د خدايي خدمتګارو د تحریک غړی او د پښتو ژبې نوموتی لیکوال او څېړونکی همېش خلیل مړ شو

د پېښور پوهنتون د پښتو اکاډمۍ غړي ډاکتر شېرزمان سیماب پر خپلې ټولنیزې پاڼې د پښتو ژبې د نوموتي لیکوال، شاعر او څېړونکي همېش خلیل د مړینې خبر ورکړ.

د پېښور پوهنتون د پښتو اکاډمۍ غړي ډاکتر شېرزمان سیماب پر خپلې ټولنیزې پاڼې د پښتو ژبې د نوموتي لیکوال، شاعر او څېړونکي همېش خلیل د مړینې خبر ورکړ.
همېش خلیل د ۹۴ کلونو په عمر په خیبر پښتونخوا کې مړ شو.
نوموړي په پښتو ژبه د داستانونو، کیسو او شعرونو سربېره ګڼې څېړنې کړي، چې د خپلو لیکنو له امله په پښتنو کې مشهور دی.
همېش خلیل د پېښور د تهکال اوسېدونکی و؛ خو پلرونه یې د ننګرهار د جلال اباد اوسېدونکي وو.
نوموړی په پښتنو کې د خوشحال پېژندونکي په توګه پېژندل کېده او د خوشحال خټک ګڼ اثار یې تدوین او ترتیب کړي وو.
هغه له دېرشو زیات چاپي او ناچاپ اثار لري.
د یادونې وړ ده، چې همېش خلیل د خدايي خدمتګارو د تحریک فعال غړی هم پاتې شوی دی.

د پاکستان د بهرنیو چارو وزارت په فرانکفورټ کې د دې هېواد پر کونسلګرۍ د لاریونوالو برید او د ډېپلوماټیکو ځایونو د امنیت د خوندیتوب په برخه کې د جرمني د چارواکو ناکامي وغندله. دغه وزارت وویل، چې د کونسلګرۍ امنیت نقض شوی دی او د کارکوونکو ژوند یې له ګواښ سره مخ شوی دی.
د پاکستان د بهرنیو چارو وزارت په یوې اعلامیه کې له المان څخه غوښتنه شوې، څو د دې پېښې عاملین ونیسي.
په اعلامیه کې دغه راز راغلي، چې د ویانا د کنوانسیون له مخې د کونسلګرۍ د ځایونو او د ډېپلوماټانو د امنیت خوندیتوب د کوربه هېوادونو مسوولیت دی.
د شنبې په ماښام په ټولنیزو رسنیو کې ځیني ویډیوګانې خپرې شوې، چې پکې لیدل کیږي یو شمېر قهرجن معترضین په فرانکفورټ کې د پاکستان کونسلګرۍ ته ننوځي او د دې هېواد بیرغ ښکته کوي.

د راپورونو پر بنسټ؛ دا پېښه په پاکستان کې د پښتون ژغورنې غورځنګ په ملاتړ او د ګیله من وزیر د وژل کېدو په غبرګون د یو لړ لاریونونو په څنډه کې وشوه.
تر اوسه د المان پولیسو په دې اړه څه نه دي ویلي.

د پاکستاني رسنیو د راپورونو له مخې، چې د دغه هیواد په بېلابېلو سیمو کې د پولیو ناروغۍ نهه پېښې ثبت شوې. ويل کیږي وروستۍ هغه یې د خیرپښتونخوا په هنګو ولسوالۍ مثبته ثبت شوې.
پاکستاني رسنیو راپور ورکړی، چې د خیبرپښتونخوا په هنګو کې د پولیو یا ګوزڼ ناروغۍ د وروستۍ پېښې له ثبتېدو سره د دغه هیواد په بېلابېلو سیمو کې د ګوزڼ ناروغۍ نهه مثبتې پېښې ثبت شوې دي.
د دغه هیواد د روغتیايي چارواکو په وینا د خیبرپښتونخوا په هنګو کې د ګوزڼ د وروستۍ پېښې له ثبتېدو سره، تر اوسه پورې د پاکستان د سیند ایالت د کیماړي ولسوالۍ او حیدراباد په ګډون د ۵۱ ولسوالیو څخه له ۲۱۵ زیات نمونو کې د پولیو ویروس موندل شوی دی.
ويل کیږي، پر دې سربېره د جامشورو، چمن، پښین او لاهور په ځینو نمونو کې هم د پولیو ویروس موندل شوی دی.
د پاکستاني چارواکو په وینا په دغه هیواد کې تر دې دمه نهه ماشومان د ګوزڼ په ناروغۍ اخته شوي چې تېره ورځ د بلوچستان په ژوب ولسوالۍ کې یونیم کلن ماشوم د پولیو ناروغۍ له امله په پښو شل شوی.
دا مهال په دوو صوبو خیبرپښتونخوا او بلوچستان کې وسله کسان د پولیو کمپاین د مخنیوي هڅې کوي چې ډیری مهال د پولیو واکسین پر امنیتي کسانو د وسله والو له لوري وخت ناوخت بریدونه کیږي او هغوی ته مرګ ژوبله اوړي.
د پاکستان حکومت له لوري له تېر نږدې یوه کال راهیسې له دغه هیواد څځه د افغان کډوالو له جبري ایستلو وروسته د افغانستان په ختیځو او سوېلي ولایتونو کې د پولیو یا ګوزڼ ناروغۍ مثبتې پېښې ثبت شوې چې شنوونکي کې لامل افغانستان ته له پاکستان څخه د دغې ناروغۍ لېږد په ګوته کوي.

د خیبر پښتونخوا د سیمه ییزې ادارې ویاند ویلي، چې حکومت په بنو کې په لاريون کې د تاوتريخوالي په اړه د «رڼو» پلټنو په موه یو کمېسيون جوړ کړی دی. په بنو کې د جمعې په ورځ د پراخو لاریونو پر مهال په تاوتریخوالي کې لږ تر لږه یو کس وژل شوی او ۲۳ نور ټپیان شوي دي.
د خيبر پښتونخوا ايالت وياند وکيل محمد علي سيف له دې لاريونو څخه يوه ورځ وروسته وویل، چې د خيبر پښتونخوا د حکومت مشر علي امين ګنډاپور د بنو په لاريونونو کې د تاوتريخوالي د بې پرې پلټو لپاره يو کمېسون جوړ کړى دى.
دغه سیمه ییز چارواکي وویل، چې په بنو کې وضعیت اوس تر کنټرول لاندې دی او امنیتي ځواکونه په «حساسه سیمو» کې د تیارسۍ په حال کې دي.
د خېبرپښتونخوا ایالت ویاند ډاډ ورکړی، چې هر څومره ژر چې کېږي کمېسیون به بې پرې پلټنې کوي او خپل رپورټ به چارواکو ته وړاندې کوي.
هغه زياته کړه، چې د کمېسيون له څېړنو وروسته به د بنو د خلکو په سوله ييز لاريون کې د تاوتريخوالي له عاملينو سره قانوني چلند وشي.
محمد علی سیف هم د بنو له خلکو وغوښتل، چې په دغه سیمه کې «د ترهګرۍ مخ په زیاتېدو څپې» ته په پام سره له پوره احتیاط څخه کار واخلی او د حکومت مخالف عناصرو ته د ارامې فضا د ګډوډولو اجازه ورنکړی.
دغه چارواکي بیا هم له خلکو وغوښتل، چې د کمیسیون راپور ته انتظار شي او د ناتایید شویو معلوماتو له خپرولو او یا د «منفي تبلیغاتو» له کولو ډډه وکړي.
د جمعې ورځي د (چنګاښ ۲۹مه) سهار مهال د خیبر پښتونخوا د بنو په سلګونو اوسېدونکو په دې سیمه کې د ناامنۍ پر ضد لاريون کړی وو.
دوی په دې سیمه کې د سپینو بیرغونو په پورته کولو سره د سولې غوښتنه کوله.
د فرانسې خبري اژانس ليکلي، چې په دې لاريون کې تر لسو زرو زياتو کسانو برخه اخيستې وه.
لاریون کوونکي وايي، د بنو سېمه د پوځ او پاکستاني طالب وسله والو تر منځ د جګړې مرکز ګرځېدلی دی.
دوی له دولتي چارواکو او د پاکستان طالبانو تحریک له وسله والو وغوښتل، چې د دې سېمې امن ګډوډ نه کړي.
د لاريون دا غږ د سوداګرو او د سوداګرۍ خونې له خوا شوى، چې وايي، نا امنيو يې سوداګري له خطر سره مخ کړې ده.
سیمه ییزو رسنیو راپور ورکړی، چې یو شمېر لاريون کوونکو پلان درلود، چې په بنو کې پوځي اډې ته ننوځي او یو لاريونوال د پوځ له خوا په ډزو وژل شوی دی.

د پښتونخوا د ملي عوامي ګوند مشر محمود خان اڅکزی وايي، چې پښتونخوا د پاکستان برخه ده او دا چې دوی نه غواړي چې د خپل پوځ سره جګړه وکړي.
نوموړي دغه څرګندونې د جمعې په ورځ په بنو کې د پاکستان د ځواکوونو له خوا پر پرلت کوونکو له برید وروسته کړي دي. هغه وايي، هیڅ بې هیڅه په بنو کې د امن لپاره لاریون کوونکو باندې ډزې شوي او د مرګژوبلې کره شمیره د انټرنټ د بندیدو له امله نه ده معلومه شوې.
په پرلتوالو د شویو ډزو له امله څلور تنه وژل شوي او تر شلو زیات ټپیان دي؛ خو د خیبر پښتونخوا د وزیر اعلی سلاکار وايي، چې په پرونۍ پېښه کې یوازې یو کس وژل شوی او ۲۵ کسه نور ټپیان شوي دي.
ښاغلی اڅکزی وايي: “دغه برید د پاکستان او پښتونخوا لپاره د اندیښنې خبره ده، ځکه چې امن غوښتل اوس په دې ملک کې جرم ګڼل شوی دی او که امن غواړې نو بیا به تا خلک وژني.”
هغه وايي، په پښتونخوا کې پر افغانستان د روسانو له تیري وروسته یو لوی ناورین تیر شوی دی، ډیر خلک بې کوره شوې، شهیدان شوي او لادرکه شوي دي، نو د پښتونخوا خلک د جنګ په تاوانونو ښه پوهیږي.
محمود خان اڅکزی وايي: "پښتونخوا وطن د پاکستان برخه ده، مونږ نه غواړو چې زمونږ ولسونه خپل پوځ سره په جنګ اخته شي."
هغه وايي، د طاقت په نشه کې لیونې په غلطه طریقه انتخاب شوي او د زور او زر له لارې راغلي چارواکي، د دې پر ځای چې تیرې غلطۍ اصلاح کړي، وضعیت نور د بربادی په لور بیايي.
د لر او بر پښتونخوا ولسونو د لسګونو کلونو راهیسې د (لر او بر یو افغان) ناره پورته کړې او پښتونخوا تر ډیره د ازادو قبایلو په توګه مني.
د پاکستان پوځ د (عزم استحکام) په نامه د کېدونکو پوځي عملیاتو پر مهال د بنو ولسي خلکو ته په میانوالې او سرګودها کې لنډمهاله پنډغالي یا کمپونه په پام کې نیولي او له خلکو یې غوښتي جې هلته ولاړ شي. د همدې امله په بنو خلکو پراخ پرلت پیل کړی او د دغه وړاندیز سره یې سخت مخالفت څرګند کړ. دغو پرلت کوونکو ویلي، چې دوی به په هیڅ ډول شرایطو کې له خپلو کلیو او کورونو څخه و نه وځي.

د پښتون ژغورنې غورځنګ مشر منظور پښتین پر خپل فیسبوک خپور کړي پیغام کې لیکلي چې د پښتونخوا د بد حالت په اړه د پنجاب د ځینو ګوندونو سیاستوال او ژورنالیستان سره یو ځای شوي ترڅو پښتانه په خپل منځ کې وویشي.
هغه زیاتوي، چې د پښتنو ټول سیاسي ګوندونه، ټولنیز سازمانونه او خلک د جګړې پر وړاندې یو دريځ لري.
منظور پښتین نن شنبه ویلي، چې د روانو حالاتو څخه د وتلو لپاره کډه مبارزه کوي.
هغه له پښتنو غوښتي چې مهرباني وکړي د دې روانو توطیو په شنډولو کې خپل مسوولیت ادا کړئ.
منظور پښتین همداراز د پنجاب سیاستوالو او ژورنالیستانو ته په اشارې سره وايي، چې اوس پښتانه د دغو کسانو په صداقت پوه شوي او د هغو کسانو دا پروپاګند او دسیسې به شنډې کړي چې د پښتنو د ویشلو هڅې کوي.
منظور پښتین وايي: «موږ پښتانه به متحد شو او خپل هېواد به له دې ناوړه حالت څخه راوباسو»
تر دې وړاندې منظور پښتین د پښتون ژغورنې غورځنګ د مکخښ غړي ګیلهمن وزیر په یاد غونده کې د وینا پرمهال ویلي و، چې راتلونکي اکتوبر کې به د پښتنو قامي عدالت جوړوي.
د پښتون ژغورنې غورځنګ مشر منظور احمد پښتین پاکستاني چارواکو ته په خطاب کې ویلي و:« کوم حالت چې تاسو یې رامنځته کوئ، پښتانه یې نه درسره مني او نه په داسې حالاتو کې درسره مخته ځي.»
هغه د ګېلهمن وزیر د جنازې پرمهال ګډونوالو ته ویلي و، چې دوی به د اکټوبر په ۱۱مه د پښتنو ولسونو سره په ګډه داسې پرېکړه کوي، چې ورسره به د احمدشاه بابا تاریخ یو ځلې بیا راژوندی کړي.
هغه په خپلو پلویانو غږ ګړی و، چې حوصلې به نه بایلي، ځکه چې د هغه په وینا، خبرې اوس یو تاریخي پړاو ته داخلې شوې دي.
