کرن ډېکر: افغان ښځو ته باید فرصت ورکړو او د هغوی غږ واورو

د افغانستان لپاره د امریکا شارزدافیره کرن ډېکر په خواله رسنۍ اېکس خپور کړي پیغام کې د افغانستان د راتلونکې سولې او ثبات لپاره د افغان ښځو ونډه مهمه او اړینه بللې ده.

د افغانستان لپاره د امریکا شارزدافیره کرن ډېکر په خواله رسنۍ اېکس خپور کړي پیغام کې د افغانستان د راتلونکې سولې او ثبات لپاره د افغان ښځو ونډه مهمه او اړینه بللې ده.
کرن ډېکر د ښځو د نړیوالې ورځې په مناسبت په یوه پیغام کې غوښتنه کړې چې افغان ښځو ته باید فرصت ورکړل شي او غږ یې واوریدل شي.
اغلې ډېکر په اېکس خواله رسنۍ له یو شمېر ځوانو افغان مېرمنو سره د خپلې لیدنې ویډیو خپره کړې او لیکلي یې دي: “د نړۍ په هره سیمه کې د سولې او ثبات لپاره ښځې اړینې دي. نو د افغانستان د راتلونکي لپاره هم د افغان ښځو شتون مهم او اړین دی. راځئ چې د ښځو لپاره فرصتونه جوړ کړو او د هغوی غږ واورو."
مېرمن ډیکر ویلي، چې هره ورځ باید د ښځو نړیواله ورځ وي.
د افغانستان لپاره د امریکا د سفارت شارزدافیره په داسې حال کې د افغانستان د راتلونکي لپاره د ښځو د وڼډې پر اهمیت ټینګار کوي، چې د طالبانو د واکمنۍ څخه د شاوخوا دوه نیم کلونو په تیریدو سره، افغان ښځې او نجونې د کار او زده کړو په ګډون له خپلو اساسي حقونو بې برخې شوي دي.


د افغانستان د مقاومت ملي جبهه وايي، چې د جمعې په ورځ یې په هرات ولایت کې په یو برید کې درې طالبان وژلي دي.
د دغې جبهې په وینا، له غرمې وروسته شاوخوا ۰۳:۰۰ بجې یې په هرات ښار د طالبان پر یو موټر برید کې د درې طالبانو د وژلو ترڅنګ دوه وسله ټپي کړيهم دي.
پر اېکس خواله رسنۍ د یادې جبهې له خوا خپره شوې اعلامیه کې راغلي چې په دغه برید کې د دې ډلې جنګیالیو ته کوم زیان نه دی اوښتی.
تر اوسه طالبانو د دغې برید په اړه څه نه دي ویلي.

د اندونیزیا د حکومت د بهرنیو مرستو صندوق یا اندونیزیا ایډ، له افغانستان سره د پولیو واکسین د لس میلیون ډوزو مرسته کوي.
د دغه هیواد د مالیې وزیرې مولاني اندراوتي ویلي، د اندونیزیا حکومت له دولتي درملو شرکت، بایو فارما سره په ګډه د یونیسف له لارې افغانستان ته د واکسین رسولو لپاره کار کوي.
اغلې میلاني د جمعې په ورځ ویلي: "دا همکاري، د بهرنیو چارو وزارت او په ځانګړې توګه د اندونیزیا د ټولو مرستندویه ادارو له خوا چې د یونیسف سره کار کوي، ممکنه شوې ده، دا ۱۰ میلیونه ډوزه واکسین به په ټول افغانستان کې هغو ۳.۳ میلیونو ماشومانو ته ورسیږي چې عمرونه یې له درې کلونو کم وي."
افغانستان او پاکستان په نړۍ کې هغه دوه هیوادونه دی چې لا هم د پولیو ناروغي پکې شته.
پولیو واکسین ته پر محدود لاسرسي او ناکافي روغتیایي اسانتیاوو سربېره د وسلوالو ګواښ او د خلکو نه پوهاوی په دغو هیوادونو کې د ماشومانو روغتیا ته د پام وړ ګواښ جوړ کړی دی.

افغانستان انټرنشنل – پښتو د ښځو نړیوالي ورځي په مناسبت مو په کندهار کې د پخواني حکومت د داسې نظامي کارمندانو له دریو کورنيو سره خبرې کړې، چې په تېر حکومت کې د دندو پر مهال وژل شوي او يا نادرکه دي.
ملکه د يوه پوليس مېرمن او د دریو اولادونو مور ده، وايي د طالبانو تر راتګ وروسته یې خاوند نادرکه شوی، تر اوسه يې د ژوند او مرګ هيڅ احوال نشته.
د هغې په خبره، په خاوند پسي تر پلټونو وروسته اوس ناهيلې شوې ده او د کورنۍ ټول مسوليت هم ور په غاړه دی.
ملکه زياتوي، چې مخکي يې ژوند په عادي ډول روان و؛ خو د مېړه تر نادرکه کېدو وروسته له ستونزو سره مخ ده.
هغه وايي:« زموږ د ژوند ګوزاره ښه وه اوس داسي وختونه راغلي، چې وږي ويده شوي يو، د کور کرایې، د کالو او خوړو لپاره په کورونو کې مزدوري کوم.»
د نوريې یوزانۍ ورور، چې پخوا يې د ملي امنيت په اداره کې دنده درلوده د ۲۰۱۹ کال په جولای کې د کندهار شهیدانو چوک ته نژدې د طالبانو په يوه هدفي بريد کې ووژل شو.
نوريې افغانستان انټرنشنل – پښتو ته وويل، چې د ورور تر مرګ وروسته پخواني حکومت ورسره مرسته کوله، خو طالبانو هر څه پرې بند کړي دي.
د عبدالله شاه ۲۸ کلن زوی په ارغنداب ولسوالۍ کې د دندې پرمهال په یوه ځانمرګي بريد کې ووژل شو.
عبدالله شاه وايي همدا يې د کور د ګټي کس و او اوس د کار لپارهپه کور کې بل ځوان نه لري.
هغه زياتوي: « زوی مي په ځانمرګي بريد کې شهید شو، دوه نور کوچني زامن مي اوس د سړک پر غاړه لنده مېوه پلوري، د زوی تر شهادت وروسته مو ډېری سختی وليدې او همسایه ګانو به د ماښام لپاره ډوډی رالېږل.»
په تېر جمهوري نظام کې ډېرو افغان کورنيو په ځانمرګو او هدفي بريدونو کې د کورنۍ غړي د لاسه ورکړي دي.
په کندهار کې امنيتي ادارو او د شهیدانو او معلولينو رياست هر کال د وژل شويو نظامیانو له کورنيو سره مرستې کولې، چې د طالبانو په راتګ دغه مرستې درېدلې.
طالبان دا مهال د خپل مشر هبت الله اخونزاده په امر له هغو کورنيو سره خاص مرستې کوي، چې ځانمرګي بريدونه یې کړي وي.

پخوانی افغان ولسمشر د ښځو نړیوالې ورځې په مناسبت پیغام کې له طالبانو غواړي چې نوی ښوونیز کال نجونو ته د ښوونځي او پوهنتوني زدکړو اجازه ور کړي. حامد کرزی نن د مارچ د اتم په مناسبت زیاتوي، چې د ټولنې د پرمختګ او د نوي نسل د روزنې لپاره د ښځو زدکړې عمومي او مهم ضرورت دی.
د ښاغلي کرزي په خبره، افغان مېرمنو په ټولو برخو په تېره د ازادۍ مبارزو کې له سړیو سره اوږه په اوږه مهم رول لوبولی او ټولنه کې یې د مسوولو غړو په توګه ځان ثابت کړی دی.
حامد کرزی وايي، د افغانستان راتلونکی هم د ښځو او سړیو له پیوستون سره تړلی دی او د افغانستان د پرمختګ او ځان بسیاینې لپاره د ښځو زدکړو او کار ته باید پام وشي او زمنیه ورته برابره شي.
حامد کرزی د خپل پیغام اخر کې ښځو ته د دوی د نړیوالې ورځې پر مبارکۍ سربېره له طالبانو غواړي چې نوی ښوونیز کال نجونو ته د ښوونځیو او پوهنتونونو دروازې پرانیځي.
د ۲۰۲۱ کال اګسټ پر ۱۵ طالبانو په واکمنېدو پسې د نجونو له شپږم ټولګې پر پورته زدکړو بندیز ولګاوه او تېر کال یې هم د دوی پوهنتوني زدکړې بندې کړې.
که څه هم دا ډله وايي چې د نجونو د زدکړو او تعلیمي نصاب لپاره طرحه جوړوي خو له دوه نیمو کلونو تېرېدو سره هم د دې طرحې څرک نشته.
په افغانستان کې ښوونیز کال پسرلی یا د نوي لمریز کال په لومړۍ ورځ پرانیستل کېږي، خو لا هم داسې نښې نشته چې وښيي طالبان به نجونو ته د زدکړو اجازه ور کړي.
طالبانو له تېرو دوه نیمو کلونو راهیسې پر ښځو ډول ډول بندیزونه لګوي او له امله یې مېرمنې له ټولنیز ژوند څنډې ته کړل شوې دي.
د ښځو د نړیوالې ورځې په مناسبت افغانستان کې د ملګرو ملتونو د ښځو څانګې ځانګړې استازې ویلي:«د افغان ښځو او نجونو لپاره فضا په چټکۍ سره د تنګېدو په حال کې ده چې له جګړې،بېوزلۍ او انزوا څخه د افغانستان د وتلو چاره ستونزمنوي.»
د افغانستان لپاره د ملګرو ملتونو د ځانګړي دفتر یا یوناما مشرې هم پر افغان مېرمنو اوسني بندیزونه د تلپاتې سولې او پرمختګ په مخ کې خنډ بللي دي.

د طالبانو تر کنټرول لاندې د لوړو زدکړو وزارت وايي، د کابل په شمول د هیواد په اووه زونونو کې یې له ۵۱ زره ملایانو د ماسټرۍ اسنادو یا عالمیه مرحلې د ارزولو لپاره ازموینه واخېستل شوه. طالبان وايي دغو کسانو ته په ازموینه کې تر بریا وروسته د ماسټرۍ معادل اسناد ورکول کیږي.
د طالبانو د لوړو زدکړو ورازت نن یوه اعلامیه کې ویلي، چې دا ازموینه په اوو زونونو «مرکزي، جنوبي، شمالي، غربي، جنوب ختیځ، جنوب لودیځ او شمال ختیځ» کې واخیستل شوه.
د طالبانو د خبرپاڼې له مخې، د لوړو زدکړو وزیر ندا محمد ندیم د عالمانو ازموینې پرانیسته په کندهار کې وکړه.
ندا محمد ندیم د ازموینې مراسمو ګډونوالو ته د ازموینې د روڼتیا ډاډ ورکړ او وویل چې له دې پروسې سره به د علماوو د اسنادو تثبیت وشي.
د طالبانو د لوړو زدکړو وزیر او د دې ډلې یو مخکښ غړی انس حقاني هم په دغه ازموینه کې د کډون په موخه کارتونه ترلاسه کړي وو.
خبرپاڼه کې راغلي، چې د طالبانو پر لوړ زدکړو وزارت سربېره استخباراتو او د جهادي مدرسو مسوولینو دا ازموینه څارله.

د طالبانو عالمانو او اوسني مشران اکثریت له پاکستاني مدرسو فارغ شوي دي.
د معلوماتو له مخې، په افغانستان کې د جمهوریت پرمهال کوټه او پیښور کې د دوی اړوند مدرسو هم فعالیتونه درلودل، د دې مدرسو طالبانو په افغانستان کې په جګړو کې هم کډون درلود.
که څه هم طالبان د ازموینې د روڼتیا خبره کوي، خو د ازموینې د څرنګوالي په اړه یې هیڅ جزیات نه خپاره کړي دی.
د طالبانو بیا ځلي واک ته رسېدو سره دغې ډلې په هیواد کې د نجونو د تعلیم ترڅنک د هلکانو د عصري زدکړو بهیر هم ټکنی کړی، خو بیا هم دغې ډلې غړي دې ته لېوال دي، چې د خپلو دیني زدکړو اسناد د عصري زدکړو له اسناونو سره برابر کړي.
طالبان دا کسان بیا خپلو ادارو او ښوونځیو کې د پخواني مسلکي کسانو پر ځای ګوماري او د ماسټرۍ برابره تنخا ور کوي.