ملګري ملتونه د یوه نوي راپور په خپرولو سره وايي، طالبانو په تېرو ۱۹ میاشتو کې تر ۱۶۰۰ ډیرې له بشري حقونو سرغړونې تر سره کړې دي. یوناما دغه راپور «په افغانستان کې له بندیانو سره د چلند» تر سرلیک لاندې خپور کړی دی.
یوناما وايي، طالبانو د اعتراف اخیستلو لپاره له بندیانو سره د «برقی شاکونو، سا بندولو، فشار او ګواښونو، په زور د اوبو څښلو، فزیکي وهلو او سختو دردونکو ربړونو» څخه کار اخیستی.
یوناما دغه راپور د چهار شنبې په ورځ د (وږي ۲۹مه) خپور کړ، او ویلي یې دي چې د ۲۰۲۲ کال د جنورئ له لومړۍ نیټې څخه د ۲۰۲۳ کال د جولای تر ۳۱ نیټې په ۲۹ ولایتونو کې د طالبانو له خوا د بشري حقونو د سر غړونو پېښې ثبتې شوې دي.
دغه سازمان ټینګار کړی چې په دې سرغړونو کې نږدې ۵۰ سلنه شکنجه او نور چلندونه یا ظالمانه، ناانساني او یا هم د سپکاوي ډکې سزا ګانې شاملې دي.
په دغه راپور کې ویل شوي ، دغه ربړونې او د ناانساني چلند پېښې تر ډیره د بند پر مهال د طالبانو د کورنیو چارو وزارت او استخباراتو له لوري تر سره شوې دي.
یوناما وايي، چې د طالبانو تر واک لاندې افغانستان کې مدافع وکیلانو ته د لاسرسي نه درلودو تر څنګ د محکمې له ضمانتونو سرغړونه هم یو معمول ګرځېدلی دی.
د یوناما په وینا، سره له دې چې د طالبانو مشرتابه د بندیانو او د بشري حقونو د ښه ساتلو او د امنیتي پرسونل د چلند په اړه لارښوونې کوي، خو دا سرغړونې مستندې شوې دي.
د بشري حقونو لپاره د ملګرو ملتونو د عالي کمیشنر ولکرترک وايي:« په خصوصي توګه وهل ټکول، د بریښنا شاکونه، په اوبو شکنجه، او ډیری نور ظالمانه او له سپکاوي ډک چلندونه، د بندي شویو کسانو او د هغوی په وړاندې ګواښونه زړه ماتوونکي دي. او په هر ډول حالاتو کې شکنجه کول منع دي.»
هغه ټینګار وکړ دغه راپور ښيي چې شکنجه د اغېزمنې څېړنې پر ځای د یوې وسیلې په توګه کارول کېږي.
ولکر ترک وایی: « زه له ټولو اړوندو چارواکو څخه غواړم چې د دغه ناوړه چلند د مخنیوي لپاره ځانګړیګام پورته کړي او له عاملینو سره دې يې حساب وشي.»
په دغه راپور کې د طالب جنګیالیو او د دغې ډلې د زندانونو د مسولینو د مسلکي کیدو په بیړنۍ اړتیا ټینګار شوی دی.
یوناما د طالبانو له چارواکو غوښتي چې د یوه ځواکمن قانوني چوکاټ د رامنځته کولو لپاره ګامونه پورته کړي او د "له اغېزمنې قضايي څارنې پرته د خپلسرو نیونو" د زیاتوالي مخه دې ونیسي.
د ملګرو ملتونو د سرمنشي مرستیال زیاته کړه چې د هغو کسانو خپلسري او اوږد مهاله بند چې د څېړنو بشپړیدو ته انتظار باسي، له بندیانو سره د ناوړه چلند د زیاتیدو خطر راپیدا کوي.
د افغانستان لپاره د ملګرو ملتونو د سرمنشي ځانګړې استازې او د یوناما مشرې رزا اوتنبایوا وايي، که څه هم د طالبانو د مشرتابه د لارښوونو او همدارنګه د یوناما سره د رغنده ښکیلتیا او له زندان څخه د لیدنې اجازه ورکولو لپاره د ډیری طالب چارواکو لیوالتیا او هڅونکي نښې شته، خو دا مستند شوي قضیې د ټولو له لوري د بیړني اقدام اړتیا په ګوته کوي.
یوناما ټینګار کړی چې افغانستان د یوه غړي هېواد په توګه د بشري حقونو او بنسټیزو ازادیو په اړه ډېرو نړیوالو اسنادو ته ژمن دی.
یوناما د ملګرو ملتونو د امنیت شورا له خوا دنده لري چې د دغو مکلفیتونو پلي کولو ته وده ورکړي او ملاتړ یې هم وکړي.
