د ماشومانو خونديتوب نړیوال سازمان د شنبې په ورځ د یوه راپور په خپرولو سره د افغان کډوالو په تېره بیا د هغو ماشومانو ترمنځ چې له پاکستانه افغانستان ته راستنيږي، د بېلابېلو ساري ناروغیو د خپرېدو خبر ورکړ.
دغه سازمان ویلي، هغه کډوال چې له پاکستانه راستانه شوي د ساري ناروغیو نښې لري او دا ناروغۍ په چټکۍ سره خپرېږي.
د دغه سازمان د معلوماو له مخې نس ناستی (اسهال) یوه له هغو جدي ستونزو څخه ده چې په دې وروستیو ورځو کې د افغانستان او پاکستان په پولو کې د استوګنې په ناڅاپي پنډغالو کې د کډوالو ماشومانو په منځ کې لېدل شوې او دغه ناروغي چې د مناسبې تغذیې او د روغتیایي حفظ الصحې د نشتوالي له امله رامنځته کیږي، په چټکۍ سره خپریږي.
دغه سازمان ویلي چې، تنفسي ناروغۍ له پاکستانه د راستنیدونکو کډوالو ترمنځ بله ستونزه ده چې په پراخه توګه لیدل کیږي، ځکه چې کډوال تر ډېره د دوړو او توپانونو، ککړو سرپټو پناه ځایونو او د نورو ناروغانو ترمنځ د پاتې کیدو او سړې هوا له امله په دغې ناروغۍ اخته شوي.
د دغه سازمان د شمېرو له مخې، د ۲۸۶ زره افغان کډوالو له ډلې څخه چې په دې وروستیو کې له پاکستانه افغانستان ته راستانه شوي او په ناڅاپي پنډغالو کې مېشت دي، ۸۰ سلنه یې ښځې او ماشومان دي.
یاد سازمان ویلي چې یوازې په نومبر میاشت کې ۱۳۹ زره کسان په افغانستان کې دننه په ناڅاپي پنډغالو کې مېشت شوي چې په دوی کې ۶۰ سلنه ماشومان له ۱۷ کلونو کم عمر لري او په هرو څلورو ماشومانو کې یو یې تر پنځو کلونو کم عمر لري.
له بلې خوا له پاکستان څخه د افغان کډوالو په ډله ییزه او یوه وخت کې راستنېدل، په داسې حال کې چې د دوی له پاره هیڅ روښانه راتلونکی نشته او په ناڅاپي پنډغالو او تر خیمو لاندې سلګونه زره کسان اوسیږي د دې لامل شوی چې دغه کسان د خوړو اسانتیاوو، د څښاکو پاکو اوبو او همدارنګه د مینځلو له پاره اوبو ته کم لاسرسی ولري او دا ستونزه د ساري ناروغیو د خپریدو لامل شوې چې د کډوالو ترمنځ په چټکۍ خپریږي.
د ماشومانو خونديتوب نړیوال سازمان د راپور له مخې، په تېره یوه میاشت کې د دغه سازمان روغتیايي مرکزونو کې د شدیدې تنفسي ناروغۍ څه باندې ۳ زره او د شدید نس ناستي (اسهال) د ۱۲۰۰ ماشومانو درملنه شوې ده.
دغه سازمان ټینګار کړی چې د شته بشري ناورین له امله به راتلونکی ژمی بیړنیو مرستو ته د لاسرسي اړتیا لاپسې زیاته کړي.
پاکستان کې د بې اسناده کډوالو اېستلو پسې دغه هېواد ته د نورالدین عزیزي څلور ورځنی سفر د یوه لوړپوړي طالب چارواکي لومړنی سفر دی.
دا سفر له هغه یوه اونۍ وروسته دی چې د پاکستان سرپرست لومړي وزیر وویل، د کډوالو استولو پلان یې له هغه وروسته پیل کړ چې افغان طالبانو د پاکستان ضد وسلوالو په مقابل کې ګام پورته نه کړ.
طالبان د پاکستان دا نیوکې بې ځایه بولي چې افغان خاوره د دغه هېواد پرضد کارېږي.
نورالدین عزیزي هم له رویټرز سره په مرکه کې ویلي چې له پاکستاني لوري سره لیدنه یې دوستانه او پر سوداګرۍ څرخېده.
نوموړی وايي، خپله لیدنه کې یې د افغان کډوالو د شتمنیو پر لېږدولو خبرې وکړې او په نتیجه کې په دې هوکړه شوې چې د افغان سفارت شازدافیر او د پاکستان بهرنیو چارو وزارت به په دې برخه کې لار نقشه جوړه کړي.
د نوموړي په خبره، دا شتمني د لسو یا سلو کسانو نه ده بلکې د ۱.۷ میلیونو افغانانو دي.
ستانه شوي افغان کډوال وايي، له دوی سره تر پنځوس زرو ډېرې روپۍ او نور ملکیت افغانستان ته نه پرېښودل کېږي.
خواله رسنیو کې ویډیووې ښيي چې افغان کډوال ماشینري او ان خپل ګاډي د چمن یا تورخم لارې افغانستان ته اړولی نه شي.
د تېر اکتوبر له لومړیو تراوسه تر درې نیم لکو افغان کډوال هېواد ته ستانه شوي، خو ډېری یې تورخم او سپین بولدک کې په لنډمهالو پنډغالو کې دېره دي.
پاکستاني چارواکو پرون وویل، چې تر جنورۍ پورې به ټول بې اسناده کډوال افغانستان ته ستنوي او له هغه وروسته به اسنادي کډوالو ته هم د ستنېدو پلان جوړوي.
مشر منظور پښتین خپله فیسبوکپاڼه لیکلي، چې دا حرکت یې له افغانانو سره په پاکستان کې د روان زیاتي او د سپین بولدک - چمن پر دروازه په پاسپورټ د تګ راتګ د پرېکړي په غبرګون او همدانرګه د علي وزیر ،نورالله ترین، ګیلامن پښتین، عیدالرحمن، زاکیم وزیر او زینت الله د بند څخه د خلاصون لپاره کړی دی.
د پاکستان حکومت له لورې د سپین بولدک - چمن پر دروازه په پاسپورټ تګ راتګ د پرېکړي په غبرګون کې لسګونه زره کسانو له یوې میاشتې راهیسې پرلت کړی.
دوی ګواښ کړی، چې که پاکستان خپله پرېکړه وا نه خلي؛ نو خپل پرلت به نورو سیمو ته هم وغځوي.
د پاکستان دغې پرېکړې او پرلت له امله د سوېلي پښتونخوا د اوسېدونکو کاروبار په ټپه درېدلی دی.
پرون هم د سوېلي پښتونخوا چمن پرلت وهونکو د ملاتړ په موخه د چمن ښار زرګونه ماشومانو د د پرلت په ملاتړ راوتلي وو.
پاکستان نه یوازې تراوسه په دې هکله خپله پرېکړه نه ده اخیستې، بلکې دغه پرلت ته د ځینې سیاسي مشرانو او فعالانو د تګ مخه یې هم نیولې ده.
پاکستاني چارواکو تېره اونۍ دې پرلت ته د قامي اسمبلۍ د غړي محسن داوړ د تګ مخه ونیوله او علي وزیر یې دې پرلت کې له ګډون وروسته ونیو.
د پاکستان دغو اقداماتو د نړیوالو سازمانو په تېره د بشري حقونو د ملاتړو ډلو غبرګون هم پارولی دی.
د بښنې نړیوال سازمان درې ورځې مخکې د پاکستان د امنیتي ځواکونو له خوا د چمن پرلت کې له ګډون د ځینې سیاسي مشرانو پر منع کولو او یا د هغوی پر بندي کولو اندېښنه وښوده.
دغه سازمان د اسلام اباد له حکومته غواړي، چې د بیان ازادۍ او په چمن پرلت کې د سیاسي مشرانو اعتراض ته درناوی وکړي.
