ځایي سرچینې: طالبانو د څمکنیو ولسوالۍ اړوند سیمه کې د پخواني حکومت یو سرتېری وژلی
ځایي سرچینې افغانستان انټرنشنل پښتو څانګې ته وویل، چې طالبانو د تېر حکومت د پکتیا د دویم سرحدي کنډک د دویم ټولي سرتېری وژلی دی.
ځایي سرچینې افغانستان انټرنشنل پښتو څانګې ته وویل، چې طالبانو د تېر حکومت د پکتیا د دویم سرحدي کنډک د دویم ټولي سرتېری وژلی دی.
دغه سرتېری شفیق د لعل جان زوی د پکتیا د پټان ولسوالۍ د څپرې کلي اوسیدونکی و. د شفیق جسد د سې شنبې په ورځ د څمکنيو ولسوالۍ اړوند د سلطانګۍ راغه کلي کې موندل شوی دی.
د شفیق له جسد څخه څرګندیږي چې لومړۍ شکنجه شوی او بیا وژل شوی دی. سرچینه وایي نوموړي له چاسره شخصي دښمني نه لرله.
د سرچینې له قوله، طالبانو څو میاشتې مخکې د شفیق په ورور چې د تېر حکومت سرتېری و هم حمله کړې وه. د شفیق پلار هم د تېر حکومت نظامي و، چې په تېر نظام کې شهید شو.
یوناما په کراتو ویلي، طالبانو په بېلابېلو ولایتونو کې د تېر حکومت مامورین او سرتېري نیولي، شکنجه کړي او وژلي دي.
په کابل کې د طالبانو پولیسو د تبیان کلتوري مرکز د مشر او ایران ته نږدې شخص سید عیسی حسیني مزاري د نیولو امر وکړ. دغه امر د خلکو له هغه شکایتونو وروسته وشو، چې حسيني د کابل په لوېديځ کې د سلګونو «فاحشه خانو» او «کليساګانو» د شتون په اړه ويلي وو.
په کابل کې د طالبانو د امنیه قوماندانۍ د جنايي جرمونو څانګې له عیسی حسیني مزاري څخه غوښتي، چې د سې شنبې په ورځ (۱۷سلواغې ۱۴۰۲) د سهار تر ۹ بجو دې د دغې ډلې شپږمې امنیتي حوزې ته حاضر شي، که نه نو «د شکایت حق نه لري.»
د هغه پر وړاندې د کابل د لوېديځ د خلکو په شکايت کې راغلي دي: « سید عيسی حسيني مزاري "سیدنقیب الله" د رضوي (مشهد) ښار څخه په بې عزتۍ او بې شرمۍ سره د کابل د لویدیځې سیمو اوسېدونکو ته د کفر او فحشا کلیمې کار کړی دي.»
په شکایت کوونکو کې د علماو شورا، د سېمي د وکيلانو شورا، د کابل د لویدیځ د ځوانانو ټولنه او د دې ښار ملا امامان شامل دي.
دوی عیسی حسیني مزاري «زناکار» او «بهتان یوونکی» بللی او د طالبانو له قضايي ارګانونو یې غوښتي، چې پر ده شرعي حدود وضع کړي او هم دې د تبیان، اوا، افغان غږ او په هغه پور اړوند ټولنیز او فرهنګي بنسټونو ور بند کړی.
د طالبانو د کورنیو چارو وزارت د جنایي چارو ادارې د دغه شکایت د تر لاسه کولو او تایید وروسته د کابل د شپږمې حوزې پولیسو ته د دغه شکایت د څېړلو امر کړی دی.
عیسی حسیني مزاري ایران ته له نږدې کسانو څخه دی، شاوخوا دوه میاشتې وړاندې یې د ایران په مشهد ښار کې په یوه وینا کې وویل، چې د طالبانو نظام له جمهوري نظام څخه زر ځله غوره دی.
هغه ادعا کړې وه، چې د جمهوريت پر مهال په کابل کې د غربیانو له خوا تنظیم شوي ۹۶۰ فاحشه خانې او ۵۰۰ کلیساګانې فعالې وې.
اوا خبري اژانس، چې د هغه تر مدیریت لاندې د تبیان کلتوري مرکز اړوند دی خبر ورکړی، چې سید عیسی حسیني مزاري دغه څرګندونې د لړم د میاشتې په ۲۹ نېټه د ایران په مشهد ښار کې د سوداګرو، بازار موندونکو او مخورو مهاجرینو په یوه غونډه کې وکړې.
خو د کابل د لوېديځ د خلکو په شکايت کې ويل شوي، چې حسينې مزاري دا تورونه په داسې حال کې لګولي، چې «د کابل په لوېديځ کې ډېرې مدرسې، د قرانکريم ټولګي، د قران عظيم الشان مرکزونه او شاوخوا شپږ سوه جوماتونه شتون لري.»
تر دې وړاندي د شیعه ګانو یوه مشهور عالم ایت الله واعظزاده بهسودي د ایران له قضایه قوې او طالبانو غوښتي وو، چې حسینې مزاري د کابل په خلکو د هغه د «ناحق توهین» له امله دې پر نوموړي«شرعي حد» وضع کړي.
ایت الله بهسودي په کابل کې د طالبانو د یو شمېر چارواکو په یوه کنفرانس کې په خپله وینا کې وویل: «په داسې حال کې چې د کابل په لویدیځ کې دیني مدرسې، د قران کریم درسونه او شاوخوا ۶۰۰ جوماتونه د جمعې او د لمانځه لپاره ځایونه شته، حسیني مزاري (کفر، زنا او فحشا) د دې سیمې خلکو ته منسوب کړې.»
واعظزاده بهسودي د ایران له قضایه قوې څخه هم وغوښتل ترڅو چې حسيني مزاري په دغه هېواد کې وي پر هغه دي «شرعي حدود» نافد کړی.
نوموړي له طالبانو هم وغوښتل، چې د تبیان د کلتوري مرکز مشر ته دې افغانستان ته د راتلو په صورت کې «سزا» ورکړي.
له بدخشان څخه یو شمېر سیمه ییزو سرچینو افغانستان انټرنشنل - پښتو ته وویل، چې نن د شپې ۷:۵۲ بجې یې د زلزلې ټکانونه حس کړي دي.
د زلزلو او اتش فشانونو د ارزونې او څارنې ادارې د سې شنبې په ورځ (د سلواغې ۱۷مه) پر خپلې ویب پانې لیکلي، چې دغه زلزله د ریښتر په کچه ۴،۳ درجې وه، چې د بدخشان اشکاشم او فیض اباد سیمې یې لړزولې دي.
د یادې ویب پاڼې د معلوماتو له مخې؛ د زلزلې ټکانونه په کابل، کندز، کونړ، بغلان، ننګرهار، لغمان، پروان، پنجشیر او د خېبر پښتونخوا په ځینو سیمو کې هم حس شوي دي.
یاده ویب پاڼه زیاتوي، چې د زلزلې دغه ټکانونه د تاجکستان په یو شمېر سیمو کې هم حس شوي دي.
تر اوسه پورې د دغې زلزلې د مالي او ځاني زیانونو په اړه څه نه دي ویل شوي.
د افغانستان پخواني ولسمشر د پوهنتون له یو شمېر استادانو سره په کتنه کې د نجونو لپاره د ښوونځیو او پوهنتونونو بیا پرانستل یوه حیاتي مساله بللې. حامد کرزي دې مسالې ته د دوحې د غونډې د ګډونوالو په ګډون د کورنیو او نړۍوالو چارواکو د پاملرنې غوښتنه وکړه.
ښاغلي کرزي د سې شنبې په ورځ (د سلواغې ۱۷مه) پر خپله ایکس پاڼه لیکلي، چې د افغانستان وده او پرمختګ د پوهنې محصول دی او د نجونو لپاره د ښوونځیو او پوهنتونونو بیا پرانستل یوه حیاتي مساله ده.
د افغانستان پخواني ولسمشر هم په دې کتنه کې پر ملي یووالي ټینګار وکړ او په هېواد کې د تلپاتې سولې او ثبات د تامین لپاره یې ملي تفاهم اړین وباله.
د دوحې د غونډې په څنډه کې ښاغلي کرزي د نجونو او ښځو د زده کړو مسالې ته د نړۍوالو د پاملرنې غوښتنه وکړه، په داسې حال کې چې طالبانو د ښځو او نجونو پر وړاندې له محدودیتونو څخه لاس نه دی اخیستی.
طالبانو ویلي دي، چې په افغانستان کې د ملګرو ملتونو سیاسي ماموریت دغې ډلې ته د دوحې په راتلونکې غونډه کې د ګډون بلنه ورکړې ده.
د طالبانو د بهرنیو چارو وزارت ویلي دي، چې د دې ډلې د بهرنیو چارو وزیر امیرخان متقي په افغانستان کې د ملګرو ملتونو د ماموریت (یوناما) له مشرې سره په کتنه کې د یوناما له دفتر څخه د اجنډا په اړه د د دوحې د غونډې جوړښت لا وضاحت غوښتنه کړې ده.
د طالبانو د بهرنیو چارو وزیر ویلي، چې د همدغو څرګندونو پر بنسټ به دا ډله دوحې ته د خپل پلاوي د ګډون په اړه پرېکړه وکړي.
د دوحې غونډه به د افغانستان په اړه د ملګرو ملتونو په کوربه توب د یو شمېر هېوادونو د ځانګړو استازو په حضور کې جوړه شي.
دغې شبکې نن سې شنبه (د سلواغې ۱۷مه) د یوې اعلامیې په خپرولو سره ویلي؛ نړۍواله ټولنه باید د طالبانو له اقتصادي ملاتړ څخه لاس واخلي.
د افغان ښځو د سیاسي مشارکت شبکې ټینګار کړی، چې ملګري ملتونه باید د دوحې غونډه د طالبانو د حکومت د ړنګولو لپاره جوړه کړي.
دغه غونډه چې ټاکل شوې د ملګرو ملتونو له لورې د افغانستان په اړه تر راتلونکو دوو اونیو د قطر په پلازمېنه دوحه کې جوړه شي، طالبان هم وربلل شوي دي.
د افغان ښځو د سیاسي مشارکت شبکه چې د ښځو اعتراضي حرکت دی همداراز په خپله اعلامیه کې غوښتي، چې په دې غونډه کې دې په افغانستان کې د ښځو او نجونو د حقونو د تضمین او ملاتړ لپاره هڅې وشي.
یادو میرمنو ویلي، چې په افغانستان کې د طالبانو له بيا واکمنېدو راهيسې د افغانو ښځو پر وړاندې څه باندې ۵۲ ليکلي او لسګونه شفاهي حکمونه صادر شوي، چې په ترڅ کې یې افغانې ښځې له ټولو حقونو بې برخې شوې دي.
د دوحې له غونډې څخه د ښځو او نجونو د امنیت ټینګښت، د پوهنې او روغتیا وده، د جنسیتي برابرۍ د فرهنګ وده او په افغانستان کې د وګړنیزو بنسټونو پیاوړتیا د دغې شبکې له نورو غوښتنو څخه دي.
دوی همدا راز پر طالبانو د فشارونو پر زیاتېدو هم ټینګار کوي.
تر دې مخکې هم د افغان ښځو یوې ډلې ملګرو ملتونو ته یو پرانیستی لیک استولی و او د دوحې په غونډه کې یې د ښځو د استازو د حضور غوښتنه کړې وه.
دا غونډه به د ملګرو ملتونو په کوربتوب د هغو هېوادونو د استازو په حضور کې جوړه شي، چې په افغانستان کې ځانګړي استازي لري.
د یادولو ده، چې طالبانو ویلي د غونډې د اجنډا او د ګډونوالو په اړه د معلوماتو له تر لاسه کولو وروسته به په دې غونډه کې د خپل ګډون په اړه پرېکړه وکړي.
د پاکستان لومړي وزیر انوارالحق کاکړ ویلي؛ وروسته له هغه چې امریکا او ناټو له افغانستانه ووتل، طالبانو په افغانستان کې حکومت «په زور» ونیو. ښاغلي کاکړ زیاته کړه، چې پاکستان غواړي په افغانستان کې یو "دوست حکومت" رامنځته شي.
د پاکستان لومړي وزیر د دوشنبې په ورځ (د لیندۍ ۱۶ مه) د طالبانو د واک ته د رسېدو په اړه په یوه غږیز کلیپ کې وویل: «په افغانستان کې د طالبانو حکومت وروسته له هغه جوړ شو چې نړۍ د دوه تریلیون ډالرو په لګولو سره خپل فرصتونه ضایع کړل».
د سنبلې په میاشت کې انوارالحق کاکړ ویلي وو، چې پاکستان په افغانستان کې د یوه مشروع او با صلاحیته حکومت سره مخ نه دی.
هغه زیاته کړې وه: "په افغانستان کې د نورو هېوادونو په شان دولت شتون نه لري."
پاکستان له طالبانو سره نږدې اړیکې لري او دغه هېواد له تېرو دوو لسیزو راهیسې د طالب مشرانو کوربه دی.
وروسته له دې، چې طالبانو په ۱۴۰۰ کال کې د افغانستان کنټرول تر لاسه کړ، په پاکستان کې د اورپکو بریدونو زور واخیست.
د پاکستان موقت لومړي وزیر وویل، چې د طالبانو له واک ته رسېدو وروسته په پاکستان کې تاوتریخوالی ۶۰ سلنه او ځانمرګي بریدونه ۵۰۰ سلنه زیات شوي دي.
د پاکستان ټوډی د راپور له مخې؛ ښاغلي کاکړ په دغه غږیز کلیپ کې دا هم ویلي، چې افغان کډوال له لسیزو راهیسې په پاکستان کې اوسېږي او د پاکستان له روغتیايي، تعلیمي او بنسټیزو خدمتونو څخه یې ګټه اخیستې او د دوی سوداګرو د افغانستان د ټرانزیټي سوداګرۍ له لارې په میلیاردونو ډالر ګټلي دي.
وزير اعظم کاکړ وويل، وسله وال هغه څوک دي، چې له پاکستان سره يې د جګړې اعلان کړى او غواړي په بلوچستان کې د قومي ليکو او وسله والې مبارزې له لارې يو نوى ايالت جوړ کړي، چې د پاکستان د اساسي قانون خلاف کار دى.
هغه وويل؛ په پاکستان کې ډېموکراسي د بيلابيلو وجوهاتو او د مدني ادارو په جوړښت کې د کمزورۍ له امله له ګڼو ننګونو سره مخ ده او د ډېموکراسۍ د ودې لپاره بايد د سياسي ګوندونو مشرتابه په جمهوري ډول وټاکل شي.
کاکړ زیاته کړه، چې غواړي د صدراعظمۍ له څوکۍ څخه وروسته د پاکستان په مشرانو جرګه کې دنده ترسره کړي. هغه زیاته کړه؛ موقت حکومت د ټاکنو له کمېسیون سره مرسته او همکاري کړې، چې ټاکنې د فېبرورۍ په اتمه ترسره شي.