د سوریې ولسمشر: له ترکیې سره د اړیکو د بیارغولو هڅو کومه پایله نه ده ورکړې

د سوریې ولسمشر بشار الاسد د یکشنبې په ورځ وویل، چې له ترکیې سره د اړیکو د ښه کولو هڅو تر اوسه کومه مثبته پایله نه ده ورکړې.

د سوریې ولسمشر بشار الاسد د یکشنبې په ورځ وویل، چې له ترکیې سره د اړیکو د ښه کولو هڅو تر اوسه کومه مثبته پایله نه ده ورکړې.
اسد د سوریې پارلمان ته په وینا کې د روسیې، ایران او عراق له خوا د پخلاینې هڅو ته په اشارې سره وویل: "د منځګړیتوب له جدي او رښتیني لیوالتیا سربېره دغو نوښتونو کومه پایله نه ده ورکړې چې د یادولو وړ وي."
ترکیې په ۲۰۱۱ کال کې د سوریې د کورنۍ جګړې له پیلېدو وروسته له سوریې سره اړیکې پرې کړې، چې په ترڅ کې یې د بشارالاسد د لېرې کولو په لټه کې د یاغیانو ملاتړ کاوه.
اسد یاغیانو ته د تروریستانو په سترګه ګوري.
اسد وویل: "د اړیکو بیارغونه لومړی د هغه لاملونو لرې کولو ته اړتیا لري چې د اړیکو د ویجاړولو لامل شوي."
د سوریې ولسمشر څرګنده کړه؛ په داسې حال کې چې دی غواړي ترکي ځواکونه له سوریې ووځي، خو دا د خبرو لپاره شرط نه دی.
د ترکیې ولسمشر طیب اردوغان د جولای په پیل کې ویلي وو، چې هغه به اسد ته "هر وخت" د اړیکو د بیا رغولو لپاره د احتمالي خبرو بلنه ورکړي.
تر دې مخکې یوې ترکي ورځپاڼې راپور ورکړی و، چې اردوغان او بشارالاسد به په اګسټ میاشت کې سره وویني؛ خو یو ترکي ډېپلوماټ دا راپور رد کړی و.
روسیه هڅه کوي چې د اړیکو د بیا رغولو په هڅه کې د دواړو مشرانو ترمنځ لیدنه ممکنه کړي. عراق هم د جولای په میاشت کې وویل، چې هڅه کوي هڅه وکړي چې دواړه مشران سره یوځای کړي.


د جرمني د پولیسو په بند کې د سولینګن ښار د چړې د برید شکمن یو ۲۶ کلن سوریایي دی، چې چارواکو د یکشنبې په ورځ ویلي، چې له داعش سره د دغه کس د احتمالي اړیکو په اړه څېړنې کوي. دغه بریدګر درې کسان وژلي او اته نور یې ټپیان کړي دي.
د اورپکو ډلې داعش له خوا د دغې پېښې د مسوولیت تر منلو وروسته، د ځینو جرمن سیاستوالو ترمنځ اندیښنې ډېرې شوې دي.
دغه سیاستوال د امنیت د ښه کولو، په وسلو باندې د سختو بندیزونو لګولو، د تاوتریخجنو جرمونو لپاره د سختو سزاګانو ټاکلو او کډوالۍ د محدودیدو غوښتنه کړې.
برید د جمعې په ماښام د فرون هوف په بازار کې د یو جشن پر مهال شوی، چیرې چې د سولینګین د ۵۶۰ کلن تاریخ د نمانځلو لپاره موسیقي غږېده.
د پیښې د قربانیانو کورنیو د پېښې ځای ته نږدې یو موقتي یادگار جوړ کړی دی.
د دوسلدورف پولیسو او څارنوالانو د یکشنبې په سهار په یوه ګډه اعلامیه کې وویل، چې شکمن د شنبې په ورځ ناوخته ځان تسلیم کړ او په جرم یې اعتراف وکړ.
دوی وویل: “ د داعش سره د دغه کس ښکېلتیا اوس تر جدي څېړنو لاندې ده.”
جرمن سیاستوال فریدریش میرز چې د اپوزیسیون د مرکزي ښي اړخه ګوند مشري کوي، غواړي چې هېواد یې د سوریې او افغانستان څخه د نورو کډوالو د منلو مخه ونیسي.
" هغه په خپله ویب پاڼه کې په یوه پیغام کې وویل: همدومره بس دي!"
د شمالي راین ویسټفالیا د کورنیو چارو وزیر هربرت ریول وویل، چې شکمن په سولینګن کې د کډوالو په یو کور کې اوسېده چې د شنبې په ورځ تلاشي شوی و.
د شپیګل مجلې د نامعلومو امنیتي سرچینو په حواله ویلي، چې دغه شکمن د ۲۰۲۲ کال په وروستیو کې جرمني ته تللی و او هلته یې د پناه غوښتنه کړې وه.

حزب الله د یکشنبې پر سهار په اسراییل د سلګونو راکټونو او بې پیلوټه الوتکو پر مټ برید کړی. بل خوا اسراییل وايي، چې ۱۰۰ جنګي الوتکو یې په لبنان بمبار کړی، تر څو چې د حزب الله برید ته ځواب ورکړي. د دواړو خواو ترمنځ په لس میاشتنۍ سرحدي نښته کې دغه برید تر ټولو ستر بلل کیږي.
د برید په پیل سره ډېر شمېر توغندي په داسې حال کې د لبنان او اسراییل د سرحدي سیمې په اسمان کې لیدل شوی، چې اسراییل کې د هوايي برید د خبرداري سیسټم فعال شوی او په یوې لرې پرتې سیمه کې چاودنه شوې.
په همدې حال کې د سوېلي لبنان په خیام سیمه کې هم له کورونو لوخړې پورته شوي.
په دغو بریدونو کې په لبنان کې د درې کسانو وژل کېدل تایید شوي او په اسراییل کې چا زیان نه دی لیدلی.
حزب الله ویلي، چې اوس د نورو بریدونو پلان نه لري.
د اسراييل د بهرنيو چارو وزير ويلي، چې هېواد يې د پراخې جګړې په لټه کې نه دی.
په دغه سرحدي اخ او ډب کې هر ډول پراخوالی او په یوې دوامده جګړې بدلېدل به د حزب الله ملاتړی ایران او د اسراییل اصلي ملاتړ کوونکې امریکا هم جګړې ته ورګډ کړي.
د اسراییل او حزب الله ترمنځ په سرحدي سیمو کې پر یو بل بریدونه د غزې جګړې سره هممهاله پیل شوي دي.
د یکشنبې د ورځې بریدونه په داسې حال کې شوي، چې مذاکره کوونکي په قاهره کې د غزې د جګړې د پای ته رسولو لپاره د وروستۍ هڅو په توګه خپلو غوڼډو ته دوام ورکوي.
د ایران له ملاتړه برخمنې حزب الله ډلې ویلي، چې پر اسراییل یې ۳۲۰ کاتیوشا راکټونه توغولي او ۱۱ پوځي هدفونه یې په نښه کړي.
دغه ډله وايي، یاد بریدونه د دوی د یو جګپوړي قوماندان فواد شکر د غچ اخیستنې لومړی پړاو دی.
د اسراییل پوځ ویلي، چې د لبنان په سوېل کې یې د حزب الله له ۴۰ څخه زیاتو مرکزونو باندې د ۱۰۰ جیټ الوتکو په کارولو سره وروسته له هغه بریدونه کړي، چې حزب الله د لوی برید په اړه یې له مخې معلومات تر لاسه کړي وو.

د پخواني جمهوري حکومت د چارو ادارې مشر فضل محمود فضلي د طالبانو ډله مذهبي - افراطي ډله بولي او وایي، چې له دې ډلې باید فاصله واخیستل شي. نوموړي په خپل اېکس کې لیکلي، چې له طالبانو سره دیني یا عقلي استدلال د وخت ضایع کول دي او په زاریو باید دې ډلې ته عملي مشروعیت ورنه کړل شي.
د نوموړي په خبره: «هر څومره چې زموږ ځینې سیاسي څېرې، لیکوالان او ژورنالېستان د نجونو د زده کړو او کار په اړه له اوسنۍ استبدادي او جاهلې ډلې سره دیني یا عقلي استدلال کوي یا ورته عذرونه او زارۍ کوي، په هماغه اندازه د جهالت او د پوهنې د دښمنې ډلې واک او تسلط دوام مومي.»
ښاغلی فضلي وایي، چې که دا وضعیت دوام وکړي د هېواد نیمایي نفوس به له زده کړو او ټولنیزو فعالیتونو څخه وروسته پاتې شي.
د تېر جمهوري حکومت د چارو ادارې مشر همداراز د طالبانو محدودیتونو او دغې ډلې ته د ځینو کسانو له خوا زاریو ته په اشارې سره زیاتوي، چې نارینه به هم د دوامداره انحطاط په پایله کې له خپلو ډېرو ابتدایي حقونو څخه محروم شي.
فضلي وایي: «ټوله انرژي باید د دې نيابتي استخباراتي ډلې د اصلي ماهيت په بربنډولو او په خپل انسجام او یووالي کې ولګوو.»
په وروستیو ورځو کې د طالبانو د امربالمعروف د نوي قانون پر وړاندې یو ځل بیا کورني او بهرني غبرګونونه راپارېدلي دي.
په دې قانون کې ویل شوي، چې «د فتنې له وېرې د ښځې ټول بدن او مخ پټول» اړین دي او د سړو جامې د طالبانو د دې قانون بله برخه ده.
د دغه قانون له مخې؛ د موسیقۍ خپرول، له محرم او حجاب پرته د ښځو تګ او په موټرو کې د نارینه او د ښځو يوځای کول منع دي.
د امربالمعروف وزارت چارواکي هم مکلف شوي، چې د ږیرې خريلو او کمول مخه ونیسي.
د دې قانون له مخې؛ که څوک د محتسبانو امر ونه مني هغه به «له یو ساعت څخه تر درېیو ورځو پورې زنداني او د محتسبانو له لوري به ټاکل شوې سزا» ورکړل شي.

د پاکستاني رسنیو د راپورونو له مخې، هغه مساپر وړونکی بس چې نن سهار د پنجاب له کهوټې ـ راولپنډۍ ته پر لاره و، له سړک بېواکه شوی او ګړنګ ته غورځېدلی چې له امله یې ۲۹ مساپر مړه او یو بل ټپي شوی دی.
د پاکستان جیونیوز د راپور له مخې نن سهار له کهوټې سیمې څخه راولپندۍ ته تلونکی بس د (پانه پل) سیمې ته نږدې یوه ګړنګ ته غورځېدلی چې له امله دېرش تنو ته مرګ ژوبله اوښتې ده.
رسنیو د سیمه ییزو سرچینو په حواله راپور ورکړی چې، د غرنۍ سيمې له امله پوليس او د ژغورنې ډلې د پېښې ځاى ته په رسېدو کې له ستونزو سره مخ دي خو ځايي خلک هڅه کوي چې له بس څخه مړي او ټپي کس را وباسي او روغتون ته یې ورسوي.
په راپورونو کې ویل شوي، چې د دغه بس ټولې سورلۍ نارینه وو.

سرچینو افغانستان انټرنشنل پښتو ته وويل، چې د شمالي وزیرستان په میرعلي کې نن یکشنبه د وږي میاشتې څلورمه نېټه د سیمې زرګونو کسانو په خپلو سیمو کې د امن غوښتلو لپاره لاریون وکړ. دوی وايي، په خپل چم ګاونډ کې نور پردئ جګړې نه مني.
له شمالي وزیرستان څخه سرچینو افغانستان انټرنشنل پښتو وویل، چې نن د یکشنبې ورځ د (وږي څلورمه) د میرعلي او شاوخوا سیمو زرګونه اوسیدونکو د امن غوښتنې په پار لاریون کړی او د میرعلي بازار یې هم تړلی.
دوی د پاکستان له حکومت او پوځ څځه غواړي چې د دوی په سیمو کې دې وسله والې جګړې ودرول شي او دوی نور د جګړو او کډوالۍ زور نه لري.
د میرعلي یوه اوسیدونکي حاجي عثمان له افغانستان انټرنشنل پښتو سره د خبرو پر مهال وويل، چې دوی نور په خپله سیمه کې هیڅ ډول جګړه او پوځي عملیات نه مني او دوی دې ژوند ته پرېښودل شي: «۱۵ کاله وشول چې زموږ په سیمو کې پردۍ جګړې روانې دي، امنیتي کسان او وسله وال دواړه لوري مو وژني او کلي مو را ړنګوي، موږ نور په خپلو سیمو کې هیڅ ډول جګړې او اپریشن نه منو او په وړاندې یې کلک دریږو.»
حاجي عثمان وړاندې وايي، د جګړو له امله د ژوند لومړنیو اړتیاوو لکه، برېښنا، زدهکړو، ګاز، سړکونو، روغتیايي مرکزونو او انټرنیټ ته لاسرسی نه لري.
بل پلو په سیمه کې خپلواک خبریال لال وزیر وايي، چې د شمالي وزیرستان په مرکز ميران شاه کې له کلونو راهيسې هدفې بريدونه او سړک غاړې ماین چاودنې کيږي چې په هغه کې د سیمې په سلګونو خبريالان، ديني عالمان، قومي مشران، زدهکړیالان او د بشر حقونو فعالان وژل شوي او دا لړۍ لا روانه ده.
هغه وړاندې وايي، «زموږ په سېمو کې هره ورځ اپريشن کيږي چې په هغه کې په لسګونه کسان وژل کيږي چې د هغوی ډیری قربانيان ملکي وګړي دي.»
تر دې وړاندې هم د خیبرپښتونخوا په ډیریو سیمو کې د کلیو او بانډو خلکو په خپله سیمه کې د امن راوستو په موخه لاریونونه او پرلتونه وهلي، له حکومت او پاکستاني پوځ یې غوښتي چې د دوی په چم ګاونډ کې دې نورې پردئ جګړې ودروي او خلک دې خپل عادي ژوند ته پریږدي.