د پاکستان د بهرنیو چارو وزیر وایي، راتلونکې اتو نه تر لس میاشتې به د دغه هېواد وګړو لپاره ډېرې ستونزمنې وې. بلاول بوټو زرداري ویلي:« موږ باید یوه حل لاره ومومو او د خصوصي برخې سره یوه تګلاره جوړه کړو.»
هغه په همدې حال کې ویلي، حکومتولي، خدمتونه او روڼتیا په پاکستان کې مخ په ښه کېدو دي.
د پاکستان ډان ورځ پاڼې د یک شنبې په ورځ راپور ورکړی، چې بلاول بوټو زرداري د سوداګریزو اړیکو په پراختیا او اسانتیا ټینګار کړی.د دغې ورځ پاڼې د راپور له مخې، پاکستان په تېر یوه کال کې د سیاسي، امنیتي او اقتصادي کړکېچن وضعیت سره مخامخ دی.په نږدې راتلونکې کې پاکستان کې به پارلماني ټاکنې وشي او د عمران خان نیونې په دغه هېوادکې د تاوتریخوالي لمن له پخوا زیاته پراخه کړې ده.
د فایننشل ټایمز ورځپاڼې یوه شننه ښیي، چې د اروپا سترو شرکتونو پر اوکراین باندې د دغه یرغل له امله د روسي بازار له لاسه ورکولو سره لږ تر لږه سل میلیارده یورو تاوان کړی. برعکس د وسلو او انرژۍ شرکتونو او ولسي خدمتونه تر ټولو زیات زیانمن شوي دي.
البته، دا تاوان د انرژۍ شرکتونو لپاره لنډمهاله وو. ځکه چې د نړۍ د انرژۍ د بیو په لوړېدو سره دغو شرکتونو د روسي شرکتونو د ونډو په بازار کې، لیدلی زیان بېرته جبران کړی.
فایننشل ټایمز د ۶۰۰ اروپايي ډلو مالي راپورونو او د هغو اروپايي شرکتونو مالي حسابونو ته چې په روسیه کې فعالیت کوي، کتنه کړې.
د هغه راپور له مخې چې د یکشنبې په ورځ خپور شو، په روسیه کې له بهرنیو اسعارو سره تړلې سوداګري او د پلور و پېر بازار د راکمېدو یا تړل کېدو په پایله کې ۱۷۶ اروپایي شرکتونه د پانګو له راکمولو او یا تړل کېدو سره مخ دي.
په داسې حال کې چې د کیف د اقتصاد پوهنځي لخوا راټول شوي معلومات ښيي، چې د ۱۸۷۱ اروپایي شرکتونو څخه ۵۰ سلنه يې په ځانګړې توګه اتریش، برېټانوي، اېټالوي او سویسي شرکتونه لاهم په روسیه کې فعال دي.
خو شنوونکي خبرداری ورکوي، چې په روسیه کې د اقتصادي فعالیتونو لپاره لا زیاتې ستونزې په مخ کې پرتې دي او هغه شرکتونه چې هلته پاتې دي، ډېر زیانونه به وګوري.
دوی وايي هغه شرکتونه چې اوس هم په روسیه کې فعال دي یو "بایللی قمار" يې وهلی.
د اروپایی شرکتونو له منځه چې په روسیه کې فعالیت کوي، د المان کیمیاوي او موټرو صنعت تر ټولو ډېر زیان لیدلی.
په دې وروستیو کې الماني شرکتونو اعلان وکړ، چې د روسیې د انرژۍ په سکټور کې یې خپله ونډه ۶،۵ میلیارده یورو راکمه کړې ده.
پر دې سربېره ویل کېږي، چې د مسکو له خوا د لگول شویو بندیزونو له کبله شاوخوا ۴۵ لویدیځ بانکونه له روسیې وتلي دي.
د تهران د صنایعو او سوداګرۍ سازمان اعلان وکړ چې افغانستان له عراق، ترکیې، پاکستان او جرمني وروسته د دغه ولایت یو له مهمو صادراتي بازارونو څخه دی.
دې سازمان ویلي چې دا پنځه هېوادونه "د دې ولایت د ټول صادراتو د بازار 50 سلنه برخه جوړوي."
دغه سازمان افغانستان ته د تهران د صادراتو دقیق ارقام ورنه کړل، خو د ایسنا په حواله یې وویل چې د تېر کال په لومړیو درېیو میاشتو کې دغو هېوادونو ته د صادر شویو توکو ارزښت له دوه میلیاردو ډالرو ډېر و.
یاد سازمان همداراز زیاتوي چې د تهران اصلي صادرات د صنایعو او کانونو په برخه کې دي او له اماراتو، چین، ترکیې او المان څخه د تهران په وارداتي وسایلو کې تجهیزات او صنعتي خام مواد شامل دي.
افغانستان په داسې حال کې د تهران د پنځو صادراتي بازارونو په ډله کې شمېرل کېږي؛ چې په دې وروستیو کې یوه ایراني چارواکي افغانستان ته د صادراتو په کچه کې د زیاتوالي خبره کړې او زیاته کړې یې وه، چې د روان کال په لومړیو څلورو میاشتو کې شاوخوا ۶۰۰ میلیونه ډالره صادرات شوي دي.
د ایران د سرحدي ښارګوټي تابیاد یوه چارواکي ویلي چې افغانستان ته په صادراتي توکو کې خوراکي توکي، نفتي مواد او بېلابېل ساختماني توکي شامل دي.
د ټویټر(X) شبکې مالک اېلان ماسک نن یکشنبه پر خپلې ټویټر پاڼې لیکلي؛ چې د فیسبوک له مشر مارک زوکربرګ سره کېدونکې د رزمي لوبو مسابقه به یې پر ټویټر په ژوندۍ بڼه خپره شي.
که څه هم د دغې مسابقې نېټه نه ده ټاکل شوې خو که چېرې دا دواړه میلیاردران سره مخامخ کېږي نو د ماسک په خبره چې ګټه به یې د پخوانیو سرتېرو خیریه بنسټونو ته ورکوي.
د روان کال په چنګاښ میاشت کې اېلان ماسک د فیسبوک مالک مارک زوکربرګ ننګولی و چې له ده سره رزمي مسابقه وکړي او مارک هم منلې وه.
ماسک مني چې د رزمي لوبو کوم ځانګړی تمرین نه لري؛ مګر زوکربرګ د روان کال په غبرګولي کې د جوجیټسو یوه مسابقه لرله چې خپل حریف یې مات کړی و.
اېلان ماسک د هغې پوښتنې په ځواب کې چې د ایکس شبکې کاروونکي د دغې مسابقې د موخې په اړه کړې وه، لیکلي:«دا د جګړې متمدن شکل دی او نارینه جنګ خوښوي».
په داسې حال کې چې سعودي عربستان د کیف او مسکو ترمنځ د سولې د خبرو کوربه دی، د اوکراین هوايي ځواک د شنبې په شپه (د اسد ۱۴مه) پر اوکراین د روسي درنو توغندیو او بې پیلوټه الوتکو د بریدونو اعلان وکړ.
د اوکراین هوايي ځواک ویلي چې د روسیې له ۴۰ توغندیو څخه یې ۳۰ او ټولې بې پېلوټه الوتکې رانسکورې کړي دي.
د اوکراین هوايي ځواک اعلان کړی چې دوی د شنبې په ورځ د روسیې ۳۰ کروز توغندي او ۲۷ بې پېلوټه الوتکې د څو بریدونو په ترڅ کې رانسکورې کړي دي.
دوی زیاتوي چې روسیې په وروستي برید کې درې هایپرسونیک توغندي کارولي خو دا څرګنده نه ده چې دوی په دې توانیدلي چې دا توغندي یې ویشتي او که نه؟
رويټرز خبري اژانس د ځايي اوکرايني رسنيو له قوله ويلي؛ چې تېره شپه په دغه بريد کې د غلې دانې(سیلو) د یوې کارخانې کارکوونکی هم ټپي شوی دی. دا سیلو کارخانه د اوکراین په لویدیځه برخه کې موقعیت لري چې د جګړې له لومړۍ کرښې ډېره لېرې ده.
د اوکراین د غلو دانو د ذخیره کولو پر تاسیساتو د روسیې بریدونه د اوکراین د غلو د صادراتو د تړون له پای ته رسېدو راهیسې زیات شوي دي.
د اوکراین ولسمشر ولادیمیر زیلینسکي اعلان کړی چې په کوپیانسک کې د وینې د انتقال پر یوه مرکز په برید کې یو شمېر کسانو ته مرګ ژوبله اوښتې ده.
هغه د شنبې په ماښام وویل چې ژغورونکې ډله د اور په مړ کولو بوخته ده او د روسي ځواکونو دغه بریدونه یې "جنګي جنایت" وباله. زیلینسکي په پېښه کې د تلفاتو د شمېر په اړه جزیات ورنه کړل.
بلخوا روسیه په اوکراین د خپل ټول یرغل په ترڅ کې په قصدي ډول د ملکي وګړي په نښه کول ردوي.
دا په داسې حال کې ده چې پر اوکراین د روسیې له بریده وروسته زرګونه اوکرایني وګړي وژل شوي او میلیونونه نور یې بې کوره شوي دي.
د اوکراین پر ضد د روسیې د بریدونو له اعلان سره سم؛ د روسیې د ټاس خبري اژانس راپور ورکړی چې د مسکو د ونوکوو هوايي ډګر د یکشنبې په ورځ د نامعلومو دلایلو له امله خپل پروازونه وځنډول.
دغه هوايي ډګر پر مسکو د بې پېلوټه الوتکو له بریده وروسته هم د کمې مودې لپاره خپلې الوتنې ځنډولې وې.
دا په داسې حال کې ده چې له تېرې شنبې راهیستې د امریکا، چین او هند په ګډون د شاوخوا څلوېښتو هېوادونو لوړ پوړي چارواکي په سعودي عربستان کې دي تر څو د روسیې او اوکراین تر منځ د احتمالي سولې په بنسټیزو اصولو خبرې وکړي.
رویټرز لیکي چې دا دوه ورځنۍ غونډه د اوکراین د ډیپلوماتیکو فشارونو یوه برخه ده چې غواړي د خپلو غربي متحدینو ملاتړ لا را جلب کړي.
د اوکراین ولسمشر مني چې د جدې په غونډه کې د ګډون کوونکو تر منځ اختلافات شته خو د ده په اند نړۍوال نظم باید د قوانینو پر بنسټ برقرار شي.
پر هېروشیما د اټمي بمبار د ۸۷مې کلیزې په درشل کې، د ملګرو ملتونو سرمنشي خبرداری ورکړی چې یو ځلې بیا اټوي جګړې سیوری غوړولی. انتونيو ګوتیرش وویل: «هېوادونه ډېر په بې پروایۍ سره اټومي خبرې او یو بل ته ګواښونه کوي.»
د ملګرو ملتونو سرمنشي د اګست د شپږمې نېټې له امله په خپل پيغام کې له نړیوالې ټولنې غوښتي: «له هغه اټومي ناورین» چې په ۱۹۴۵ زېږدیز کال په هېروشیما ټاپو کې پېښ شو درس واخلئ.
ښاغلي ګوتیرش په دغه پيغام کې ویلي: «د اټومي جګړې نغارې یو ځلې بیا ډنګول کېږي، بې باوري او بې اتفاقي پراخېږي، د سړې جګړې پر مهال چې اټومي سیوری غوړیدلی و یو ځلې بیا د ښکاره کېدو په حال کې دی. ځينې هېوادونه یو ځلې بیا د تورو شرنګ ته شنه ناست دي او دا ګواښ هم کوي چې د بربادۍ له دغو وسیلو به بیا کار واخلي.»
د ملګرو ملتونو سرمنشي د اټومي وسلو د نه کارولو په چاره کې د ملګرو ملتو له خوا د مقرراتو پر پلې کولو په تېره بیا د اټومي وسلو د پراختیا پر منعه کولو ټينګار وکړ.
هغه وویل هغه هېوادونه چې اټومي وسلې لري، باید ژمنه وکړي چې هېڅکله له هم دغه وسلې نه کاروي. امریکا یو هستوي بم د ۱۹۴۵کال د اګست په شپږمه نېټه د جاپان په هېروشیما ټاپو وتوغولو چې د هماغه کال په اوږدو کې یې شاوخوا یو لک او څلوېښت زره کسان ووژل.