سیاستوال او د ملي امنیت پخواني مشر رحمت الله نبیل په افغانستان کې له سیاست څخه د دین بېلول اړین وبلل او ویې ویل چې دا به د ټیکاو او عدالت لامل شي. نبیل وویل، د طالبانو له مذهبي افراطیت وروسته به په سیاست کې د مذهب د رول په اړه د بیا فکر کولو فرصت برابر شي.
نبیل دغه څرګندونې د طالبانو د لوړو زدهکړو د وزیر ندا محمد ندیم د څرګندونو په غبرګون کې وکړې. ندیم د یکشنبې په ورځ، د ښځو لپاره د ښوونځیو او پوهنتونونو د بیا پرانیستلو په اړه د خبریالانو پوښتنې «بندې» کړې.
د افغانستان د ازادۍ ملي ګوند مشر وویل، «ژر یا وروسته، به طالبان ځي، او د دې تورې دورې پای به په سیاست کې د مذهب رول ته د بیا کتنې فرصت برابر کړي،»
هغه د ترکیې، مالیزیا، اندونیزیا او جاپان تجربو ته په اشارې سره وویل، د نړۍ تجربو ښودلې ده چې له هرې افراطي او ایډیالوژیکي دورې وروسته ټولنې د نویو لارو پر لور خوځښت کوي.
د هغه په وينا، «په داسې ټولنو کې د مذهب او سياست رول په انډولیز ډول او دواړو برخو ته په درناوي سره تعريفیږي. دغو تجربو ښودلې ده چې له سیاست څخه د دین په سم ډول جلا کول د دیني ارزښتونو او عقایدو له کمولو پرته په ټولنو کې د لا زیات ټیکاو او عدالت سره مرسته کولای شي.»
هغه وړاندې وايي، «په افغانستان کې، موږ د ورته دورو څخه تیر یو. هغه دوره چې د اسلام له دین او اسلامي زدهکړو څخه طالبانو د ناسمو تعبیرونو، افراطیت او تاوتریخوالي څخه اغېزمنه شوې وه.»
هغه زیاته کړه: «د بریو له نړۍوالو مثالونو څخه په زده کړې سره، موږ کولی شو د راتلونکي په لور خوځښت وکړو چیرې چې مذهب او سیاست دواړه په انډولیز ډول او درناوي سره خپل ځای ولري او زموږ په ټولنه کې عدالت او پرمختګ رامنځته شي.»
دا لومړی ځل دی چې یوه افغان سیاستوال د مذهب او سیاست له بېلوالي دفاع کوي.
پر دې لار تلوونکي موټر چلوونکو او مسافرو د افغانستان انټرنشنل ـ پښتو سره په خبرو کې ويلي، د طالبانو له لوري د دغه لارې پر جوړېدو تر دوه کاله ډېر وخت وشو، چې لا هم نه ده بشپړه شوې.
علي محمد پر دې سړک موټر چلوونکی دی او وایي: «زما موټر څو ځله پر دغه لاره خراب شوی او د دې سره - سره چې پر وخت خپل هدف ته نه یم رسېدلی، بلکي لسګونه زره زیان هم راته رسېدلی.»
د ترانسپورټې شرکتونو مسوولين هم د دغې لارې د خرابولي څخه شکایت کوي او دا د ترافيکي پېښو اصلي لامل بولي.
دوی له طالبانو غواړي، چې د سړک جوړېدو لپاره دې هڅې او وسايل زيات کړي.
دغه لویه لار چې د طالبانو د ټولګټو وزارت له لورې جوړيږي، بېلابېلو ساختماني شرکتونو ته یې د جوړېدو چارې سپارلې دي.
د طالبانو د ټولګټو وزارت ویاند محمد اشرف حق شناس رسنیو ته ويلي، چې د دغه سړک د جوړېدو چارې يې تېر کال پيل کړې، چې ژر به بشپړې شي.
نوموړی پر دې لار د تګ راتګ پر مهال د مسافرو او موټر چلوونکو ستونزې مني.
حق شناس دا ونه ویل، چې دغه لاره په څومره مالي لګښت جوړيږي.
يوې سرچینې افغانستان انټرنشنل ـ پښتو ته وويل، چې له کندهار څخه تر زابل پورې د ۳۷ کیلومټره سړک جوړېدو چارې حافظ ساختماني شرکت ته د کرومایټو ډبرو د یوه کان را ایستلو په مقابل کې ورکړل شوې دي.
څه موده مخکې د دغه شرکت مسوول فیض الله نوري سيمه ييزو رسنيو ته ويلي وو، چې د کرومايټو دغه کان د لوګر ولایت په محمد اغې ولسوالۍ کې د پنځو کالو لپاره ورکړل شوی دی.
طالبانو ويلي هڅه کوي، چې تر راتلوونکي ژمي پورې د دغه سړک د جوړېدو چارې بشپړې کړي.
د کابل - کندهار لاره چې شاوخوا ۴۸۳ کېلومټره ده، د مرکز او کندهار په ګډون ډېری نور ولایتونه له یو بل سره نښلوي.
دا لویه لار زيات مهال د ترافيکې پېښو شاهده وي او په تېرو څو کلونو کې په زيات شمېر کسان په ترافیکې پېښو کې مړه او زخميان شوي دي.
دغه مکتوب شاوخوا درې میاشتې وړاندې د طالبانو د امربالمعروف او نهې المنکر وزارت وزیر خالد حنفي په خپل لاسلیک د دې ډلې مشر ملا هبت الله ته لېږلی دی.
د دې مکتوب په لومړی برخه کې خالد حنفي ملا هبت الله لیکلي، چې د شته معلوماتو په اساس د طالبانو او غیر طالبانو واک لاندې ادارو کې ځینې منکرات لا هم موجود دي.
په دغه مکتوب کې راغلي، چې د کار په شروع کې د پټۍ پرېکول، د ځانکړو ورځ نمانځل چې د اسلام په دین کې د هغو ثبوت نه وي؛ لکه د معلم او میینانو ورځ نمانځلو یادونه کړې ده او دا چارې یې له غیر مسلمو سره تشبه ده.
دوی همدراز زیاتوي، چې د طالبانو تر واک لاندې د دولتي ادارو په دهلېزونو او زینو کې پر قالینو باندې له بوټانو سره ګرځېدل، هم له کفارو سره تشبه ده.
د طالبانو د امربالمعروف وزارت په دې مکتوب کې اخري وړاندېز دا دی، چې د بوکس ازادو سیالیو پر لوبه باندې ځکه بندیز ولګول شي، چې د سترګو د ړندېدو او دماغو د زخمي کېدو تر څنګ د مرګ خطر دی؛ نو په اسلامي شریعت کې دغه شان لوبه ناجایزه ده.
د طالبانو امربالمعروف وزیر خالد حنفي د مکتوب په پای کې له ملا هبت الله څخه غوښتي، چې د دې ډلې واک لاندې ادارو کې د ذکر شویو منکراتو څخه د مخنیوي په موخه لکه څنګه چې لازم ګڼي لارښوونې وکړي.
دا نوي محدویتونه په داسې وخت کې مطرح کیږي، چې طالبانو د چهارشنبې په ورځ د زمري په ۳۱مه وویل، چې د دغې ډلې مشر «د امربالمعروف او نهې منکر» قانون توشیح کړی دی.
طالبانو په دغه قانون کې د ښځو په وړاندې ډېر سخت بندیزونه لګولي، چې د ښځو بشپړ بدن پټول پکې جبري ښودل شوي او دا یې هم په کې ویلي، چې «د ښځې غږ عورت دی.»
تېره اونۍ خالد حنفي په کندوز کې یوې غونډې ته ویلي وو، چې «شریعت پلی کوو» او په دې برخه د هیچا فشار نه منو.
واک ته د طالبانو تر رسېدو وروسته درې کاله کیږي، چې نړۍواله ټولنه او د سیمې هېوادونه له طالبانو غواړي، چې په افغانستان کې دې ټولګډونه حکومت جوړ کړي او د وګړو ټول بشري حقونه دې په پام کې ونیسي؛ خو طالبان وايي، چې دوی د خپلې خوښې حکومت کوي او د نورو دا ډول څرګندونې په خپلو چارو کې لاسوهنه بولي.