روسیه در دوازدهم ماه سرطان امسال اولین کشوری بود که اداره طالبان را به رسمیت شناخت، اقدامی که طالبان را امیدوار کرد کشورهای بیشتر با پیروی از مسکو گامی برای شناسایی حکومت طالبان بردارند.
اما با گذشت نزدیک به چهار ماه از اقدام روسیه که برای شماری از کشورها غافلگیرکننده بود، هیچ کشوری از جمله کشورهای همسو با روسیه به ویژه آسیای میانه رویکرد مسکو را دستکم در قبال طالبان دنبال نکردند و از به رسمیت شناسی اداره طالبان خودداری کردند.
وزارت خارجه روسیه آن زمان هدف از به رسمیت شناسی اداره طالبان را تسریع همکاری‌ها در حوزه‌های مختلف عنوان کرد. نماینده ویژه روسیه برای افغانستان در توضیح این همکاری‌ها گفت که مسکو به دلیل همکاری در زمینه تروریسم، قاچاق مواد مخدر و گسترش همکاری‌های اقتصادی، اداره طالبان را به رسمیت شناخته است.
صرف‌نظر از اهداف و دلایل روسیه، چرا کشورهای دیگر اداره طالبان را به رسمیت نشناختند؟
مقام ارشد امنیتی قرغیزستان به این سوال پاسخ داده است. باکتیبک بکبولوتوف، دبیر شورای امنیت قرغیزستان چند هفته پس از به رسمیت شناسی اداره طالبان توسط روسیه، گفت اقدام مسکو به این معنا نیست که سایر کشورها هم «به زودی» طالبان را به رسمیت بشناسند.
قرغیزستان سال‌های متمادی تحت نفوذ اتحاد جماهیر شوروی بود و اکنون متحد استراتژیک روسیه محسوب می‌شود.
طالبان برای به رسمیت شناسی دست به دامان کشورهای مختلف دراز کرده و مقام‌های طالبان بارها از تمایل شان برای برقراری روابط با امریکا سخن گفته‌اند.
طالبان در ابتدا معتقد بود که تصمیم روسیه برای به‌رسمیت شناسی اداره طالبان، تأثیرات مثبتی در سطح منطقه‌ای و جهانی خواهد داشت و به سرمایه‌گذاران اطمینان می‌دهد تا در افغانستان سرمایه‌گذاری کنند.
حکم بازداشت رهبران طالبان
یک هفته پس از به رسمیت شناسی طالبان توسط روسیه، دیوان کیفری بین‌المللی در ۱۷ سرطان حکم بازداشت هبت‌الله آخندزاده، رهبر طالبان و عبدالحکیم حقانی، رئیس قوه قضاییه اداره طالبان را به اتهام «جنایت علیه بشریت» صادر کرد.
این اقدام مورد استقبال کشورهای غرب، زنان افغان، مخالفان طالبان و سازمان‌های حقوق بشری قرار گرفت.
به رسمیت شناسی طالبان توسط روسیه که رئیس‌جمهورش با حکم مشابه رهبران طالبان مواجه است، بیش از هر زمانی اداره طالبان را از احتمال شناسایی دور و بر گزارش‌های نقض حقوق بشری در افغانستان مهر تایید زد.
شرایط به رسمیت‌شناسی اداره طالبان
طالبان میگوید شرایط به رسمیت شناسی بین‌المللی را فراهم کرده است. خیرالله خیرخواه، وزیر پیشین اطلاعات و فرهنگ طالبان، گفته بود که امنیت در افغانستان برقرار شده، تولید مواد مخدر و فساد ریشهکن شده است. او این دستاوردها را به عنوان شرایط لازم برای به رسمیت شناسی اداره طالبان مطرح کرده بود.
با این حال، شرایط جامعه جهانی برای به رسمیت شناسی اداره طالبان، چیزی فراتر از روایتهای مقام‌های طالبان است.
طالبان از طریق جنگ و خشونت قدرت را قبضه کرده و پس از تسلط بر کشور، حقوق بشر به ویژه حقوق زنان را به طور فاحش نقض کرده است.
طالبان جریانهای سیاسی و گروههای اجتماعی را از ساختار حذف کرده است؛ مسالهای که بسیاری از مخالفان، طالبان را به تحکیم «حکومت تک قومی» متهم میکنند.
رعایت حقوق بشر، تشکیل حکومت فراگیر، قانون اساسی و پایبندی افغانستان به تعهدات بین‌المللی از جمله پیشزمینههای به رسمیت شناسی اداره طالبان شناخته شدهاند.
طالبان در جریان بیش از چهار سال گذشته در مورد شرایط کشورها مقاومت کرده و هرگونه درخواست برای اصلاحات را مداخله در امور اداره خود میداند.
تاثیر عملی به رسمیت شناسی توسط روسیه
بهرغم آنکه روسیه طالبان را به رسمیت شناخته است، اما امیرخان متقی، وزیر خارجه طالبان در آخرین نشست فرمت مسکو با مجوز شورای امنیت سازمان ملل به روسیه سفر کرد.
برخی کارشناسان معتقدند که اقدام روسیه تبلیغات سیاسی بود و تاثیر عملی فوری برای طالبان نداشته است.
وزیر خارجه طالبان گفته با کشورهای مختلفی تعامل دارد و سطح روابط آنها مانند یک دولت قانونی و مشروع است.
کشورهای منطقه روابط اقتصادی نزدیکی با طالبان دارند، اما این تعامل در سطح اقتصادی و ناشی از نگرانیهای امنیتی به شمار رفته است.
