در زمانهای قدیم که کابل هنوز ویران نشده بود گروههای هنری از کشورهای مختلف به این شهر میآمدند و نمایش اجرا میکردند. مردم افغانستان هرچند غریب بودند و نانی برای خوردن نداشتند اما به هنر اهمیت میدادند و از این نمایشها چنان استقبال میکردند که انگار حقیقت محض باشد.
روزی گروه هنری راولپندی به کابل آمد و نمایش اجرا کرد. یک نمایش خیمهشببازی بود که در آن عروسکها به شکل علمای کرام درآورده شده بودند. این اولین نمایشی بود که در آن از هنر آیینه استفاده میشد. مثلاً در نمایش جمعاً ۶۰۰ نفر شرکت کرده بود اما با پنج آیینهای که در پنج زاویه خیمه نصب شده بود تعداد شرکتکنندهها ۳۵۰۰ نفر به نظر میرسید. این "آیینه در آیینه زد دیدمش و دید مرا" در حد طلسم واقعی بود. مثلاً یک عالم دین با سه نفر قول داده بود و بعداً فهمیده بود که آن سه نفر خودش بوده در سه آیینه.
یکی از تماشاگران میگوید که هنرمندی به اسم جنرال چنان به کارش ماهر بود که وقتی میبیند هیچ عروسک زن در جعبهاش نیست، از عروسک یک مرد لنگیدار و ریشدار کار میگیرد و تماشاگران تا آخر متوجه نمیشوند که آنچه را دیدهاند عروسک پشمی یک مرد بوده که به نمایندگی از زنان استفاده میشده.
فیض حمید مینویسد که بزرگترین عروسک این نمایش صورت نداشت و همیشه از عقب سخن میگفت. اعجاز سخنش اما چنان بود که تماشاگران را دیوانه میکرد. مینویسد که وقتی سخنان عروسک عقبگفتار تمام شد یکی از تماشاگران در وسط سالن فریاد زد که هر کس سخنان این عروسک مقدس را قبول نکند باید سر زده شود. وی خواست در جا شمشیر درآورد تا سربرداری را شروع کند اما هنرمندان مانع شدند.
متاسفانه از این نمایش هیچ عکس و فیلمی وجود ندارد زیرا مدیران این برنامه به کسی اجازه تصویربرداری نمیدادند. آنها بدین باور بودند که تصویربرداری از عروسکها منجر به مرگ هنر خیمهشببازی میشود. و این نگرانی تا حد زیادی واقعبینانه بود زیرا روزی که کامره عکاسی و فیلمبرداری وارد دنیای هنر شد، خیمهشببازی و تیاتر کمکم جایش را به انیمیشن و کارتون تاموجری داد.
داکتر: بله، چه مشکل دارید؟
مریض: داکتر صاحب، هفت روز میشود که سرفه خشک میکنم. کمی تب دارم و سرم هم درد میکند.
داکتر: خدا چند است؟
مریض: سابق یک بود ولی در این وقتها خیلی سرفهام زیاد شده داکتر صاحب. تب هم دارم.
داکتر: مریضی و شفا در دست کیست؟
مریض: ولا داکتر صاحب شفا که در دست خداوند است. ولی مریضی در دست هر بیپدر که هست سرفه تمام جهان را به من داده. تمام شب همسایهها از دست من به عذاباند.
داکتر: روایت است که روزی زاغی بر درخت نشسته بود و سرفه میکرد. گنجشک آتئیستی که اصلاً خدا را قبول نداشت بر زاغ خندید. زاغ گفت مریضی در دست خداوند است و گنجشک نباید بخندد اما گنجشک به خندیدن ادامه داد. آنقدر خندید که اشکش درآمد. وقتی دستمال از جیبش بیرون آورد و اشکش را پاک میکرد، گربه فرصت را غنیمت دانست و بر او حمله کرد و خوردش. میبینی که غرور و تکبر انسانها را چگونه بر زمین میزند؟
مریض: داکتر صاحب، یگان دوا بده که سرفهام خوب شود.
داکتر: نماز صبح میخوانی؟
مریض: بله داکتر صاحب. چند روز شده نخواندم چون زیاد سرفه میکنم. سر خود را پایین کرده نمیتوانم.
داکتر: علت سرفهات همین است. در روایت آمده است که نماز صبح آدم را از هزار مریضی نجات میدهد. حالا برایت نسخه مینویسم که بخیر خوب شوی.
مریض: دوای ارزان بنویس داکتر صاحب. پول نیست. کار نیست. توان ندارم.
داکتر: این نسخه را بیرون ببر به دست نفری بده که لباس سفید دراز چرکین دارد است. نگران پول نباش.
مریض: اینجا نزدیکیها که دواخانه نیست داکتر صاحب.
داکتر: نفری که گفتم دوافروش نیست، کارمند امربالمعروف است. برایت سی سیلی و ده لگد نوشتهام. هر روز سه وقت – صبح، چاشت، شام - باید سیلی بخوری و روز یک لگد. پیش از نان نخوری که دردش زیاد است
.
مریض: سیلی برای چه داکتر؟
داکتر: گفتی که نماز صبح را نمیخوانی. وقتی سیلی بخوری نماز را سر وقت میخوانی و شفا مییابی. اگر خوب نشدی به کلینک شخصی من در مسجد ذوالقرنین بیا که برایت دعا بخوانم. سرفه و تمام مرضهای دیگرت خوب میشود.
مریض: تشکر داکتر صاحب. فعلاً احساس میکنم خوب شدهام. برکت به دستت. به امان خدا.
داکتر: بخیر بروی. دوا یادت نرود. از همین نفر که لباس سفید دارد و نصوار از ریشش آویزان است بگیر. جای دیگر دوایش خوبش نیست.
یکی از خوانندگان طنزهای افغانستان اینترنشنال که معمولاً به دریای کابل سر میزند و ناراحتی خود را رفع میکند به این اوراق دسترسی پیدا کرده و آن را برای ما فرستاده است تا با شما شریک کنیم.
یادداشت شیرعباس ستانکزی
منصوره! اندیوالای جهاد ما و تو بسیار ناجوان برآمدن. همو کاری را که غنی با عبدالله کرد جنرال فیض با مه کرد. متقی که دو روپه ره آدم نیس وزیر خارجه شده، مه که دو روپه ره آدم هستم هیچ نشد. اگه پیش ملاعمر رفتی بگو که بچه جلالالدین خوده سر ما خلیفه ساخته. بگو ملا حسن که ما و شما سرش خنده میکدیم رئیس شده. بگو د شار کورها یکچشمه پادشاه شده. نی! ایشه نگو که سرش بد نخوره. بامان خدا!
یادداشت ملا غنی برادر
ای شهید طیاره بیسرنشین ای ملا منصور
که از پیش ما رفتی بسیار بسیار بسیار دور
از طرف تو ما در کابل حکومت کدیم جور
از طرف ما تو در جنت هر چیز بخور
یگان شب در خواب ما بیا بگو که در جنت
شپتالو زیاد است یا بادرنگ او یا انگور
شاعر: برادر شما، ملا برادر
یادداشت عبدالسلام حنفی
سلام علیکم آقای منصور! از خداوند برای شما تندرستی خواهانیم. امیدوارم سوختگیهای طیاره خوب شده باشد. من در همی یادداشت نوشتن برای مردهها زیاد خوب نیستم. دفعه اول است که مینویسم و یک کمی زیر تاثیر رفتهام. اگر کدام گپها بیادم آمد سال آینده مفصل مینویسم و از اول آمادگی میگیرم. هر وقت نامه بدست شما رسید احوالتان را برایم معلوم نمایید. حنفی
یادداشت ذبیحالله مجاهد
برادر گرامی منصور! از طرف کابل دلتان جمع باشد. از زمانی که ما قدرت را در دست گرفتهایم در تمام کشور حتی یک حادثه ترافیکی نشده. پلها و جادههای که در زمان شما یک کمی تخریب شده بود دوباره ساخته شده. اقتصاد رو به پیشرفت است و کانال قوشتپه از عواید داخلی افتتاح شد. مردم بسیار پول دارند و اکثر مردم پاسپورت میگیرند و برای تفریح به خارج میروند. حقوق زنان در چارچوب شریعت کاملاً داده شده و به جز چند زن معلومالحال، بقیه زنان افغانستان بسیار خوش هستند. اکثر دوستان زن دوم و سوم و چهارم گرفته. با جهان ارتباط خوب داریم. مردم از ما راضی هستند. لطفاً تشویش نداشته باشید. با بغل جورت آرام بخواب برادرم. ما به راهت ادامه میدهیم.
علاوه بر این، دو صفحه دیگر که در آن یادداشتهای ملا هبتالله و سراجالدین حقانی نوشته شده نیز به دست فرد مذکور رسیده اما به علت آبپاشی توسط نفر قبلی، نوشتههایش خوانده نمیشود.
