د پاکستان د بلوچستان چارواکي وايي د افغانانو ستنېدو ته اسانتیاوې برابروي

د پاکستان دولتي راډیو د راپور له مخې، د بلوچستان اعلی وزیر سرفراز بګټي ویلي، چې حکومت یې د افغان کډوالو د ستنېدو په بهیر کې غوره اسانتیاوو برابرولو ته ژمن دی.

د پاکستان دولتي راډیو د راپور له مخې، د بلوچستان اعلی وزیر سرفراز بګټي ویلي، چې حکومت یې د افغان کډوالو د ستنېدو په بهیر کې غوره اسانتیاوو برابرولو ته ژمن دی.
نوموړي په کوټه کې د طالبانو له کونسل محمد حبیب ناصر سره د لیدنې پرمهال ویلي، چې ټولو اړوندو ادارو ته یې لارښوونې کړې، چې د افغان کډوالو د باعزته ستنېدو په بهیر کې هر اړخیزه مرسته وکړي.
پر همدغه مهال د بلوچسستان سترې محکمې هغه قضیه منلې، چې پکې تر راتلونکو شپږو میاشتو د افغان کډوالو د نه ستنولو غوښتنه شوې ده.
دغه غوښتنلیک چې د افغانانو په استازولۍ د سید نظیر اغا په نوم د یوه پاکستاني وکیل له لوري محکمې ته وړاندې شوی، وايي، هغو افغانانو ته چې له پاکستانیانو سره یې ودونه کړي؛ د اساسي قانون له مخې باید د پاکستان تابعیت ورکړل شي. په غوښتنلیک کې له محکمې غوښتنه شوې، چې اړونده چارواکي دې د افغان کډوالو له ستنولو راوګرځوي.
پاکستانۍ رسنۍ وايي، د بلوچستان سترې محکمې په غوښتنلیک کې د وړاندې شویو دلایلو له اورېدو وروسته اړوندو ادارو ته د افغان کډوالو د نه ستنولو په اړه لارښوونې کړې دي.


د پاکستان دفاع وزیر خواجه اصف ادعا کړې، چې پاکستان د افغان کډوالو د حضور له کبله له بېلابېلو ستونزو سره مخامخ دی. نوموړي په ټینګار سره ویلي، چې ټول افغان کډوال باید بېرته افغانستان ته ستانه شي.
دغه پاکستاني چارواکي یو ځل بیا ادعا کړې، چې د افغانستان له خاورې د پاکستان پرضد ورانکاره کړنې او ترهګریز بریدونه تنظمېږي چې باید مخینوی یې وشي.
خواجه اصف ویلي، چې په وار، وار یې په افغانستان له طالبانو نه له افغان خاورې د پاکستان پرضد د ترهګریزو فعالیتونو د مخنیوي او په دې برخه کې د جدي ګامونو د پورته کولو غوښتنه کړې ده.
خواجه اصف په داسې حال کې دغه څرګندونې کوي، چې طالبانو په وار، وار د پاکستاني چارواکو ورته څرګندونې رد کړې دي.
له پاکستان نه د افغان کډوالو د ستنولو په اړه د خواجه اصف څرګندونې په داسې حال کې دي، چې وړاندې د بشري حقونو بېلابېلو بنسټونو له افغان کډوالو سره په پاکستان د ناسم وضعیت په اړه اندېښنه ښودلې وه.
تازه د پاکستان د بشري حقونو کمېسیون د افغان کډوالو د روغتیایي وضعیت په اړه ژوره اندېښنه ښودلې او ویلي یې دي، چې ګڼ افغان کډوال د پولیسو د نیول کېدو له وېرې روغتونونو ته له تګ ډډه کوي چې د مېندواره مېرمنو ژوند یې له جدي ګواښ سره مخ کړی دی.
یاد سازمان په یوه خبرپاڼه کې ویلي، راپورونه ښيي چې په پاکستان کې یوشمېر ناروغ افغان کډوال د پولیسو د وېرې له امله روغتیایي مرکزونو ته نه ورځي او ځینې روغتونونه له هغو ناروغانو سره د درملنې په برخه کې همکاري نه کوي چې د اعتبار وړ ویزې نهلري.
دغه سازمان په ډاګه کړې، چې دغه ډول چلند نه یوازې له انساني کرامت ښکاره سرغړونه ده؛ بلکې د پاکستان د اساسي قانون او د هغو نړۍوالو بشري ژمنو خلاف کړنه ده، چې دغه هېواد لاسلیک کړی دی.

پاکستاني رسنیو خبر ورکړی، چې تر ۵۰ ډېر هغه افغانان چې په دغه هېواد کې یې د اوسېدو قانوني اسناد نه لرل؛ په جبري توګه افغانستان ته ستانه کړای شوي دي. له دې ډلې ۲۱ کسان نارینه، ۸ مېرمنې او ۲۰ ماشومان وو.
د پاکستان ډان ورځپاڼې د یوه راپور په خپرولو سره لیکلي دي، چې له یادې ډلې دوه کسان د روغتیايي وضعیت د خرابوالي له کبله روغتون ته لېږدول شوي دي. په راپور کې راغلي، په وروستیو کې یوازې په راولپنډۍ کې تر ۳۵۰۰ زیات افغانان نیول شوي چې ټول بېرته افغانستان ته ستانه کړای شوي دي.
په راپور کې د امنیتي چارواکو له حوالې راغلي، چې په یادو ښارونو کې به د هغو افغانانو پر وړاندې چې په دغه هېواد کې د اوسېدو قانوني اسناد نهلري؛ د نیولو لړۍ دوام ولري.
دا په داسې حال کې ده، چې هره ورځ له پاکستان نه په خپله خوښه د زرګونه افغانانو د ستنېدو په اړه خبرونه ورکول کېږي. د طالبانو حکومت ویلي، چې یوازې پرون له پاکستان نه تر ۵ زرو ډېر افغان کډوال له بېلابېلو لارو افغانستان ته ستانه شوي دي.

د ملګرو ملتونو د ماشومانو ملاتړ صندوق (یونېسف) وايي، د افغانستان په ختیځ کې د ویجاړوونکو زلزلو له کبله په ماشومانو کې د خورځواکۍ کچه لوړه شوې ده. دغه بنسټ ویلي، یوازې په تېرو درېیو اوونیو کې په هغو روغتیايي مرکزونو چې دوی یې ملاتړ کوي؛ تر زرو ډېرو ماشومانو درملنه شوې ده.
دغه صندوق نن چهارشنبه (د تلې ۲مه) پر اېکس پاڼه لیکي، چې د افغانستان په ختیځو ولایتونو او په ځانګړې توګه کونړ کې د ویجاړوونکو زلزلو له امله د استوګنې زرګونه کورونه نړېدلي، ګڼې کرنیزې ځمکې لهمنځه تللې او په ډېر شمېر کې څاروي تلف شوي دي.
یاد بنسټ زیاته کړې ده، چې د رامنځته شویو ویجاړیو له کبله په ماشومانو کې د خوارځواکۍ کچه د پراخېدو په حال کې ده.
یادې ادارې د یوه تفصیلي راپور له مخې چې درې ورځې وړاندې یې خپور کړی ویلي، چې په کونړ کې د زلزلې له کبله ۸۵۰۰ کورونه نړېدلي او د ارزونو له مخې څه باندې نیم مېلیون کسان اغېزمن شوي دي.
په راپور کې راغلي، که څه هم د نورو مرسته کوونکو بسټونو په همکارۍ یې د ډېرو زیانمنو لاسنیوی کړی؛ خو رامنځته شوې مرګ ژوبله او ویجاړي دومره زیاته ده، چې په پراخه کچه هلو ځلو ته اړتیا لري.
د ملګرو ملتونو د ماشومانو ملاتړ صندوق دغه راز ویلي، که څه هم د کونړ له زلزلې څه باندې درې اونۍ اوړي؛ خو لاهم خلک له جدي ننګونو سره مخامخ دي او که بېړني ګامونه پورته نهشي، د هوا په سړېدو به خلک له لا زیاتو کړاوونو سره مخامخ شي.
د افغانستان په ختیځ او بیا په ځانګړې توګه په کونړ ولایت کې (د اګسټ میاشتې په ۳۱مې نېټې) د رامنځته شوې زلزلې اغېزې ورځ تر بلې څرګندېږي. د طالبانو حکومت د معلوماتو له مخې؛ په کونړ کې د وروستیو زلزلو له کبله ۲۲۰۵ کسان مړه او له ۳۶۴۰ زیات ټپیان شوي دي.

د ملګرو ملتونو د خوړو نړۍوال پروګرام د ملګرو ملتونو د بشرپاله هوايي خدمتونو سره د اروپايي ټولنې له مرستې هرکلی کړی دی. د خوړو نړۍوال پروګرام د یوې خبرپاڼې په خپرولو سره ویلي، چې اروپايي ټولنې د بشري مرستو په برخه کې له افغانستان سره ۴مېلیونه یورو مرسته کړې ده.
یاد پروګرام د یوې خبرپاڼې په خپرولو سره ویلي، چې اروپايي ټولنه به ۴میلیونه یورو چې څه باندې ۴.۵مېلیونه ډالر کېږي د افغانستان په لرو پرتو سیمو کې د بشري مرستو په برخه کې ولګوي.
په خبرپاڼه کې د ملګرو ملتونو د بشري مرستو د الوتنو دوام په اړه راغلي، د دغو الوتنو دوام به هغو سیمو ته هم د بشري مرستو د لېږد امکان برابر کړي چې لاسرسی ورته ستونزمن دی.
په خبرپاڼه کې د اروپايي ټولنې د بشري مرستو د برخې مشرې فرانسوا ګومانس له حوالې راغلي، چې د افغانستان لرو پرتو سیمو ته د بشري مرستو لېږد لپاره د ملګرو ملتونو د بشرپاله هوايي خدمتونو دوام د پام وړ اهمیت لري.
هغه وایي:« د ملګرو ملتونو د بشري مرستو د الوتنو دوام د مرستندویه کارکوونکو د تګ راتګ او د ژوند ژغورونکو بشري مرستو د لېږد په برخه کې مهم رول لري. موږ به په افغانستان کې ټولو زیانمنو کسانو او ټولنو ته د مرستې رسونې په برخه کې ژمن پاتې شو.»
په خبرپاڼه کې د خوړو نړۍوال پروګرام (WFP) د افغانستان څانګې مشر جان ایلیف له قوله راغلي، چې د ملګرو ملتونو د بشرپاله هوايي خدمتونه د افغانستان په کچه مرستندویان له خلکو سره نښلوي او د نړۍوالو او په ځانګړې توګه د اروپايي ټولنې له مرستو پرته د دغه مهم ماموریت دوام ناشونی دی.
د راپورونو پربنسټ؛ په افغانستان له سلو زیات نړۍوال بنسټونه د ملګرو ملتونو د بشري مرستو د الوتنو له خدمتونو ګټه اخلي او د روان زېږدیز کال له پیل راهیسې یې شاوخوا ۱۶۰۰ الوتنې کړې دي.

د بلوچستان سترې محکمې هغه عریضه منلې، چې پهکې تر راتلونکو شپږو میاشتو د افغان کډوالو د نه ستنولو غوښتنه شوې ده. په عریضه کې راغلي، دا مهال زرګونه افغان ماشومان او ځوانان د بلوچستان په ښوونیزو ادارو کې پر زدهکړو بوخت دي چې بېرته ستنول به یې د زدهکړو روان بهیر ګډوډ کړي.
دغه عریضه چې د افغانانو په استازولۍ د سید نظیر اغا په نوم د یوه پاکستاني وکیل له لوري محکمې ته وړاندې شوې وه پهکې راغلي دي، هغو افغانانو چې له پاکستانیانو سره ودونه کړي؛ د اساسي قانون له مخې باید د پاکستان تابعیت ورکړل شي. په عریضه کې له محکمې غوښتنه شوې، چې اړونده چارواکي دې د افغان کډوالو له ستنولو راوګرځوي.
پاکستانۍ رسنۍ وايي، چې د بلوچستان سترې محکمې په عریضه کې د ترتیب شویو لاملونو له اورېدو وروسته اړونده ادارو ته د افغان کډوالو د نه ستنولو په اړه لارښوونې کړې دي.
دا په داسې حال کې ده، چې وړاندې په بلوچستان کې چارواکو ویلي و چې د روانې سپټمبر میاشتې راهیسې له دغه ایالته د افغان کډوالو د ستنولو لړۍ چټکه شوې ده. د چارواکو د معلوماتو له مخې؛ د سپټمبر میاشتې له پیله د روانې میاشتې تر ۲۰مې نېټې پورې تر ۳۰زره ډېر افغان کډوال افغانستان ته ستانه شوي دي.
په وروستیو کې د افغانستان له ګاونډیو او په ځانګړي ډول له پاکستان او ایران نه د افغان کډوالو د ستنولو لړۍ په کمساري ډول چټکه شوې ده. د راپورونو پربنسټ؛ په تېرو شاوخوا درېیو میاشتو کې تر دوه نیم مېلیونه ډېر کډوال له ایران او پاکستان نه افغانستان ته ستانه شوي دي.
د ملګرو ملتونو په ګډون بېلابېلو نړۍوالو بنسټونو او مرستندویه ادارو د ستنېدونکو افغانانو د وضعیت په اړه اندېښنه ښودلې او ویلي یې دي، چې افغانستان په یوه وار د دومره لوی شمېر کډوالو د مدیریت وس نهلري.
د طالبانو د بهرنیو چارو وزیر امیر خان متقي هم وړاندې ویلي و، چې په یوه وار له ګاونډیو هېوادونو د افغان ګډوالو ستنول ځورونکی او په ټکو یې لوی ظلم دی؛ خو له دې ټولو سره، سره په پاکستان او ایران کې بېلابېلو حکومتي چارواکو ویلي، چې له خپلې خاورې د هغو افغان کډوالو د ستنولو په اړه جدي دي چې د اوسېدو قانوني اسناد نهلري.