د افغانستان د جمهوري نظام د ملي امنیت پخوانی مشر معصوم ستانکزی وايي، پاکستان د ۲۰۰۰م کال په لومړۍ لسیزه کې د نړۍوالو په ځانګړې توګه د امریکا د فشارونو د خوندیتوب لپاره له بېلابېلو ډلو د خپلو استخباراتي کړیو په همکارۍ ټيټيپي جوړه کړه چې بیا هغوی له افغان طالبانو سره بیعت وکړ.
نوموړي د اېکس په یوه سپېس کې په ډاګه کړه، چې ټيټيپي د پاکستان د استخباراتو محصول دی او په ۲۰۰۷ کال کې یې له بېلابېلو ډلو جوړه کړې ده. د ستانکزي په وینا، یادې ډلې په هغه وخت کې د افغان طالبانو له مشر سره بیعت وکړ او بیا یې په ګډه سره فعالیت درلود.
ستانکزی زیاتوي: «په پاکستان کې د ټيټيپي د جوړېدو په وخت کې په ۲۰۰۷ کال کې مختلفې ډلې هلته موجودې وې. پاکستان د نړۍوالو په ځانګړې توګه د امریکا د فشارونو له امله چې ګواکې دوی له طالبانو ملاتړ کوي، د خپلو استخباراتي ادارو په همکارۍ د ټيټيپي د جوړولو لپاره دغه ډلې سره یو ځای کړې او د “تحریک طالبان پاکستان” په نوم یې راجوړې کړې.»
د ستانکزي په باور، په هغه وخت کې پاکستان په قبایلي سیمو کې د رد الفساد او ضرب په نوم عملیات وکړل او ورسره یې موخه دا وه، چې له افغانستان څخه د بهرنیو ځواکونو له وتنې سره سم یاده ډله په افغانستان کې ځای پر ځای شي.
نوموړی وايي: «کله چې پاکستان په قبایلي سیمو کې د ضرب او رد الفساد په نومونو عملیات پیل کړل، له ۳ میلیونو زیات ځايي اوسېدونکي بې ځایه شول. دغه عملیات ډېر ویجاړونکي وو او هدف یې هم همدا و چې پرېکړه شوې وه: بهرني ځواکونه له افغانستانه ووځي. دوی غوښتل ټولې ډلې یا د افغانستان خوا ته انتقال کړي او یا خپلې ستونزې د افغانستان خواته واړوي.»
د هغه په باور، ټيټيپي دمګړی د ډيورند کرښې په ها غاړه کې پر ډېرو قبایلي سیمو کنټرول لري او همداراز د بلوڅ ازادي غوښتونکي بیا د بلوچستان په ډېریو سیمو ولکه لري او په وینا یې له یوه بل هېواده د دغو ډلو کنټرولېدل ډېر ستونزمن دي.
معصوم ستانکزي زیاته کړې، د قبایلي سیمو خلک د پاکستان د پوځ له عملیاتو سخت اغېزمن شوي او سره له دې چې په دولتي سیستم کې ورته ځای نه ورکول کېږي، اوس د پنجاب د تګ لپاره هم اجازه لیک ته اړ شوي دي.
د نوموړي په باور، د دغه وضعیت راکابو کول ژورو سیاسي بدلونونو ته اړتیا لري.
دا په داسې حال کې ده، چې د طالبانو د دفاع وزارت سرپرست محمد یعقوب مجاهد بیا ویلي، د اسلاماباد د دریځ برعکس دوی وسلهوالې ډلې لکه تحریک طالبان پاکستان ترهګر نه بولي. نوموړي ویلي، چې پاکستان او یو شمېر نور هېوادونه د خپلو مخالفینو پر وړاندې د «ترهګر» نوم د سیاسي ګټې لپاره کاروي.
هغه د خپلو خبرو په یوې برخه کې په پاکستان کې د طالبانو د مخالفو سیاستوالو غونډو ته په اشارې سره وویل، پاکستان له دغو ناستو او ګډونوالو یې پر طالبانو د فشار په توګه استفاده کوي.
د یادونې وړ ده، چې پاکستان پر طالبانو تور پورې کوي چې له ټيټيپي ملاتړ کوي، خو طالبانو بیا دغه تور په کلکه رد کړی او د دغه هېواد امنیتي ستونزې یې داخلي چاره ګڼلې ده.
