خالده ضیا، اولین نخستوزیر زن بنگلادش درگذشت

خالده ضیا، اولین نخستوزیر زن بنگلادش روز سهشنبه بر اثر بیماری طولانیمدت در سن ۸۰ سالگی درگذشت. خانم ضیا دو دوره در سالهای ۱۹۹۱ تا ۱۹۹۶ و ۲۰۰۱ تا ۲۰۰۶ به عنوان نخستوزیر بنگلادش کار کرد.

خالده ضیا، اولین نخستوزیر زن بنگلادش روز سهشنبه بر اثر بیماری طولانیمدت در سن ۸۰ سالگی درگذشت. خانم ضیا دو دوره در سالهای ۱۹۹۱ تا ۱۹۹۶ و ۲۰۰۱ تا ۲۰۰۶ به عنوان نخستوزیر بنگلادش کار کرد.
کارنامه سیاسی خالده ضیا و شیخ حسینه، نخستوزیر پیشین بنگلادش رقابت تنگاتنگی را شاهد بود که به «نبرد بیگمها» معروف شد.
خانم ضیا سه سال پس از آنکه همسرش ضیاءالرحمان، فرمانده نظامی و رئيسجمهور وقت بنگلادش در ۱۹۸۱ در یک کودتای نافرجام ترور شد، پا به عرصه سیاست گذاشت.
او که پیشتر زنی خانهنشین و مشغول تربیت فرزندان بود، رهبری حزب ملیگرای بنگلادش را که همسرش بنیان گذاشته بود، بر عهده گرفت.
خالده ضیا در سال ۱۹۹۱ در پی کسب حمایتی غافلگیرکننده از جماعت اسلامی، بزرگترین حزب اسلامی بنگلادش، در انتخابات پیروز و اولین نخستوزیر زن بنگلادش شد.
خانم ضیا هرچند از سال ۲۰۰۶ از قدرت دور بوده و چند سال را در زندان و حبس خانگی گذرانده، اما او و حزب راست میانه بیانپی همواره از حمایت گستردهای برخوردار بودهاند.
در انتخابات آینده بنگلادش که قرار است در ماه فبروری برگزار شود، گفته میشود که حزب ملیگرای بنگلادش بخت پیروزی را دارد.
طارق رحمان، پسر خالده ضیا و رهبر بیانپی، هفته گذشته پس از نزدیک به ۱۷ سال تبعید خودخواسته به بنگلادش بازگشت و بهطور گسترده بهعنوان نامزد قدرتمند نخستوزیری شناخته میشود.
از آگست پارسال که حکومت شیخ حسینه در پی اعتراضات مرگبار دانشجویی سقوط کرد، بنگلادش از سوی حکومت موقت به رهبری محمد یونس، برنده جایزه صلح نوبل اداره میشود.

سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه، اعلام کرد که این کشور به ایالات متحده پیشنهاد کرده که پیمان مربوط به سلاحهای راهبردی را یک سال دیگر تمدید کنند و اکنون در انتظار پاسخ رسمی امریکا به این پیشنهاد است اما تمایلی هم ندارد در این زمینه شتابزده عمل کند.
سرگئی لاوروف، دوشنبه هشتم دی در گفتوگو با خبرگزاری روسی «ریا نووستی» بر «پرهیز از قضاوت شتابزده و زودهنگام» تاکید کرد و گفت: «تا زمانی که این پیمان منقضی نشده، منطقی است که به طرف آمریکایی فرصت دهیم تا ابتکار ولادیمیر پوتین، رییسجمهوری روسیه، را مبنی بر منجمد کردن داوطلبانه محدودیتهای کیفی پیمان نیواستارت به مدت یک سال، بهطور جامع و همهجانبه بررسی کند.»
پیمان نیواستارت به توافقی اشاره دارد که سال ۲۰۱۰ میان ایالات متحده و روسیه امضا شد و بر اساس آن محدودیتهایی برای تولید و ذخیره تسلیحات هستهای دوربُرد، شامل موشکهای بالستیک قارهپیما، موشکهای بالستیک پرتاپشونده از زیردریاییها و بمبافکنهای سنگین با توانایی حمل سلاح هستهای، در نظر گرفته شد.
این پیمان آخرین چارچوب رسمیِ باقیمانده برای کنترل تسلیحات هستهای میان دو قدرت هستهای بزرگ است و اواخر فوریه ۲۰۲۶ منقضی میشود. انقضای آن میتواند خطر رقابت تسلیحاتی جدید را افزایش دهد.
جو بایدن، رییسجمهوری پیشین ایالات متحده، و ترامپ در دوره نخست ریاستجمهوریاش کوشیدند چین و روسیه را وارد مذاکراتی برای جایگزینی پیمان «نیواستارت» با یک معاهده سهجانبه کنترل تسلیحات هستهای راهبردی کنند، اما نه تلاشهای بایدن به نتیجهای رسید و نه تلاشهای ترامپ تاکنون به هدف مورد نظر آمریکا نزدیک شده است.
با توجه به اینکه آمریکا و روسیه رویهمرفته حدود ۹۰ درصد از کل سلاحهای هستهای جهان را در اختیار دارند، در صورت منقضی شدن پیمان نیواستارت بدون تمدید یا جایگزینی، هیچ محدودیت حقوقی الزامآوری برای بزرگترین زرادخانههای هستهای جهان باقی نمیماند و احتمال توقف بازرسیها و شفافیت متقابل وجود دارد. افزون بر این، در آن صورت خطر آغاز یک رقابت جدید هستهای بهشدت افزایش خواهد یافت.
معاهده برای تضمینهای امنیتی میان دو قدرت بزرگ هستهای جهان
لاوروف در بخشی از این گفتوگو به ارسال طرحی به ایالات متحده در ماه سپتامبر اشاره کرد که حاوی پیشنهادهایی برای تدوین نظام جامع تضمینهای امنیتی میان دو کشور بود.
او همچنین افزود: «بهعلاوه، پیشنهادهای ارائه شده در سال ۲۰۲۱ هم میتواند نقطه شروع مناسبی بر این روند باشد.»
وزارت امور خارجه روسیه حدود دو ماه پیش از آغاز حملات این کشور به اوکراین، دو پیشنویس توافقنامه را به ایالات متحده و ناتو تسلیم کرد که حاوی پیشنهادهایی درباره تضمینهای امنیتی میان این کشور با آمریکا و دیگر کشورهای عضو پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) بود.
در پیشنویس توافقنامه خطاب به آمریکا تاکید شده بود که طرفها برای حمله به یکدیگر نباید از خاک دیگر کشورها استفاده کنند.
این متن همچنین از آمریکا میخواست که متعهد شود گسترش ناتو بهسوی شرق اروپا و الحاق کشورهای استقلالیافته از شوروی سابق به این سازمان کنار گذاشته شود، آمریکا در این کشورها پایگاه نظامی ایجاد نکند، با این کشورها هیچگونه همکاری نداشته باشد و از زیرساختهای آنها برای انجام عملیات نظامی بهره نگیرد.
در پیشنویس ارائهشده به ناتو نیز تاکید شده بود که روسیه و ناتو باید برای حل مشکلات پیش آمده «سازوکارهای تعادل» و «خط گرم» ایجاد کنند.
همچنین، طرفها تعهداتی برای پیشگیری از گسترش آینده ناتو با الحاق اوکراین و دیگر کشورها به این سازمان را بپذیرند و از انجام هرگونه اقدام نظامی در خاک اوکراین و کشورهای اروپای شرقی، قفقاز جنوبی و آسیای میانه خودداری کنند.

دونالد ترامپ، رئیسجمهور امریکا، در پایان دیدار با بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل گفت که خواهان حرکت سریع به سمت مرحله دوم توافق آتشبس غزه است، اما این مرحله بدون خلع سلاح حماس امکانپذیر نیست.
ترامپ دوشنبه هشت جدی گفت: «ما میخواهیم هرچه زودتر وارد مرحله دوم شویم، اما حماس باید خلع سلاح شود.»
او افزود: «اگر آنها همانطور که توافق کردهاند خلع سلاح نشوند، آنوقت تاوان سختی در انتظارشان خواهد بود.»
ترامپ تاکید کرد: «ما چنین چیزی را نمیخواهیم. بهدنبال آن نیستیم.»
بر اساس توافقی که در اکتوبر با میانجیگری امریکا حاصل شد، مرحله نخست آتشبس شامل عقبنشینی محدود نیروهای اسرائیلی، افزایش ورود کمکهای انسانی و تبادل گروگانها با زندانیان فلسطینی بود.
مرحله دوم قرار است به خروج کامل اسرائیل از غزه، پایان حکومت حماس و استقرار یک ساختار انتقالی منجر شود.
شرط اسرائیل؛ تحویل بقایای آخرین گروگان اسرائیلی در غزه
یک مقام اسرائیلی نزدیک به نتانیاهو گفت نخستوزیر اسرائیل خواهان بازگرداندن بقایای ران گوِلی، آخرین گروگان اسرائیلی کشتهشده در غزه، پیش از آغاز مرحله دوم است.
خانواده این گروگان نیز در سفر نتانیاهو به امریکا حضور دارند و قرار است با مقامهای حکومت ترامپ دیدار کنند.
اسرائیل همچنین اعلام کرده تا زمانی که بقایای این گروگان تحویل داده نشود، گذرگاه رفح میان غزه و مصر را باز نخواهد کرد؛ موضوعی که یکی از شروط اصلی توافق آتشبس است.
چاک فریلیچ، استاد علوم سیاسی دانشگاه تلآویو و معاون پیشین مشاور امنیت ملی اسرائیل، گفت نتانیاهو با توجه به انتخابات پیشرو در ماه اکتوبر در موقعیت دشواری قرار دارد.
به گفته او، نخستوزیر اسرائیل نمیخواهد در سال انتخاباتی وارد تنش مستقیم با ترامپ شود، در حالی که رئیسجمهور امریکا خواهان پیشبرد سریع توافق است.
حمایت ترامپ از نتانیاهو
ترامپ در ادامه از نتانیاهو تمجید کرد و گفت اگر «نخستوزیر ضعیفی» در اسرائیل بر سر کار بود، «اسرائیل امروز وجود نداشت».
ترامپ همچنین اعلام کرد اسحاق هرتزوگ، رئیسجمهوری اسرائیل، به او گفته که عفو قضایی نتانیاهو «در راه است».
این گفته او با واکنش فوری دفتر اسحاق هرتزوگ، ریئسجمهور اسرائیل، مواجه شد.
دفتر هرتزوگ در بیانیهای اعلام کرد هیچ گفتوگویی میان ترامپ و رئیسجمهور اسرائیل درباره عفو نتانیاهو صورت نگرفته و تنها چند هفته پیش، یکی از نمایندگان ترامپ درباره روند حقوقی عفو توضیحاتی دریافت کرده است.
ترامپ ۲۱ عقرب در نامهای رسمی از هرتزوگ، خواسته بود تا نتانیاهو، را در پرونده اتهامهای مربوط به «فساد» عفو کند.
طبق قانون اسرائیل، سابقهای از صدور عفو در میانه رسیدگی قضایی وجود ندارد.
نتانیاهو: جایزه امسال اسرائیل به ترامپ میرسد
نتانیاهو نیز در پایان این دیدار اعلام کرد اسرائیل تصمیم گرفته «جایزه اسرائیل» را به پاس «خدمات برجسته» ترامپ به اسرائیل و یهودیان جهان به او اعطا کند.
او گفت برای نخستین بار در تاریخ است که اسرائیل این جایزه به یک فرد غیر اسرائیلی میدهد.
نتانیاهو با توصیف ترامپ بهعنوان «بینظیرترین دوست اسرائیل در کاخ سفید»، گفت همکاری نزدیک با حکومت ترامپ به دستاوردهای مهمی در خاورمیانه منجر شده است.
او با رد دیدگاهی که فاصله گرفتن امریکا از اسرائیل را به نفع منافع واشنگتن میدانست، گفت سیاست ترامپ مبتنی بر همکاری مستقیم، نتایج «چشمگیر» به همراه داشته است.

همزمان با دیدار نخست وزیر اسرائیل از امریکا، دونالد ترامپ، رئیسجمهور ایالات متحده در یک کنفرانس خبری گفت اگر ایران به توسعه برنامه موشکی و هستهای خود ادامه دهد، از حمله به این کشور حمایت خواهد کرد.
او هشدار داد که حمله احتمالی بعدی امریکا به تاسیسات حکومت ایران شدیدتر از جنگ ۱۲ روزه قبلی خواهد بود.
نتانیاهو برای دیدار با ترامپ روز دوشنبه ۸ جدی امریکا رفت. بنا به برخی گزارشها، او میخواهد ترامپ را متقاعد کند که از حمله دیگر به ایران حمایت کند.
به گزارش رویترز، ترامپ در گفتوگو با خبرنگاران در فلوریدا گفت: «به آنها گفتم توافق کنید و توافق کنید. باور نکردند. اما حالا حرف من را باور کردهاند. شنیدهام به دنبال ساخت سایتهای دیگری هستند. آنها قرار نیست به نقطهای که قبلا بودند برگردند، اما جاهای دیگری دارند که میتوانند سراغ آن بروند و اگر چنین کاری کنند، مرتکب اشتباه بزرگی میشوند.»
او همچنان گفت: «ما دقیقا میدانیم کجا میروند و چه میکنند، و امیدوارم این کار را نکنند، چون نمیخواهیم سوخت یک بمبافکن بی-۲ را هدر بدهیم. این یک سفر ۳۷ ساعته رفت و برگشت است. نمیخواهم سوخت زیادی هدر برود.»
نتانیاهو هفته گذشته گفته بود که اسرائیل بهدنبال رویارویی با ایران نیست، اما از گزارشها آگاه است و این فعالیتها را با ترامپ در میان خواهد گذاشت.
ترامپ پیشتر گفته بود که در صورت ادامه برنامههای موشکی و هستهای ایران، گزینه نظامی همچنان روی میز باقی خواهد ماند.
اسرائیل اواخر ماه جوزای سال جاری به ایران حمله هوایی کرد که منجر به جنگ هوایی و راکتی دوازده روزه میان دو طرف شد.
واشنگتن در کنار حمایت سیاسی و نظامی از اسرائیل، بهگونه مستقیم نیز وارد عمل شد و به دستور دونالد ترامپ، رییسجمهور امریکا، تاسیسات هستهای ایران را بمباران کرد.
مقامهای امریکایی در آن زمان گفتند هدف این اقدام جلوگیری از گسترش برنامه هستهای ایران بوده است. این جنگ پس از دوازده روز با برقراری آتشبس پایان یافت.
ترامپ به آغاز اعتراضات جدید و به برخورد نیروهای امنیتی ایران با اعتراضات مردمی اشاره کرد و گفت هر بار که مردم دست به اعتراض میزنند یا تجمعهای کوچک و بزرگ برگزار میکنند، نیروهای امنیتی به سوی آنان شلیک میکنند و شماری از شهروندان کشته میشوند.

ارتش پاکستان روز دوشنبه گفت که یک افسر نظامی ۳۶ ساله در جریان عملیاتی در منطقه باجور ایالت خیبرپختونخوا و در درگیری با شبه نظامیان تیتیپی کشته شد. بنا به اعلامیه ارتش، ۵ عضو تحریک طالبان پاکستان در آتشباری نیروهای مسلح پاکستان از پا درآمدند.
این عملیات روز دوشنبه، ۸ جدی، در باجور و در پی گزارشها درباره حضور افراد مسلح انجام شده است. بنا به ادعای ارتش پاکستان، شبه نظامیانی که کشته شدند، قبلاً در حملهها علیه نیروهای امنیتی و غیرنظامیان پاکستان نقش داشتند.
پس از پایان درگیری، عملیات پاکسازی در منطقه برای شناسایی افراد مسلح دیگر ادامه یافته است.
ارتش پاکستان همچنین گفته است که کارزار ضدتروریسم این کشور در چارچوب طرحی موسوم به «عزم استحکام» ادامه خواهد یافت.
باجور از جمله مناطقی است که در ماههای اخیر بارها شاهد عملیات نیروهای امنیتی پاکستان و درگیری با گروههای مسلح بوده است.

دونالد ترامپ، رئیسجمهور ایالات متحده، روز دوشنبه اعلام کرد که این کشور به بندری در ونزوئلا حمله کرد که در آنجا قایقها برای حمل مواد مخدر بارگیری میشدند. این نخستین حمله اعلام شده امریکا به خاک ونزوئلا برای تحت فشار قرار دادن حکومت نیکولاس مادورو و کنار زدن وی از قدرت است.
ترامپ گفت: «انفجار بزرگی در بندری که مواد مخدر در قایقها بار زده میشد، رخ داده است. ما همه قایقها را زدیم و به خود منطقه هم حمله کردیم... آنجا محل اجرای عملیات شان بود که حالا دیگر وجود ندارد.»
هنوز مشخص نیست که چه منطقه یا هدفی در ونزوئلا مورد اصابت قرار گرفته و کدام شاخه از نیروهای نظامی و امنیتی امریکا در این حمله اشتراک داشتند.
وقتی از ترامپ پرسیده شد آیا سازمان اطلاعات مرکزی امریکا یا سیا این حمله را انجام داده است، پاسخ داد که «نمیخواهم در این باره چیزی بگویم.»
ترامپ قبلاً گفته بود که به سازمان سیا اجازه انجام عملیات مخفی در ونزوئلا را داده است. او هفته گذشته نیز در یک مصاحبه رادیویی به شکلی مبهم به «حمله امریکا به یکی از تاسیسات بزرگ در ونزوئلا» اشاره کرده بود.
مقامهای امریکایی و ونزوئلایی تا هنوز درباره این حمله اظهارنظر نکردهاند.
فشار بر مادورو
رویترز در ماه گذشته گزارش داد که حکومت ترامپ آماده آغاز مرحله جدیدی از عملیات علیه اهدافی در ونزوئلا است که در راستای افزایش فشار واشنگتن به حکومت نیکولاس مادورو میباشد.
در آن زمان، دو مقام امریکایی به این خبرگزاری گفته بودند که «عملیات مخفی» احتمالاً نخستین بخش از این مرحله جدید فشار بر مادورو خواهد بود.
امریکا تا اکنون عمدتاً به قایقهای مظنون به قاچاق مواد مخدر حمله کرده است. چنانچه، ۱۰۰ نفر در بیش از ۲۰ حمله نیروهای امریکایی در دریای کارائیب و شرق اقیانوس آرام کشته شدهاند.