دختر رئیسجمهور اوزبیکستان: برای حفاظت از زنان افغان، هیچ چیزی بهتر از آموزش رایگان نیست
دختر رئیسجمهور اوزبیکستان میگوید برای حفاظت از زنان افغان، هیچ چیزی بهتر از آموزش رایگان نیست.
سعیده میرضیایف با اعلام اینکه اوزبیکستان آماده ادامه کمک به آموزش زنان و دختران افغان است، گفت: «آموزش برای دختران جایگاه ویژهای در قلب من دارد.»
او در نشستی در قطر به مناسبت «روز جهانی حفاظت از آموزش در برابر حملات»، درباره زنان افغانستان صحبت کرد.
سعیده میرضیایف که بخشی از صحبتهای خود را در کانال تلگرامش منتشر کرده، گفته آموزش برای زنان در افغانستان بسیار مهم است؛ این کشور با کمبود شدید پرسنل پزشکی در بخش حفاظت از صحت مادر و کودک مواجه است.
سعیده میرضیایف گفت در سال ۲۰۱۸ به ابتکار پدرش شوکت میرضیایف، رئیسجمهور اوزبیکستان یک مرکز آموزشی در ترمذ افتتاح شد که در آن حدود ۷۰۰ افغان آموزش دیدند. طبق اطلاعاتی که او داد در میان آنها ۲۰۰ دختر افغان بود.
او که دستیار پدرش است، افزود: اوزبیکستان آماده آموزش دختران و زنان افغانستان برای یادگیری مهارتهای مورد نیاز است.
سعیده میرضیایف گفت هرچند با توجه به شرایط فعلی، آموزش به زنان و دختران افغان کار آسانی نیست، اما این کشور حاضر است تمام تلاش خود را در این راستا انجام دهد.
سعیده میرضیایف در ماه جوزای ۲۰۲۲ به یک مرکز آموزشی در اوزبیکستان رفت که شماری از دختران افغان در آن مهارتهای فنی را یاد گرفتند.
او به این دختران افغان گواهینامه اعطا کرد و گفت: احساس غرور میکنم که اوزبیکستان کمک میکند تا آنها به رویای خود برسند.
طالبان پس از تسلط بر افغانستان در اسد سال ۱۴۰۰، مکاتب دخترانه بالاتر از صنف ششم را بست و دختران از دانشگاه محروم کرد.
کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل اعلام کرد که نزدیک به نیمی از ۱۴.۸ میلیون کودک پناهنده واجد شرایط آموزش در جهان، از آموزش محروماند.
این سازمان از کشورهای جهان خواست برای رفع نیازمندیهای آموزشی کودکان پناهنده تا ۲۰۳۰ تلاشها را افزایش دهند.
کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل روز دوشنبه (۱۹ سنبله) در گزارشی گفت که با گذشت پنج سال از راهاندازی استراتژی آموزش برای پناهندگان تا سال ۲۰۳۰، علیرغم پیشرفتها در زمینه آموزش، چالشهای مهمی باقی مانده است.
این سازمان گزارش داد که نزدیک به ۱۵ میلیون کودک پناهنده در سراسر جهان وجود دارند که ۷.۲ میلیون این کودکان به دلایل مختلف از جمله ناامنی، نبود سیاستهای آموزشی فراگیر، محدودیتهای ظرفیت و موانع زبانی، به آموزش دسترسی ندارند.
این گزارش نشان میدهد که نابرابریهای جنسیتی در دسترس به آموزش برای پناهندگان همچنان ادامه دارد و بیش از ۶۰۰ هزار کودک و نوجوان اوکراینی آواره، به دلیل جنگ جاری در کشورشان، همچنان از آموزش محروم ماندهاند.
فیلیپو گراندی، رئیس کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل گفت: «آموزش با کاهش احتمال بارداری نوجوانان و ازدواج زودهنگام مرتبط است و به دختران امکان میدهد سرنوشت خود را شکل دهند. برای پسران به کاهش احتمال رفتارهای پرخطر منجر میشود.»
این درحالی است که پس از حاکمیت دوباره طالبان بر افغانستان، ۲.۵ میلیون دختر از فراگیری آموزش محروم شدهاند. این گروه دختران را از رفتن به مکتب بالاتر از صنف ششم، دانشگاههای دولتی و خصوصی و آموزشگاههای خصوصی منع کرده است.
با وجود درخواستهای مکرر برای لغو ممنوعیتهای آموزشی و تحصیلی برای دختران در افغانستان، طالبان پاسخ مثبت نداده است.
هیئت معاونت سازمان ملل متحد در افغانستان، یوناما، به مناسبت هشتم سپتامبر، روز جهانی سوادآموزی، بر اهمیت دسترسی همه افراد به آموزش و سواد تأکید کرد.
این در حالی است که در سه سال اخیر، میلیونها دختر در افغانستان از حق آموزش محروم شدهاند.
روز جهانی سوادآموزی درحالی فرا میرسد که طالبان پس از ورود به کابل در ۲۴ اسد ۱۴۰۰، مانع بازگشایی مکاتب دورههای متوسطه و لیسه دخترانه در سرتاسر افغانستان شد. این گروه سپس ادامه تحصیل در دانشگاهها را برای دختران منع قرار داد.
براساس آمار سازمان علمی، فرهنگی و آموزشی ملل متحد، یونسکو، طالبان ۲.۵ میلیون دختر را از آموزش محروم کرده است.
هیئت معاونت سازمان ملل متحد در افغانستان، یوناما، به مناسبت این روز در شبکه اجتماعی اکس نوشت که آموزش و سواد حق اساسی هر انسان است.
یوناما نوشت: «ترویج آموزش به زبانهای مختلف سبب افهام و تفهیم دو جانبه، بسیج اجتماعی و صلح میشود و به همین ترتیب افراد را توانمند میسازد تا از حقوقشان دادخواهی کنند.»
از سویی هم یونسکو در بیانیهای اعلام کرد که در سال ۲۰۲۲ دستکم یک نفر از هر بزرگسال «۷۵۴ میلیون نفر» از سواد بیبهره بودهاند.
همه ساله از روز جهانی سوادآموزی بهعنوان فرصتی برای ارتقای دسترسی به آموزش و سواد برای همه افراد در سراسر جهان تجلیل میشود.
در افغانستان، بحران آموزشی بهویژه بر زنان و دختران تاثیر گذاشته است، بهطوری که در سه سال گذشته صدها هزار دختر از حق تحصیل محروم شدهاند.
بررسی کارشناسانه پوشیدن برقع یا چاردی از نظر علم پزشکی نشان میدهد که این پوشش اجباری، بر سلامت جسمی و روانی زنان تأثیرات منفی میگذارد.
پوشیدن برقع از نظر بصری دایره دید را محدود و باعث خستگی چشمها میشود. این وضعیت میتواند به ناراحتی و اذیت زنان چادریپوش منجر شده و زندگی روزمره آنها را با خطرات احتمالی مواجه کند.
از نظر روانی، تحمیل پوشش اجباری برقع بر زنان حق انتخاب و استقلال بدن را از آنها سلب میکند. نتیجه این امر به احساس عمیق ناتوانی، خشم، انزوا از اجتماع و اضطراب منجر میشود که در نهایت میتواند به افسردگی بیانجامد.
تأثیرات پوشیدن برقع در صورتی که خلاف میل زنان باشد، بارزتر خواهد بود. تحمیل این پوشش استقلال زنان را گرفته و آنها را به سمت نوعی «درگیری درونی» سوق میدهد. این موضوع نگرانیهای عمدهای را در خصوص سلامت جسم و روان زنان به وجود میآورد.
تأثیرات منفی پوشیدن برقع تنها به اثرات آن بر بینایی و سلامت روانی محدود نمیشود و میتواند چالشهای گستردهتری را برای پیشرفت آنها به وجود آورد.
در این مقاله، به بررسی برخی از اثرات منفی پوشش اجباری برقع بر زنان از نظر علم پزشکی پرداخته میشود.
تأثیرات برقع بر بینایی
۱- محدودیت دایره دید: طراحی برقع با شکافهای کوچک و باریک برای دیدن محیط بیرون، دایره دید زنان را به شدت محدود میکند. این محدودیت در میدان دید، شناخت و درک محیط اطراف را مختل کرده و فعالیتهای روزمره را برای آنها چالشبرانگیز و خطرناک میکند.
۲- فشار دیداری: فضای دید محدود برقع باعث میشود که زنان برای دیدن بهتر مجبور به فشار بیشتر بر چشمهای خود شوند. این فشار میتواند منجر به سردرد، ناراحتی چشم و خستگی شود و ناراحتی ناشی از پوشیدن برقع را تشدید کند.
۳- کاهش شفافیت بینایی: پارچه توری برقع، اگر دارای شکافهای کوچک و کیفیت پایین باشد، میتواند محدوده دید را تار کند و دید شفاف را دشوار کند. این کاهش وضوح دید میتواند بر توانایی زنان در انجام کارهایی که به دقت نیاز دارند تأثیر بگذارد و آنها را در معرض اشتباه یا تصادف قرار دهد.
تأثیرات برقع بر سلامت روان زنان
۱- از دست دادن خودمختاری: پوشیدن اجباری برقع، حق انتخاب و استقلال بدن را از زنان میگیرد و احساس ناتوانی و درماندگی را به آنها منتقل میکند. این فقدان آزادیهای شخصی میتواند به کاهش عزت نفس و سلامت عمومی روانی زنان منجر شود.
۲- انزوای اجتماعی: برقع میتواند به عنوان مانع فیزیکی و نمادین بین فرد و دنیای بیرون عمل کند. در جوامع غیرعادی، زنان چادریپوش ممکن است از فضاهای عمومی دوری کنند تا از قضاوت و تبعیض جلوگیری کنند. این انزوا میتواند به تنهایی، بیگانگی و افسردگی منجر شود.
۳- ترس و اضطراب: فشارهای ناشی از اجباری بودن پوشش برقع میتواند احساس ترس و اضطراب را در زنان تشدید کند، به ویژه اگر عدم رعایت آن عواقب قانونی و اجتماعی داشته باشد. این اضطراب میتواند به صورت استرس مداوم و ترس از تنبیه ظاهر شود و احساس ناامنی را ایجاد کند.
۴- تضاد درونی و مبارزه هویتی: پوشش اجباری برقع ممکن است با باورهای شخصی زنان مغایرت داشته باشد و منجر به درگیری درونی و پریشانی روانی شود. این تضاد میتواند به احساس خشم و ناامیدی منجر شود و پرسشهایی را در خصوص ارزش و هویت فرد ایجاد کند.
۵- تأثیر بر رشد فردی: پوشش اجباری برقع توانایی زنان برای مشارکت در فعالیتهای اجتماعی، آموزشی و حرفهای را محدود میکند. این محدودیتها میتواند مانع رشد شخصی، پیشرفت شغلی و ادغام اجتماعی شود و احساس نارضایتی را افزایش دهد.
۶- افسردگی و اختلالات روانی: استرس، انزوا و از دست دادن استقلال مرتبط با پوشش اجباری برقع میتواند به مشکلات شدیدتری برای سلامت روان منجر شود، از جمله افسردگی و اختلالات اضطرابی.
برخی اثرات دیگر برقع بر سلامتی زنان
۱- مشکلات تنفسی: پوشیدن برقع، به ویژه زمانی که بینی و دهان را میپوشاند، جریان هوا را محدود کرده و تنفس را در شرایط گرم یا مرطوب دشوارتر میکند. این کاهش جریان هوا ممکن است باعث ناراحتی تنفسی و حتی احساس خفگی شود. همچنین، تمیز نبودن پارچه میتواند خطر استنشاق گرد و غبار و آلایندهها را افزایش دهد و به مشکلات تنفسی مانند آسم و آلرژی منجر شود.
۲- مشکلات پوستی: پوشش مداوم برقع، به ویژه در شرایط گرم یا مرطوب، میتواند باعث تحریک پوست، تعریق و عدم تهویه شود. این وضعیت میتواند منجر به مشکلات پوستی، پوستهپوسته شدن و جوشهای ناشی از گرما و عفونتهای قارچی شود.
۳- کمبود ویتامین D: برقع بیشتر قسمتهای بدن از جمله صورت را میپوشاند و قرار گرفتن در معرض نور خورشید را کاهش میدهد. این محدودیت میتواند توانایی بدن برای تولید ویتامین D را کاهش دهد، که برای سلامت استخوان و سیستم ایمنی ضروری است. کمبود ویتامین D ممکن است به مشکلاتی مانند ضعف استخوانها و افزایش خطر شکستگی منجر شود.
وزیر تحصیلات عالی طالبان به خبرنگاران در کابل گفت همانگونه که آموزش زنان معطل است، سوال در این مورد نیز «تا امر ثانی معطل است». ندامحمد ندیم گفت سوال در این مورد معطل است چون ارائه پاسخی که اراده پرسنده را برآورده کند در حال حاضر امکانپذیر نیست.
ندامحمد ندیم، وزیر تحصیلات عالی طالبان روز یکشنبه، چهارم سنبله، در برنامه گزارشدهی از فعالیتهای این وزارت، در زمینه ممنوعیت آموزش زنان گفت کسی که صلاحیت دینی ندارد، خود را در مساله آموزش زنان مفتی نسازد.
وزیر تحصیلات عالی طالبان گفت: «ما ثابت کردهایم که احکام ما در هر زمینهای مطابق اسلام و شریعت است». او اضافه کرد که موضع و برنامه این گروه در زمینه آموزش زنان نیز، در تضاد با «احکام اسلام و عنعنات افغانستان» نیست.
ندامحمد ندیم همچنان اذعان کرد که مساله آموزش زنان حساس است و ابعاد مختلف دارد و در این زمینه اتخاذ یک تصمیم فوری امکانپذیر نیست. ندیم گفت تحقیقات علما در این زمینه جریان دارد و اگر در تحقیق آنها ثابت شد که آموزش زنان با شرایط ویژه جایز است، ما اجازه آن را خواهیم داد. در غیر آنصورت، همچنان معطل خواهد ماند.
این مقام طالبان همچنان علمای دینی را به چالش فراخوانده و گفت اگر کسی در پرتو فقه حنفی ثابت کند که آموزش زنان جایز است، این مساله حل خوهد شد. او همچنان با اشاره به سخنی از رهبر این گروه گفت: «حاکم شریعت است و ما خادم شریعت هستیم، هرچه فیصله شریعت باشد همان تطبیق میشود».
این در حالی است که در حال حاضر سه سال میشود که طالبان دروازه مکاتب بالاتر از صنف ششم را بهروی دختران بسته است. طالبان آموزش زنان و دختران را «تا امر ثانی» ممنوع کرده و در پاسخ به انتقادها در این زمینه گفتهاند که مساله «آموزش زنان موضوع داخلی افغانستان است». طالبان بارها گفتهاند که در این زمینه به سازمانهای بینالمللی و کشورها اجازه دخالت نمیدهند.
پیش از این، رزماری دیکارلو، معاون دبیرکل سازمان ملل، در ۱۳ سرطان گفت که حقوق بشر و آموزش دختران در افغانستان تنها موضوع داخلی نیست، چون این کشور در این زمینه تعهدات بینالمللی دارد.
نخستوزیر سابق بریتانیا و فرستاده ویژه ملل متحد در امور آموزش جهانی از جامعه بینالمللی خواست با تحریمهای بیشتر علیه طالبان این گروه را وادار به تغییر کند.
گوردون براون در مقالهای نوشت که نقض سیستماتیک حقوق زنان و دختران منجر به فشار روانی، افسردگی و تلاش برای خودکشی شده است.
وی اظهار داشت که فشار کافی برای تغییر سیاستهای طالبان اعمال نشده است.
گوردون براون در این مقاله با اشاره به سفر ۱۹ دختر افغان در اسکاتلند برای ادامه تحصیل در رشته پزشکی، نوشت که هیچ دلیلی وجود ندارد که دختران افغان از آموزش و تحصیل محروم شوند.
طالبان مکاتب بالاتر از صنف ششم را بسته و دختران را از رفتن به دانشگاه محروم کرده است.
گوردون براون نوشته است «نوزده دختر افغان این هفته به اسکاتلند رسیدند تا تحصیلات پزشکی خود را برای تبدیل شدن به پزشک آغاز کنند. این امر به لطف بنیاد لیندا نورگروو که در جزایر غربی مستقر است، امکانپذیر شد. این زنان جوان که در افغانستان عملاً تحت بازداشت خانگی بودند، نمیتوانستند بدون همراهی مردان از خانه خارج شوند.»
نخستوزیر پیشین بریتانیا از پیامدهای محرومیت دختران و زنان از آموزش ابراز نگرانی کرد و افزود که یکی از نتایج تراژیک محرومیت دختران از آموزش، افزایش ازدواج اجباری است.
سازمان ملل اخیرا گزارش داد که نرخ ازدواج کودکان تحت حاکمیت طالبان ۲۵ درصد افزایش یافته است. گروردون براون میگوید محرومیت از آموزش یک عامل کلیدی در ازدواج زودهنگام است.
گوردون براون نوشته است که نقض سیستماتیک حقوق دختران منجر به استرس و فشار روانی، افسردگی و تلاش برای خودکشی شده است. او اضافه کرد که از زمان بازگشت طالبان به قدرت، خطر مرگ و میر مادران هنگام زایمان ۵۰ درصد افزایش یافته است.
نخستوزیر پیشین بریتانیا در این مقاله نوشته است که طالبان تمامی قوانین بینالمللی، از جمله منشور سازمان ملل، اعلامیه جهانی حقوق بشر و کنوانسیون حقوق کودک را نادیده گرفته است.
او با اشاره به اینکه کشورهای اسلامی مانند امارات متحده عربی و عربستان سعودی از طالبان به خاطر محرومیت دختران از آموزش و تحصیل انتقاد کردهاند، گفت که نیاز است فشارها برای تغییر سیاستهای طالبان افزایش یابد.
فرستاده سازمان ملل متحد برای آموزش جهانی تأکید کرد که هنوز میتوان امیدوار بود که در این مبارزه به پیروزی رسید. او هشدار داد که اگر زنان نتوانند به نیروی کار بپیوندند، افغانستان هرگز نخواهد توانست از دههها جنگ و فقر شدید خارج شود.
طالبان همچنین زنان را از کار با موسسات غیردولتی محروم و از سفر بدون «محرم شرعی»، به پارکها، ورزشگاهها و رستورانتها هم منع کرده است.
طالبان تقریبا نهادهای دولتی را از حضور زنان پاکسازی کرده و تمامی آرایشگاههای زنانه را بسته است.
در تازهترین مورد رهبر طالبان قانون امر به معروف را توشیح کرد که محدودیتها بر زنان را بیشتر کرد.