په هرات ولایت کې طالبانو ته د تبلیغاتو په موخه شریعت غږ، امید غږ او حریت غږ راډیوګانو خپل فعالیتونه پیل کړل. د طالبانو تر واک لاندې ملي ټلویزیون د دوشنبې په ورځ (د وري ۱۳مه) راپور ورکړ، چې دغه راډیوګانې به په دې ولایت کې په ملي ټلویزیون کې فعالیتونه وکړي.
د طالبانو د اطلاعاتو او کلتور وزارت نشراتي معین او د هرات ولایت مرستیال حیاتالله مهاجر فراهي په دې تړاو جوړو شویو مراسمو کې وویل: ((تېر شل کاله د هېواد دښمنانو په فرهنګي او رسنیزو برخو کې ډېر تبلیغات کړي او اړتیا ده، چې اوسمهال په دې برخه کې په سمه توګه کار وشي.))
د نوموړي په خبره، هېوادوال باید ملي او کورنیو رسنیو ته د هېواد په ټولو سیمو کې لاسرسی ولري.
دغو دریو راډیوګانو په داسې حال کې په هرات ولایت کې خپل فعالیتونه پیل کړي، چې له تېرو دوه نیمو کلونو راهیسي په هېواد کې ټولې فعالې رسنۍ د طالبانو تر اغیز لاندې فعالیت کوي.
طالبان سربېره پر دې چې د رسنیو د، فعالیتونو جدي څارنه کوي، ان په تبلیغاتي توګه هم له دغو رسنیو استفاده کوي.
ملي راډيو ټلویزون، باختر خبري اژانس، حریت او یو شمېر نورې رسنۍ په مستقیمه توګه د طالبانو تر واک لاندې فعالیتونه کوي او دغه ډله په پراخه کچه یادې رسنۍ د خپلو تبلیغاتو لپاره کاروي.
له دې سره، یو شمېر افغان رسنۍ چې له هېواد څخه بهر بیا نشرات کوي، د طالبانو له خوا په افغانستان کې بندې شوې دي.
افغانستان انټرنشنل، امو ټلویزیون، ازادۍ راډيو او د امریکا غږ هغه رسنۍ دي چې په افغانستان کې یې په نشراتو بندیزونه لګیدلي دي.
د افغانستان د رسنیو مرکز په خپل کلني راپور کې ویلي و، چې په ۱۴۰۲ لمریز کال کال کې په افغانستان کې رسنۍ او خبریالان له خپلواکۍ او له خپلو اساسي قانوني حقونو څخه بې برخې او له سختو محدودیتونو سره مخ و.
د راپورونو له مخې، په ۱۴۰۲ کال کې د خبریالانو له حقونو څخه د سرغړونې شاوخوا ۱۳۹ پېښې ثبت شوې دي، چې ۸۱ یې د ګواښونو او ۵۸ نور یې د خبریالانو د نیولو دي.
پر افغانستان د طالبانو له واکمنۍ مخکې په ټول هېواد کابو ۴۹۰ ټلویزیوني شبکو، راډيوګانو او چاپي ورځپاڼو فعالیتونه درلودل، چې له دغه شمېر څخه ۱۴۷ ټلوېزیونونه، ۳۰۷ راډیوګانې او ۳۶ چاپي مهالنۍ وې.
د جمهوریت له سقوط وروسته او واک ته د طالبانو له رسېدو سره د ۷۴ ټلوېزیونونو، ۱۱۹ راډیوګانو او ۳۲ ورځپاڼو فعالیتونه بند شول.
د افغانستان د خبریالانو د ملاتړ سازمان د معلوماتو له مخې، د جمهوري ریاست پر مهال په ټولییزه توګه ۱۱۸۵۸ خبریالان او د رسنیو کارکونکي وو، چې ۵۲۴۰ تنه یې ښځینه خبریالانې وې؛ خو اوس په ټوله کې په افغانستان کې له ۱۰۰۰ څخه کمې ښځینه خبریالانې کار کوي.
د دغه سازمان په خبره، پر افغانستان د طالبانو له واکمنۍ وروسته د هېواد په ۱۹ ولایتونو کې دمګړۍ هیڅ خبریاله یا ښځینه کارکوونکې کار نه کوي.
د طالبانو یو شمېر مسولانو د کابل په ملي ارشیف کې د قران کريم د خطي نسخو په پنځه ورځني نندارتون کې وويل، چې د تاريخي اثارو او سيمو ساتنې او پالنې ته يې پاملرنه زياته ده.
د قران کريم د خطي نسخو دغه پنځه ورځنی نندارتون پرون پيل شو.
د طالبانو د هنر او کلتور مرستيال عتيق الله عزيزي وويل، چې د دوی د مشر هبت الله اخونزاده د ځانګړي فرمان له مخي د تاريخي اثارو او سيمو د تخريب او قاچاق مخنيوی يې کړی او د ځينو سيمو د ترمیم په برخه کې يې ستونزې حل شوې دي.
عزيزي وايي، له ډېرې مودې راهیسې يو شمېر کسان د تاريخي اثارو او شتمنيو د قاچاق، تخريب او لوټولو هڅې کوي، چې دوی یې مخنیوی کړی.
نوموړي په دې اړه نور جزيات نه دي ورکړي او نه يې هم د کوم چا نوم اخیستی.
د طالبانو د اطلاعاتو او کلتور وزارت استازو د کابل په ملي ارشيف کې د قرانکریم د خطي نسخو د پنځه ورځني نندارتون د پرانیستې په پروګرام کې دا ارشيف په سيمه کې بې سارې بللی دی.
د مسوولانو د معلوماتو له مخې، د افغانستان په ملي ارشيف کې دا مهال ۲ سوه زره کتابونه، مجلې، فرمانونه او ګڼ شمېر نور ليکلي تاريخي اثار شته او ودانۍ يې ۱۵۰ کاله تاریخي ارزښت لري.
د ملا هبت الله اخوندزاده لخوا لاسلیک شوی دا مکتوب د نوموړي له دفتره د حمل یا وري په لومړی نېټه صادر شوی دی.
په دغه مکتوب کې د طالبانو مشر ددې ډلې له مالیې وزارت څخه غوښتي دي، چې د ټولو اداراتو په همکارۍ د امارت په کچه د ټولو شته ( برحاله ) نظامي او ملکي کارکوونکو د تقرر نېټه، د خدمت موده او د تقاعد ترنامه لاندې وضع شوی مبلغ معلوم کړی او دوی ته معلومات ور کړي.
د طالبانو تر واک لاندې ادارو ته امرونه د مکتوبونو او حکمونو په ډول له کندهار څخه د ملا هبت الله په نامه دفتر څخه راځي.
نیوکې دا دي، چې د طالبانو واک ته رسېدو سره دا دریم کال دی، چې د پخوانیو حکومتونو تقاعد شوو مامورینو ته د تقاعد پیسې نه دي ورکړي.
