دو مقام پیشین امنیت ملی افغانستان در نشریه «سایفر بریف» نوشتهاند که طالبان رابطهاش را با القاعده عمیقتر و با وقتکشی سیاسی آن را تقویت کرده است. آنان میگویند القاعده با ایحاد مرکز فرماندهی در قندهار و مرکز مالی در پنجشیر، افغانستان را به پایگاه گسترش منابع خود بدل کرده است.
احمد ضیا سراج، رئیس پیشین امنیت ملی در حکومت جمهوری و اجمل عبید عابدی، معاون پیشین عملیاتی این اداره، در یادداشتی که در نشریه «سایفر بریف» مستقر در ایالات متحده منتشر شده، نوشتهاند که طالبان از دهه نود میلادی تا امروز با استفاده از مذاکرات سیاسی، «وقت خریده» و در عمل «به القاعده پناهگاه امن داده است.»
به گفته رئیس و معاون پیشین اداره امنیت ملی افغانستان، اسناد از طبقهبندی خارجشده وزارت خارجه امریکا نیز نشان میدهد که پیش از حملات یازدهم سپتامبر، واشنگتن بیش از ۳۰ بار با طالبان دیدار کرده بود، اما «طالبان هرگز تعهدی روشن برای تسلیم اسامه بنلادن یا قطع رابطه با گروههای تروریستی نداد.» در این اسناد حتی به تماس تیلفونی مقامهای امریکایی با ملا عمر پس از حمله موشکی سال ۱۹۹۸ و نیز وعده طالبان برای بازرسی کمپهای آموزشی اشاره شده است؛ وعدههایی که به گفته نویسندگان این مقاله، هیچگاه عملی نشد.
نویسندگان میگویند امروز نیز همان الگو تکرار شده است؛ طالبان خود را شریک مبارزه با تروریزم معرفی میکند، اما در عمل به القاعده اجازه فعالیت آزادانه میدهد.
آنان یادآور شدهاند که کشتهشدن ایمن الظواهری، رهبر القاعده، در کابل نشان داد که این گروه به طالبان اعتماد کامل دارد. به گفته آنان، القاعده پس از این رویداد حتی نفوذ بیشتری بر ساختارهای امنیتی طالبان پیدا کرده است.
سفر یک امیر القاعده به ولایات مختلف افغانستان
بر اساس نوشته این دو مقام پیشین حکومت جمهوری، القاعده اکنون با ایجاد شبکههای کوچک در ولایتها، اداره معادن در شمال کشور و راهاندازی هزاران مدرسه دینی جهادی، پایگاه مالی و ایدئولوژیک تازهای در افغانستان به دست آورده است. در این یادداشت همچنان آمده است که یک امیر القاعده در قندهار مستقر است که میان ولایتهای مهم سفر میکند و شبکههای ۱۵ تا ۲۵ نفری را هماهنگ میسازد. افزون بر این، یک مرکز دوم القاعده در پنجشیر فعال است که جذب سرمایه در معادن را بر عهده دارد. به باور این دو مقام پیشین استخباراتی، سفر هیأتهایی از یمن، فلسطین، عراق، بحرین و قطر به پنجشیر و حضور عبدالله الزندانی، پسر مرشد فکری بنلادن، در این سفر نمونهای از پیوندهای فراملی القاعده است.
ایجاد صدها مدرسه جهادی جدید در افغانستان
در بخش دیگری از یادداشت گفته شده که از دسامبر ۲۰۲۱ تا کنون حدود ۲۵ تا ۳۰ هزار مدرسه جهادی در افغانستان ایجاد شده است. این مدارس زیر نظر نهادی تازه در قندهار فعالیت میکنند و نصاب آنها توسط تیم القاعده طراحی شده است.
در این یادداشت تأکید شده است که افغانستان تحت حاکمیت طالبان، امنترین و پایدارترین پناهگاه القاعده از زمان پیش از یازدهم سپتامبر است و این وضعیت خطری فراتر از مرزهای افغانستان ایجاد میکند.
جرمیا مامابولو در کنفرانس کمبریج برای افغانستان گفت که آپارتاید فقط به تبعیض نژادی محدود نمیشود و شامل تبعیض جنسیتی و اقتصادی هم میشود. او «شجاعت زنان افغانستان» را ستود که با وجود خطرات بزرگ، همچنان برای حق آموزش و کرامت انسانی خود مبارزه میکنند.
سفیر افریقای جنوبی در لندن همچنین به شباهتهای مبارزه مردم کشورش با رژیم آپارتاید افریقای جنوبی و مبارزات مردم افغانستان اشاره کرد. او گفت مبارزه موفق افریقای جنوبی با رژیم آپارتاید، جنبههای مختلف داخلی و بینالمللی داشت، از مقاومت و بسیج تودهای، فعالیتهای زیرزمینی در داخل تا فشارهای بینالمللی، تحریمهای اقتصادی و بایکوت ورزشی که همه در کنار هم سرانجام به پایان رژیم نژادپرست افریقای جنوبی انجامید.
آقای مامابولو تاکید کرد که پیروزی بر رژیم آپارتاید در افریقای جنوبی، بدون همبستگی جهانی بر پایه اصول مشترکی مانند عدالت، دموکراسی و حقوق بشر ممکن نبود.
سفیر افریقای جنوبی در بریتانیا گفت که قانون اساسی کشورش پس از رژیم آپارتاید بر اساس همین ارزشها و یک فلسفه بومی ساخته شد که میگوید «من هستم چون ما هستیم». به گفته جرمیا مامابولو، چنین رویکردی میتواند برای افغانستان امروز هم همانقدر کارساز باشد که در دهه ۱۹۹۰ برای افریقای جنوبی کارساز بود.
این دیپلومات افریقایی تأکید کرد که مردم افغانستان نباید امیدشان را از دست بدهند. او گفت: همانگونه که مردم افریقای جنوبی با همبستگی جهانی «ناممکن» را ممکن کردند، افغانستان نیز میتواند با پیوند نیروهای داخلی و حمایت بینالمللی به آیندهای فراگیر برسد.
سفیر افریقای جنوبی پیشنهاد کرد که نهادهایی چون «بنیاد ماندلا» تجربه خود در زمینه آشتی و مقاومت را با جامعه مدنی افغانستان شریک کنند.
آقای مامابولو در کنفرانس کمبریج همچنین به مبارزات احمدشاه مسعود، فرمانده ارشد ائتلاف ضدطالبان اشاره کرد و گفت او تا زمان ترورشدر سال ۲۰۰۱، در برابر افراطیت ایستاد.
کنفرانس سالانه کمبریج که از سوی نهادی به نام موزاییک برگزار می شود، همچنین با حضور سخنرانهایی از افغانستان و کشورهای دیگر، به بررسی راهحلهای ارایه شده برای برون رفت افغانستان از وضعیت کنونی پرداخت.
برگزارکنندگان این کنفرانس، از مجموع ۱۲ نقشه راه ارائه شده توسط طیفها و گروههای مختلف، یک راهحل جامع تهیه کردهاند که در این نشست درباره آن بحث شد.
