د افغانستان د خبريالانو مرکز وايي، چې د طالبانو د استخباراتو ادارې په کابل کې دوه خبريالان نيولي دي. دغه مرکز وايي، احمد جواد رسولي او عبدالحق حمیدي په کابل کې د طالبانو د استخباراتي ادارې ته له ورغوښتلو وروسته نیول شوي دي.
د افغانستان د خبريالانو مرکز د جمعې په ورځ - د مرغومي ٢٩مه - د دې خبريالانو پر نيول کېدو د خواشينۍ په څرګندولو سره د هغوى د سمدستي خوشې کېدو غوښتنه وکړه.
دغه مرکز ویلي، احمد جواد رسولي د اطلاعات ګردش خبري اژانس د امتیاز خاوند او عبدالحق حمیدي یې مدیر مسوول دی.
د دغو دوو خبریالانو خپلوانو ویلي، چې د طالبانو استخباراتو احمد جواد رسولي او عبدالحق حمیدي د پنجشنبې په سهار نیولي دي.
طالب چارواکو تر اوسه د دغو دوو خبريالانو د نيولو په اړه څه نه دي ويلي.
د افغانستان د خبریالانو مرکز وايي، د رسنیو د قانون له مخې خبریالان د خپلو مسلکي کارونو په ترسره کولو کې خپلواکه دي اوطالبان دې، د ګواښونو پر ځای د دوی ملاتړ او ورسره همکاري وکړي.
په تېرو دوو کلونو کې طالبانو لسګونه خبريالان نيولي او په ځينو مواردو کې يې ځورولي هم دي.
وروسته له هغې چې عادل عارف د کرمان په برید کې په لاس لرلو تورن شو، د افغانستان د ملي امنیت پخوانی مشر ویلي چې نوموړی په هېواد کې د څو ترهګریزو بریدونو پلان کوونکی و. ښاغلي سراج ویلي؛ عارف له حقاني شبکې سره اړیکې درلودې او زغره والو موټر کې ګرځیده.
د ایران د استخباراتو وزارت د جمعې په ورځ اعلان وکړ چې عادل عارف چې په عادل پنجشیري هم مشهور دی، د کرمان په بریدونو کې لاس لري او د تهران په لویدیځ کې یوې سیمې کې لیدل شوی. دغه وزارت ویلي چې نومړی د امنیتي ځواکونو تر تعقیب لاندې دی.
د افغانستان د پخواني حکومت د ملي امنیت وروستي مشر احمد ضیا سراج د جمعې په ورځ د - مرغومې په ۲۹- د عادل عارف په اړه افغانستان انټرنشنل ته نوي معلومات وړاندې کړي.
د ښاغلي سراج په وینا عادل عارف په ۱۳۹۹ کال کې پر کابل پوهنتون د برید په ګډون، پر ولسمشرۍ ماڼۍ راکټې بریدونو او یو شمیر نور بریدونه پلان کړي و.
عادل عارف د ۱۳۹۹ کال په لړم میاشت کې د احمد ضیا سراج په مشرۍ د افغانستان د ملي امنیت ریاست له خوا نیول شوی او د بګرام زندان ته ولېږدول شوی و.
احمدضیا سراج وايي؛ کله چې د ۱۴۰۰ کال د زمري په میاشت کې د پخواني افغان حکومت له نسکورېدو وروسته د طالبانو له خوا د زندان دروازې پرانیستل شوې، عارف د دغې ډلې له غړو سره یوځای له بنده خوشې شو.
د ښاغلي سراج په وینا، عارف "د طالبانو له حقاني شبکې سره د نږدې اړیکو د لرلو له امله د طالبانو د واکمنۍ په لومړیو اتو میاشتو کې په زغره والو موټرو ګرځیده."
د افغانستان د ملي امنیت دغه پخواني چارواکي ویلي، عادل په جمهوري نظام کې په اعدام محکوم شوی و، خو د حکومت د نسکورېدو له امله یې د اعدام حکم نه و پلي شوی.
احمدضیا سراج وايي، چې عادل د داعش ډلې د خراسان څانګې مشر، «شهابالمهاجر» نږدې ملګری، او د دې ډلې یو له خطرناکو مشرانو څخه دی.
ښاغلی سراج ټینګار کوي، چې کابل ته د طالبانو له راتګ سره د داعش شاوخوا څلور زره غړي له زندانونو خوشې او د سیمې ولایتونو او هېوادونو کې خپاره شول.
د ایران د استخباراتو وزارت د عادل عارف د عکسونو په خپرولو سره د ایران له وګړو غوښتي چې د هغه په نیولو کې له دوی سره مرسته وکړي.
د ایران د استخباراتو د وزارت په خبرپاڼه کې راغلي دي چې عارف په کرمان کې د داعش د عملیاتو له قومندان عبدالحکیم توحیدي سره مستقیه اړیکه درلود او «تر دې وړاندې پر کابل پوهنتون د ځانمرګي برید د پلانولو په تور نیول شوی وو او په بګرام زندان کې له یو کال بند تیرولو وروسته له بنده خوشې شوی و.»
د دغه وزارت په خبرپاڼه کې ویل شوي، چې عارف له زندانه تر خوشې کېدو وروسته "جرمي فعالیتونو ته مخه کړې وه".
د ایران د استخباراتو وزارت اعلان کړی چې د داعش - خراسان ډلې دوه غړي د اسلامی جمهوریت له امنیتی ځواکونو سره په نښته کښې وژل شوی او د دغې ډلې یو شمېر مشران نیول شوی دی.
د ایران د استخباراتو وزارت د جمعې په ورځ په یوه اعلامیه کې ویلي چې د کرمان د حملې په تړاو یې یو شمېر نور کسان هم نیولي چې ځینې یې د داعش قومندانان دي.
دغه وزارت وايي، محمد عادل عارف چې په عارف پنجشیري مشهور و او په ۲۰۱۹ کال کې یې د کابل پر پوهنتون په برید کې لاس درلود، تهران ته داخل شوی او تر تعقیب لاندې دی.
په دې اعلاميه کې ويل شوي چې په نيول شويو کسانو کې د څو بهرنيو هېوادونو وګړي هم شامل دي، خو د هغوى د هویت په اړه څه نه دي ویل شوي.
د داعش د دوه غړو ووژل کیدل
د ایران د استخباراتو د وزارت په وینا، د داعش دوه غړي چې په کرمان کې له خونړیو چاودنو څو ورځې وروسته "د نورو بریدونو د ترسره کولو په موخه دغه هیواد ته راغلي وو " په کرمان کې د اسلامي جمهوریت د امنیتي ځواکونو له خوا تر محاصرې وروسته په نښتو کې وژل شوي دي. دواړه کسان د "بهرنيو وکړو" په توګه پیژندل شوي دي.
د استخباراتو وزارت وايي، دغو دوو کسانو د پوليسو پر يوه مرکز د بريد او بیا د بریدګرو سره د مبارزې لپاره د راتلونکو ځواکونو په لاره کې د بمبي چاودنو د ترسره کولو پلان درلوده.
د داعش د مشرانو نیول کیدل
د ایران د استخباراتو د وزارت په خبرپاڼه کې د داعش – خراسان د ځینو نیول شویو مشرانو په اړه هم جزیات ورکړل شوي دي.
محمد عمران تنویر چې په ابو عمران مشهور دی د داعش - خراسان د یوه سرګروپ په توګه پیژندل شوی دی. په اعلامیه کې راغلي چې نوموړی د «بم جوړولو مهارت لري» او شاوخوا اته کاله وړاندې له داعش سره یوځای شوی و.
خبرپاڼه کاږي چې هغه د سيمې په څو هېوادونو کې حضور درلود او وروسته د داعش د يوه قومندان په توګه غوره شوى دى.
د نیول شوو کسانو له ډلې یو تن بل یې مهتاب (نارینه) دی. ویل کیږي چې نوموړی د یوه کارګر په توګه ایران ته راننوتی و.
په دې اعلاميه کې د داعش - خراسان د يوه بل سرګروپ د نيول کیدو يادونه هم شوې، چې د خپلې ډلې له څلورو نورو غړو سره یو ځای نيول شوى دی. که څه هم د دغه کس نوم نه دى اخيستل شوى، خو په اعلاميه کې ويل شوي، چې نوموړى د داعش د عملیاتي قوماندان عبدالحکيم توحيدي سره مستقیمه اړیکه درلوده او ایران ته د رالیږل شوې ډلې مشري یې کوله.
د ایران د استخباراتو وزارت د څلورم کس د نیول کیدو خبر هم ورکړی دی چې "په مشهد ښار کې د امام زادګانو پر یو زیارت د برید پلان لروده." په اعلامیه کې د دغه کس د هویت په اړه څه نه دي ویل شوي.
خو هغه کس چې د ایران د استخباراتو وزارت خطرناکه بللی او ویلي یې دي چې تر تعقیب لاندې دی، محمد عادل عارف دی چې په عادل پنجشیري هم مشهور دی. د دغه وزارت په وینا، نوموړی د تهران په لویدیځ کې یوې سیمې ته د ننوتلو پرمهال لیدل شوی او اوس تر تعقیب لاندې دی.
د امریکا د بهرنیو چارو وزارت سیګار ته منلې، چې له هرو ۱۰ تر ۱۴ ورځو پورې، د طالبانو واک لاندې افغانستان ته ۸۰ میلیون ډالره نغدې پیسې استوي. سيګار د يوناما په حواله ليکلي، چې دغه پيسې د ملګرو ملتونو په ځانګړي اکاونټ کې په يوه خصوصي بانک کې ساتل کېږي.
دا په داسې حال کې ده چې د سرطان له میاشتې راهیسې، طالبانو د نیوکو د مخنیوي په موخه، تر لاسه کېدونکې اوونیزې ۴۰ میلیون ډالري کڅوړې نه رسنیزې کوي.
د افغانستان د بيارغونې لپاره د امريکا ځانګړي څارونکي دفتر (سيګار) د جمعې په ورځ - د مرغومي ٢٩مه - د ملګرو ملتونو د مرستندویه پلاوي (يوناما) په حواله ليکلي، چې دغه پيسې په يوه خصوصي بانک کې د ملګرو ملتونو په ځانګړي اکاونټ کې ساتل کېږي او د طالبانو تر واک لاندې د افغانستان بانک ورته لاس رسی نه لري.
خو په همدې حال کې، نیوکه کوونکي وايي چې طالبان د دې پیسو د مصرف په څرنګوالي کې ښکېل دي.
د امریکن انټرپرایزر فکري مرکز لوړپوړي څېړونکي مایکل روبین په خپله تازه مقاله کې د طالبانو تر واک لاندې د افغانستان وضعیت له شمالي کوریا سره پرتله کړی، چېرې چې د بانکونو په ګډون د بنسټونو لپاره په خپلواکه توګه فعالیت ستونزمن دي.
د امریکا د دفاع وزارت دغه پخواني چارواکي له افغانستان سره د امریکا پر بشري مرستو نیوکه کړې او ویلي دي، چې په حقیقت کې د طالبانو په رسمیت پېژندلو او هغوی سره د مرسته کولو او د حماس د چلند تر منځ هېڅ توپیر نشته. حماس چې له اسراییل سره په جګړه اخته دی، د امریکا لخوا «ترهګره ډله» بلل کیږي.
د روان کال د سرطان په میاشت کې د طالبانو تر کنټرول لاندې افغانستان بانک کې یوې باوري سرچینې افغانستان انټرنشنل ته ومنله، چې د ۴۰ میلیونو ډالرو بشري مرستو کڅوړې لاا هم کابل ته استول کیږي، خو طالبان یې نور خبر نه رسنیز کوي.
د افغانستان بانک، د وروستي ځل لپاره یې د ثور میاشتې په ۲۴مه کړی وو، چې د بشري مرستو یوه څلوېښت میلیون ډالري کڅوړه کابل ته رسېدلې ده.
دغه بانک کې یوې باوري سرچینې د سرطان په ۱۰مه افغانستان انټرنشنل ته ویلي و، چې کابل ته د مرستو لېږلو لړۍ لا هم روانه ده؛ خو طالبانو پرېکړه کړې چې نور به یې د تېر په څېر خبر نه رسنیز کوي.
دغې سرچينې زياته کړې وه، چې بهرني سازمانونه او مرستندويه موسسې لا هم افغانستان ته د خپلې اړتيا وړ پيسې راوړي او په دې بهير کې کوم بدلون نه دى راغلى.
ایرانۍ رسنۍ وايي، روسیه کې د دغه هېواد سفیر د افغانستان لپاره د مسکو له ځانګړي استازي ضمیر کابلوف سره په لیدنه کې پر افغانستان او نورو مسلو خبرې وکړې. دا لیدنه په داسې مهال ده چې ایران د افغانستان په هکله تېره مسکو غونډه کې د سیمه ییزې تماس ډلې د جوړولو غوښتنه وکړه.
له هغې غونډې وروسته د افغانستان لپاره د ایران د ولسمشر ځانګړي استازي کاظمي قمي وویل، په دې ناسته کې پرېکړه شوې چې دا تماس ډله جوړه شي.
تر مسکو غونډې وروسته ایران د افغانستان له نږدې او لرې ګاونډیانو سره په دې برخه کې هڅې پیل کړې دي.
کاظمي قمي د تېر نومبر پر ۲۷ په دې برخه کې د هند بهرنیو چارو وزارت د سیمه ییزې ادارې عمومي مدیر سره خبرې درلودې.
د ایران استازي هغه مهال بیا وویل، چې د سیمې تماس ډله د افغانستان د ټیکاو لپاره مهمه ده.
ښاغلی قمي څو ورځې مخکې پاکستان ته له تللو وروسته افغانستان د سیمې د هېوادونو په بهرني سیاست کې تر ټولو مهمه مسله وبلله.
هغه وویل، په دې سفر کې یې له پاکستاني چارواکو سره د افغانستان لپاره د سیمه ییزې تماس ډلې پر جوړولو خبرې درلودې.
ایراني ډیپلوماټانو په تېرو کلونو کې د افغانستان په اړه د مسکو ناستو کې د افغانستان په اړه د تماس ډلې جوړولو غوښتنه بیا بیا کړې، خو تر اوسه په دې هکله سیمه ییزه اجماع ته نه ده شوی.
د روسیې د بهرنیو چارو وزیر بیا له طالبانو وغوښتل چې د رسمیت پېژندلو لپاره د پښتنو په ګډون ټول افغان توکمونه په سیاسي لحاظ په خپل حکومت کې شریک کړي. سرګي لاوروف دا هم زیاتوي، چې طالبان پر افغانستان ریښتونی واک لري او پخوانی ولسمشر کرزی او عبدالله هم د سیاسي اپوزیسیون حالت لري.
د تاس خبري اژانس د راپور له مخې سرګي لاوروف دا خبرې پرون په ۲۰۲۳ کې د روسیې د بهرنۍ پالیسۍ پر اصلي بریاوو جوړې خبري غونډې ته وکړې.
سرګي لاوروف په خبلو خبرو کې زیاته کړه: «په افغانستان کې سرپرست حکومت شته، پر حالاتو کنټرول لري، د تاوتریخوالي پېښې هم شته، مظاهرې هم کېږي، خو طالبان ریښتونی واک لري. په کابل کې زموږ سفارت هم خپل کار هیڅکله نه دی ځنډولی.»
روسیه هم د طالبانو حکومت په رسمیت نه پېژني او سرګي لاوروف دې ستونزې ته په اشاره وویل: «د طالبانو د پوره رسمیت پېژندلو لپاره ځینې ستونزې باید اوارې شي او موږ په دې برخه کې له دوی سره پرلپسې تماس لرو.»
د هغه په خبره، د دې ستونزود حل لپاره باید طالبان خپلې ژمنې پوره کړي، چې هغو کې تر ټولو مهم ټولګډونه حکومت جوړول دي، چې نه یوازې پښتانه اونور توکمونه به پکې شامل وي، بلکې سیاسي شمولیت به پکې لري.
سرګي لاوروف وايي، اوس هم له طالبانو سره پښتانه، تاجک، ازبک او هزاره شته، خو دوی ټول طالبان دي او سیاسي ګډون نه لري.
که څه هم طالبانو د دین په نوم د افغان حکومت پرضد تاوتریخوالی کاوه، خو د روسیې په ګډون ډېری هېوادونه دوی ته د پښتنو په سترګه ګوری.
دا لومړی ځل دی چې روسیه وايي، پښتانه هم د طالبانو حکومت کې نشته.
د پښتنیو سیاسي او مدني فعالان بیا بیا دا وايي، چې طالبان د پښتنو استازي نه دي او په خپل شل کلن تاوتریخوالي کې یې تر بل هر توکم د پښتنو مشران او کدرونه وژلي او هم د دوی سیمو کې د ښوونځیو په ګډون د پرمختیایي چارو خنډ و.
د ۲۰۲۱ په اګسټ کې طالبانو په واکمنېدو سره د نجونو پر زدکړو او کار پر بندیز سربېره د نورو ډلو پر سیاسي فعالیت هم بندیز ولګاوه.
خو د روسیې د بهرنیو چارو وزیر وايي، په افغانستان کې لاهم سیاسي اپوزیسیون شته: «پخوانی ولسمشر کرزی او پخوانی اجراییه رییس عبدالله عبدالله لا هم دلته اوسېږي.»
خو د طالبانو په واکمنېدو پسې کرزی او عبدالله تر ډېره له رسنیو سره هم خبرې نه کوي او ان له کابل نورو ولایتونو ته د تلو چانس هم نه لري.
په تېرو دوه نیمو کلونو کې کرزی یوازې یو ځل لندن او عبدالله هم څو ځلې د خپلې کورنۍ د لیدو لپاره هند ته تللی دی او لامل یې هم پر دوی د طالبانو بندیزونه بلل کېږي.
