د افغانستان لپاره د ایران ځانګړی استازی وايي په اروپایی اتحادیه کې يې خپل سیال ته وویل، چې اروپا باید بشردوستانه مرستې "له خپلو سیمه ایزو اړیکو سره ونه تړي". حسن کاظمي قمي پر اېکس پاڼه ليکلي، چې له توماس نیکلسون سره یې ډېره روښانه او رغنده ناسته درلوده.
دا ليدنه د ملګرو ملتونو د سرمنشي انتونیو ګوتریش په کوربه توب د افغانستان په اړه د دوحې د غونډې په څنډه کې شوې ده.
کاظمي قمي او نیکلسون دواړو د دوحې په غونډه کې د افغانستان په اړه ګډون کړی دی.
د طالبانو بهرنیو چارو وزارت وايي، تر اوسه د ملګرو ملتونو له خوا د دوی شرطونه نه دي منل شوي، ځکه دوی د دوحې په ناسته کې ګډون ګټور نه ګڼي. دغه وزارت وايي، ملګرو ملتونو ته یې څرګنده کړې چې طالبان باید د افغانستان د یوازینۍ مسوولې ډلې په توګه ګډون وکړي، خو شرطونه یې نه دي منل شوي.
په دغه خبرپاڼه کې دا هم ویل شوي چې د دوحې غونډه کې باید د طالبانو او ملګرو ملتونو د استازو ترمنځ په لوړه کچه او ټولو مسایلو د خبرو لپاره زمینه برابره شي.
د طالبانو بهرنیو چارو وزارت ویلي، چې که دا شرطونه ومنل شي، د دوحې ناسته کې به ګډون وکړي، خو په دې برخه کې د پرمختګ د نه شتون له امله یې د دوحې په ناسته کې ګډون بې ګټې ګڼلی دی.
طالبان په خپله اعلامیه کې وایي، دا غونډه د دوی او د نړیوالې ټولنې ترمنځ د اختلافونو او ستونزو د حل لپاره ښه فرصت و.
د طالبانو له واک ته رسېدو وروسته دا لومړی ځل دی چې دغه ډله د افغانستان په اړه په یوه نړیواله غونډه کې له ګډون ډډه کوي.
په دوحه کې د افغانستان په اړه د ملګرو ملتونو د سرمنشي انتونیو ګوتریش په کوربه توب په لومړۍ غونډه کې طالبانو ته بلنه نه وه ورکړل شوې.
د دوحې دویمې غونډې ته د مدني ټولنې یوه ډله او د افغان ښځو د حقونو فعالان هم بلل شوي دي. طالبانو په خپله اعلامیه کې ویلي چې د افغانستان په استازیتوب د دغو کسانو له بلنې سره موافق نه دي.
د قطر د بهرنیو چارو وزارت د افغانستان انټرنشنل ته تایید کړه چې د افغانستان په اړه د دوحې په غونډه کې د ۲۵ تر ۲۸ هېوادونو استازو ته د ګډون بلنه ورکړل شوې ده. موږ د هغو دیپلوماتانو لیست ترلاسه کړی چې په دې غونډه کې ګډون کوي او ځینې مېلمانه دوحې ته رسیدلي دي.
افغانستان انټرنشنل ته د ورکړل شوي نوملړ له مخې، په افغانستان کې د امریکا، اروپايي ټولنې، ایران، پاکستان، چین، ترکیې، جرمني، فرانسې، ترکمنستان، ازبکستان، تاجکستان، افغانستان د ځانګړي استازي په ګډون د هېوادونو ځانګړي استازي شتون لري.
د دوحې په غونډه کې د سعودي عربستان او متحده عربي اماراتو او د ځینې هېوادونو استازي ګډون کوي.
د دغه نوملړ له مخې به په دې غونډه کې د پاکستان، ایران، روسیې، چین، ترکیې، ترکمنستان او ازبکستان ځانګړي استازي ګډون ولري.
د افغانستان لپاره د امریکا ځانګړی استازی ټام ویسټ، د افغانستان د ښځو په چارو کې ځانګړې استازې رینا امیري، د اروپايي اتحادیې ځانګړی استازی توماس نیکولسن، د جرمني ځانګړی استازی ولريایریک کورتزوییل، د فرانسې د بهرنیو چارو وزارت د جنوبي اسیا په چارو کې استازی تیموتي تریویل، د افغانستان لپاره د هند د بهرنیو چارو وزارت چارواکی جې پي سنګ، د سعودي په بهرنیو چارو وزارت کې د افغانستان د چارو مسؤل شهزاده عبدالله، بن خالد، بن سعود الکبیر، کډون ولري.
د افغانستان د جمهوریت د وخت بهرنیو چارو وزیر حنیف اتمر وايي، د ډیورنډ نه منلو کې عباس ستانکزی یوازې نه دی، خو نوموړي پوښتنه کړې چې دا دریځ د طالبانو پالیسي هم ده که نه. عباس ستانکزي پرون وویل، چې ډیورنډ نه افغانانو منلی او نه به یې ومني. پاکستان د نوموړي دا خبرې خیالي وبللې.
حنیف اتمر نن خپل اېکس کې د عباس ستانکزي د دې خبرو د ویډیو ټوېټولو سره وايي: «له سیاسي اختلافاتو سره د عباس ستانکزي سره په بشپړه موافق یو.»
د نوموړي په خبره، «په ملي کچه، هغه (عباس ستانکزی) په دې موقف کې یوازې نه دی. اما بیا هم پوښتنه دا ده چې ایا دا د دوی د تحریک پالیسي هم ده؟»
شیر محمد عباس ستانکزي له افغانستانه د پخواني شوروي اتحاد د وتلو ۳۵ کلیزې لمانځعونډې ته ویلي، افغانستان په ټول عمر ډیورنډ په رسمیت نه دی پيژندلي او نه به یې وپيژنی.
ستانکزي وویل نیمه ټوټه افغانستان جلا دی او له ډیورنډ کرښې اخوا پروت دی.
عباس ستانکزي وویل، چې ډیورنډ کرښه انګرېزانو د افغانانو پر زړه تېره کړې ده او پر دغه کرښه اوښتو لپاره د پاکستان له خوا د د پاسپورټ او ویزې اصول پلي کول ورته د منلو نه دي او نه عملي کیدلی شي.
د پاکستان د بهرنیو چارو وزارت د عباس ستانکزي څرګندونې «خودخواهانه او خیالي» بللي.
د دغه وزارت په اعلامیه کې راغلي چې طالبان دې د دغو خبرو پر ځای د پاکستان امنیتي اندېښنو ته رسیدګي وکړي.
د طالبانو د حکومت ویاند د قرغزستان او روسيې د چارواکو هغه ادعاوې رد کړې، چې په افغانستان کې شل ترهګرې ډلې شته. ذبیح الله مجاهد د قرغزستان د ولسمشر او د روسيې د ملي امنيت شورا د منشي د دې خبرو په غبرګون کې وويل، چې دا ډول څرګندونې هيڅ نتیجه نه ورکوي او باید تکرار نه شي.
په بشکيک کې د افغانستان په شپږمه امنيتي غونډه کې د قزغزستان ولسمشر صدر جباروف او د روسيې د امنیت شورا منشي نيکلای پاتروشیف په جلا جلا څرګندونو کې وويل، چې په افغانستان کې ۲۰ ترهګري ډلې فعالیت کوي او ښايي یو له بل سره ایتلاف هم وکړي.
دوی د سیمي د هېوادونو لوړپوړو چارواکو ته په خطاب کې وويل، چې افغانستان دا مهال له پراخو ګواښونو سره مخ دی.
خو د طالبانو ویاند ذبیح الله مجاهد د دوی تر واک لاندي دولتي راډيو سره په مرکه کې ويلي، چې هېواد يې امن دی او هيڅ ترهګره ډله پکې فعالیت نه لري.
مجاهد زياته کړه: « موږ دغه ادعاوي ردوو، واقعتونه باید درک شي، افغانستان امن هېود دی، مسول نظام لري او هيڅ خپل سرې ډلې ته نه د اوسېدو او نه د فعالیت اجازه شته.»
د طالبانو ویاند ويلي، چې دا ډول څرګندونې د هېڅ هېواد په ګټه نه دي او باید بیا تکرار نه شي.
د قرغزستان جمهور رییس په افغانستان کې داعش تر ټولو خطرناکه ډله بللې او وړاوندينه يې کړې، چې ترهګرې ډلې هڅه کوي له اسيايي هېوادونو څخه ځوانان جلب کړي.
په ورته وخت کې د روسيې د امنیت شورا منشي هم خبرداری ورکړ، چې د طالبانو تر واک لاندي افغانستان کې د څه باندي ۲۳ زره والو په ګډون ۲۰ ترهګريز سازمانونه شته.
په شکيک کې د افغانستان په شپږمه امنيتي غونډه کې د ایران، روسیې، چین، هند، پاکستان، تاجکستان، قرغزستان، قزاقستان، ازبکستان او ترکمنستان امنیتي چارواکو ګډون کړی و.
د قرغزستان ولسمشر وايي په افغانستان کې تر ۲۰ډېرې ترهګرې ډلې فعالیت لري، چې داعش ډله یې تر ټولو فعاله او خطرناکه ده. صدر جباروف خبرداری ورکړ، چې دا ډلې پر خپل منځي اختلافاتو سربېره دوی په چټکۍ نوي ایتلافونه جوړولی شي.
د قرغزستان ولسمشر دغه څرګندونې په بشکیک کې د افغانستان په شپږمه امنیتي غونډه کې وکړې.
هغه په دې غونډه کې د سیمې د هېوادونو د لوړپوړو امنیتي چارواکو په حضور کې خبرداری ورکړ، چې ښايي «د طالبانو مخالف کسان» هم د افغانستان د واک ترلاسه کولو لپاره له ځینو ترهګرو سره ایتلاف وکړي.
په دې غونډه کې د ایران، روسیې، چین، هند، پاکستان، تاجکستان، قرغزستان، قزاقستان، ازبکستان او ترکمنستان امنیتي چارواکو ګډون کړی و.
د قرغزستان جمهور رييس په دې غونډه کې برخه اخيستونکو هېوادونو ته په خطاب کې وويل، چې افغانستان دا مهال د پراخو ګواښونو سره مخ دی.
ښاغلي جباروف په ځانګړي ډول د داعش نوم واخیست او دا ډله یې په افغانستان کې تر ټولو فعاله او خطرناکه ترهګره ډله وبلله.
هغه د افغانستان اوسنی وضعت د منځنۍ اسيا لپاره د خطر زنګ وباله او وړاندوينه یې وکړه، چې په ډېر احتمال سره به ترهګرې ډلې هڅه وکړي، چې له اسیايي هېوادونو ځوانان جلب کړي.
د روسیې د امنیت شورا منشي نیکلای پاتروشیف هم په دې غونډه کې خبرداری ورکړ، چې د طالبانو تر واک لاندې افغانستان کې د څه باندې ۲۳ زره وسله والو په ګډون ۲۰ ترهګریز سازمانونه شته.
