زلزلې او د جمعې په سهار د ریښتر په کچه ۵.۲ درجې زلزلې د افغانستان په ختیځ کې ځینې برخې ولړزولې.
د طالبانو د عامې روغتیا ریاست امبولانسونه او روغتیایي ډلې یادو ولایتونو ته استول شوې او د ټپیانو درملنه یې پیل کړې ده.
طالبانو ته نږدې حریت راډیو په ننګرهار کې د دغې ډلې د عامې روغتیا ریاست په حواله د ټپیانو وضعیت ښه بللی دی.
د افغانستان په ختیځ کې د پرلهپسې زلزلو وروسته چې له ۲۲۰۰ څخه ډېر کسان یې مړه کړل، د شپې دوو نورو زورورو ټکانونو یو وار بیا دغه سیمې ولړزولې.