د پاکستان او طالبانو تر منځ د لفظي شخړې تر شا څه دي؟

افراسیاب خټک

پخوانی سناتور او د سیمه ییزو چارو شنونکی

د مۍ د میاشتې په ۷ د پاکستان د پوځ د عامه تعلقاتو مشر برید جنرال احمد شریف په خبري کنفرانس کې په افغان طالبانو بیا تور پورې کړی چې د هغوی په ملاتړ د افغانستان له خاورې ټي ټي پي په پاکستان کې بریدونه زیات کړي دي، چې پکې د پاکستان عسکرو او صاحب منصبانو زیات تلافات لیدلي دي.

جنرال احمد شریف په وزیرستان، بشام او نورو ځایونو کې د بریدونو ذکر کولو سره دا ادعا هم وکړه چې نه یوازې د دغو ترورستي عملیاتو پلانونه په افغانستان کې جوړ شوي او د کنترول مرکز یې په افغانستان کې وو، بلکې د دې سره سره د ټي ټي پي په حملو کې افغان اتباعو هم برخه اخستې وه.

په دې لړ کې جنرال احمد شریف د ځینې افغانانو نومونه او ادرسونه هم په ګوته کړل چې د هغه له ادعا سره سم د پاکستاني پوځ په عملیاتو کې وژل شوي او یا توقیف شوي دي. هغه د خپلې ادعا د اثبات لپاره د سپین بولدک د یوه وګړي اعترافي ویډیو هم ژورنالستانو ته وښودله.

پاکستاني جنرال په خاصه توګه د مارچ په شپږ ویشتمه د پښتونخوا په بشام کې د هغه برید تفصیلي ذکر یو ځل بیا وکړ چې پنځه چینايي انجنیران پکې وژل شوي وو.

هغه د پخوا په شان یو ځل بیا وویل چې دغه کار د پاکستان او چین په مناسباتو کې د خلل اچولو لپاره د افغانستان نه راغلو ترورستانو کړی او زیاته یې کړه چې سره د دې چې پاکستان په وار وار د مشخصو شواهدو په وړاندې کولو سره له طالبانو غوښتنه کړې ده چې د دغو تروریستي فعالیتونو مخه ونیسي، خو تر اوسه طالبانو دا کار نه دی کړی.

د هند پر ځای له افغانستان پیل

پاکستان وايي، پر چینايي انجینرانو برید افغانستان کې پلان شوی و
پاکستان وايي، پر چینايي انجینرانو برید افغانستان کې پلان شوی و

جالبه خبره دا ده چې د پاکستان د پوځ ویاند د خپل مطبوعاتي کنفرانس پیل د هغه له وینا سره سم د پاکستان له غربي مرزونو د راپورته کیدونو تهدیدونو په تفصیلي ګزارش سرو وکړ او د نورو مسایلو په باره کې خبرې یې وروسته وکړې.

پخوا به یې دغسې په اول سر کې له شرقی مرزونو یا هندوستان څخه د ورپیښو تهدیدونو ذکر کاوه، خو دا وار یې له هندوستان د خطرونو ذکر وروسته او په کم تفصیل سره وکړ.

سره له دې چې څو ورځې وړاندې د هند د دفاع وزیر اعلان کړی وو چې هندی استخباراتو په تیرو څو میاشتو کې دولس تنه هغه ترورستان«په کور کې د ننه » یعنې په پاکستان کې د ننه وژلي دي، چې په هند کې په تروریستي فغالیتونو کې ککړ او په پاکستان کې پټ وو.

طالبانو د دفاع د وزارت ویاند عمر منصور سملاسي د پاکستان د جنرال شریف دغه تورونه بې اساسه وبلل او زیاته یې کړه چې پاکستان له خپلې خاورې نه افغانستان ته د داعش د نفوذ په مخنیوی کې پاتې راغلی دی. هغه دا هم وویل، چې دغه داعشیان په افغانستان کې د ترورېستي بریدونو لپاره راځي.

دواړه لوري په تورونو سره څه غواړي؟

د طالبانو د دفاع وزارت ویاند وايي، له پاکستان داعش افغانستان ته اوړوي.
د طالبانو د دفاع وزارت ویاند وايي، له پاکستان داعش افغانستان ته اوړوي.

په دې ډول د پاکستاني پوځ او د افغان طالبانو تر منځ لفظي شخړه هم توده او هم اوږده شوې ده.

داسې بریښي چې دواړه غاړې د دغې لفظي شخړې ته د پایټکي کیښودو ته کومه عجله نه لري او معلومیږي دا چې دواړه غاړې غواړي چې په یوه او بل باندې د ټي ټي پي د حملو او د داعش د تروریستي فعالیتونو د ملاتړ د تور په پورې کولو سره د خپلې مخالفې غاړې او د چین تر منځه شکوک او شبهات وزیږوي، تر څو له چین سره د بلې غاړې مناسبات خړ پړ شي.

دا خبره د یادونې وړ ده چې چین به په خوا له طالبانو سره اړیکې د پاکستان د پوځ په توسط نیولې خو اوس چین له طالبانو سره نیع په نیغه سفارتي او سیاسي اړیکې لري او ورسره د اقتصادي اړیکو د پراخولو تلاش کوي.

اسلام اباد ته د امریکايي چارواکو تګ

د پاکستان د پوځ لوی درستیز سره امریکايي چارواکی کوریلا
د پاکستان د پوځ لوی درستیز سره امریکايي چارواکی کوریلا

د پاکستاني پوځ او طالبانو تر منځ د دغه تاوتریخوالي نه دوه ورځې وروسته ډیر مهم پرمختګ دا وشو چې پرون په اسلام اباد کې د پاکستان لوی درستیز جنرال عاصم منیر سره د امریکايي پوځ د مرکزي قوماندنۍ رئیس جنرال ماییک ایرک کوریلاپه « سیمه ثیزو چارو » خبرې کړې دي.

د امریکا او د پاکستان جنرالانو په سیمه کې د امنیت د تامین په کار کې په همکارۍ هم غږیدلي دي.

په نږدې ورځو کې د پاکستاني پوځ او د لوړ رتبه امریکايي مقاماتو ترمنځ لیدلو کتلو او مشورو کې زیاتوالی راغلی دی.

لږ ورځې وړاندې پاکستان ته د امریکا د خارجه چارو وزارت سیاسي معین د پاکستان د حکومت د لوړپ وړو سیاسي مقاماتو او جنرالانو سره سلا مشورې لپاره پاکستان ته راعلی وو.

هم په دغو ورځو کې د کراچۍ سره نزدې په هند بحر کې د امریکا او د پاکستان بحري قواوو ګډ تمرینات هم شوي دي، نو سوال دا پیدا کیږي چې د امریکا او پاکستان د دولتي مقاماتو تر منځ د لیدنو او خبرو نظام الاوقات خو وړاندې نه ټاکل شوی وو، نو په داسې وخت د پاکستان د پوځ د ویاند له خوا په خپل مطبوعاتي کنفرانس کې په دومره تفصیل سره د طالبانو په ضد د تورونو پورې کولوهدف څه دی؟

په اسلام اباد کې پر سیاسي پرمختګ نظر لرونکي شنونکي داسې فکر کوي چې پاکستاني جنرالان د دغو تلیغاتو په وسیله د پښتونخوا په جنوبي ضلعو او د ډیورنډ کرښې سره نزدې سیمو کې د پوځي عملیاتو لپاره سیاسي فضا برابروي او د خپلو جنګي اقداماتو لپاره د چین او د امریکا تایید او کومک د جلبولو هڅه هم کوي.

د امریکا ستراتیژي او د چین او روسیې اندېښنه

امریکا په وار وار ویلي دي، چې د تروریزم په ضد نوې جګړه کې د پاکستان ملاتړ ته اماده ده.

شنونکی په دې نظر دي چې که د ټي ټي پي د بریدونو تر څنګه د داعش فعالیتونه سوا کیږي نو په سیمه کې د امریکا له خوا د ډرون حملو امکانات هم شته.

په ۲۰۲۱ کې له افغانستان د امریکايي عسکرو د وتلو په وخت د امریکا ولسمشر جو بایډن هم ویلي وو چې له افغانستان د امریکايي قواوو له وتلو وروسته به هم امریکا دلته تروریستي فعالیتونه ونه زغمي او د اړتیا په صورت کې به د تروریزم پر ضد د اسمان نه ګوزارونه وکړي.

د بایډن دغه وینا په دې سیمه کې د امریکا د تروریزم ضد د نوې ستراتیژۍ اعلان ګڼل شوی و.

چین د دغو پرمختګونو په باره کې ځکه مشوش دی چې په سیمه کې مخ په زیاتیدونکې بې ثباتي د چین د تجارتي کاریدودورونو په اعمار کې خنډ اچولی شي.

له روسیې سره دا غم دی چې د تروریزم نوې څپې یې د جنوبی مرزونو په خوا کې په مرکزي اسیا کې هرج مرج خورولی شي. په اوکراین کې په یوه اوږده جګړه کې بوخته روسیه په مرکزي اسیا کې د جنګي جبهې د پرانستل کیدو د امکاناتو نه پریشانه ده، داسې ښکاري چې دا د تش په نوم لوېې لوبې نوې مرحله ده .

یادونه: افغانستان انټرنشنل - پښتو د یوې بې پرې رسنۍ په توګه د ټولو لیکوالو نظریاتو ته درناوي کوي؛ خو د چا د نظر ملاتړ نه کوي.