د ۴.۵ درجې زلزلې ټکانونو د نورستان ځینې سیمې ولړزولې

د دوشنبې په سهار شپږو بجو د (وږي ۱۲مه) یوې څه نا څه زورورې زلزلې د نورستان ولایت ځینې برخې ولړزولې.

د دوشنبې په سهار شپږو بجو د (وږي ۱۲مه) یوې څه نا څه زورورې زلزلې د نورستان ولایت ځینې برخې ولړزولې.
د امریکا د ځمکپېژندنې ادارې د راپور له مخې، د دغې زلزلې کچه ۴.۵ درجې ښودل شوې او د نورستان د پارون د شمال لویدېځې سیمې په ۸۰ کیلومترۍ کې شوې؛ خو تر اوسه یې د اوښتو زیانونو په اړه کره مالومات نه دی تر لاسه شوي.
د امریکا د ځمکپېژندنې مالومات ښيي، چې دغه زلزله ۱۳۲ کیلو مترو په ژور والي د ځمکې لاندې شوې ده.
په دې وروستیو کې د افغانستان په یو شمېر سیمو په تېره بیا په بدخشان ولایت کې د زلزلو ټکانونه محسوس شوي دي.
وروستۍ زلزله د شنبې په ورځ د (وږي ۱۰مه) د بدخشان ولایت د اشکاشم ولسوالۍ په ۴۰ کیلو مټرۍ کې شوې وه.


فرانسوي ورځپاڼې لِ پاریزین د شنبې په ورځ (د وږي ۱۰ مه) خبر ورکړی، چې د پاريس په ۱۸ مه سیمه کې د «افغان کډوالو د يوې ډلې په خپل منځي شخړه» کې ۷ کسان ټپيان شوي دي.
فيګارو ورځپاڼي هم د پوليس چارواکو له قوله ليکلي، چې د دې شخړې په تړاو شپږه کسه نيول شوي، چې له دوو سره يې چاقوګان هم وو.
فرانسوي رسنیو ویلي، چې دغه نښته د شنبې په ورځ د غرمې شاوخوا ۱۲ بجې د پاريس په مارکس دورموا (لاشفيل) کې شوې ده.
دغو رسنیو د ټپیانو د شمېر په اړه بېلابېل ارقام خپاره کړي دي.
لِ پاریزین ورځپاڼې د پاریس د اتلسمې سېمې د مرستیال ښاروال کیوین هاو له قوله ویلي، چې په شخړه کې اوه تنه ټپیان شوي دي.
لِ پاریزین د پولیسو د یوې سرچینې په حواله لیکلي، چې درې تنه د چاقو په وسیله ټپيان شوي دي.
دغې ورځپاڼې خبر ورکړی، چې یو کس «په سینه کې د سخت ګذار» له امله سخت ټپي شوی دی.
فیګارو ورځپاڼې بیا د پاریس د څارنوالۍ له خولې لیکلي، چې په دې شخړه کې ټولټال درې تنه ټپیان شوي، چې په لومړيو کې يې حالت نازک؛ خو روغتون ته له لېږدولو وروسته روغ شوي.
د دغې پېښې انځورونه په ټولنيزو رسنيو کې خپاره شوي، چې یو شمېر کسان په یو سړک سره شخړه کوي.
په انځورونو کې لیدل کېږي، چې د دغه کسانو په لاسونو کې لرګي دي او يو پر بل وارونه کوي.
فېګارو ورځپاڼې د ويډيو له مخي د دغو کسانو شمېر څه باندې ۴۰ تنه ليکلی دی.
فرانسوي رسنیو لیکلي، چې پولیسو د شنبې په ورځ د پېښې ځای کلابند کړی او پر سړک د موټرو تګ راتګ بند شوی دی.
پوليس چارواکو ويلي دي، چې د دغې نښتې په تړاو شپږ تنه نيول شوي دي.
د پولیسو په وینا له دوی سره دوه چاقوګان هم نیول شوي.
لِ پاریزین ورځپاڼې لیکلي شخړه په هغه سړک شوې، چې افغان کډوال په کې په «قاچاقي ډول سګریټ» پلوري.
دې ورځپاڼې په دې سیمه کې د افغانانو له خوا د سګرټو د پېر او پلور بازار ډېر رقابتي بللی او لیکلي، چې کله کله په دې سیمه کې د پلورونکو ترمنځ شخړې په تاوتریخوالي بدلېږي.
د پاريس ښاروال په سېمه کې د افغان کډوالو له خوا په «قاچاقي ډول د سګريټو د پلورلو» پر سر تاوتريخوالۍ بې سارۍ بللی.
د پاریس د څارنوالۍ دفتر ویلي دي، چې دغه کسان د «ډله ییز وسله وال تاوتریخوالي» په تور نیول شوي او دوسیه يې تر څېړنې لاندي دي.

د کندهار سپين بولدک ولسوالۍ اوسېدونکي وايي، چې د دې ولسوالۍ او چمن تر منځ د دروازې تړل کېدو وروسته دغلته کاروبار کمزوری شوی او سوداګرو ته زیان اوښتی. څو مياشتي کيږي، چې د سپین بولدک ـ چمن دروازه د پاسپورټ او وېزې د جبري کېدو په غبرګون کې تړل شوې ده.
د کندهار سپين بولدک ولسوالۍ يو شمېر سوداګرو د یکشنبې په ورځ افغانستان انټرنشنل ـ پښتو سره په خبرو کې وويل، چې پر دې لار مخکی زرګونو کسانو تګ راتګ کاوه او کاروبار یې ښه وو، خو اوس د لارې په بندېدو سه کاروبار درېدلی دی.
د همدې ولسوالۍ د سوداګرۍ خوني مشر محمد شفيق اڅکزي رسنيو ته ويلي، چې د دروازې له بنديدو وروسته د دواړو خوا سوداګر هره ورځ د لکونو افغانیو زيان کوي.
نوموړي دا ونه ويل، چې د دې لارې په بندېدو سره سوداګرو ته څومره زيان اوښتی.
د سپين بولدک ولسوالۍ اوسېدونکو د د غې لارې بندېدل د دواړو خواو د خلګو په زيان بولي او زياتوي، چې دغه کار د خلګو پر ژوند منفي تاثير کړی.
عتيق الله چې د ولسوالۍ په بازار کي د خوراکي توکو هټۍ لري وايي: «د دروازې په تړلو زموږ کاروبار کم شوی، بېکاري زیاته شوې او خلګ اوس د يوې مړې ډوډۍ په پيدا کولو سرګردانه دي.»
د بولدک او چمن ترمنځ د لارې په بندېدو باغ لرونکي او د مېوې سوداګر هم اندېښمن دي.
دوی وايي، چې د حاصلاتو لويه برخه یې پاکستان ته وړل کېده، خو اوس لاره بنده شوې او دوی له لوی زیان سره مخامخ دي.
باغ لرونکي او سوداګر له طالبانو غواړي، چې د مېوې او ترکارۍ د صادراتو لپاره دې ورته بديلې لارې ورته پيدا کړي.
دوه ورځي وړاندي د سپین بولدک ـ چمن پر دروازه د پاسپورټ او وېزې د جبري کېدو په غبرګون کې یو ځل بیا لاریون پیل شو، چې د چمن ښار اوسېدونکو او د ځايي سیاسي ګوندونو سلګونو غړو په کې برخه اخیستې ده.
د دغې سیمې له خلکو سره ځايي حکومت ژمنه کړې وه، چې غوښتنې به یې منل کیږي خو وروسته بیا له خپلې ژمنې په شا شو.
لاریونوال وایي، چې د پاکستان د هغې پرېکړي په غبرګون کې یې لاریون پیل کړی، چې غواړي د سپین بولدک ـ چمن پر دروازه دې تګ راتګ په پاسپورټ او ویزې ترسره شي.

ځايي سرچینو افغانستان انټرنشنل ـ پښتو ته ویلي، چې طالبانو په خوست کې د سرو خولیو پر سر کولو بندیز لګولی دی. له سیمې په رالیږل شوو انځورنو کې ښکاري، چې طالبانو د خوست په مرکز کې له ځوانانو سرې خولۍ راټولي او په یو رنجر کې یې بار کړي دي.
په خوست کې ځینو ځوانانو نن یکشنبه افغانستان انټرنشنل ـ پښتو وویل، چې طالبانو د خوست په ښار کې له دوکانونو او ځوانانو سرې خولۍ راټولې کړي دي.
دوی زیاتوي، چې د طالبانو د خوست امنیه قومندانۍ پولیسو د سرو خولیو پلورونکو او هغه ځوانانو ته چې دغه خولۍ پر سر وې خبرداری ورکړی چې له دې وروسته دې د سرو خولیو پلور او پر سر کولو څخه ډډه وکړي.
په خوست کې ځیني فعال ځوانان وايي، چې دوی په پښتونخوا کې د پښتون ژغورنې غورځنګ د پاکستان ضد سیاستونو ملاتړ کوي او دغه خولۍ د خپل ملاتړ د سمبول په توګه کارکوي، نو ځکه طالبانو د دوی مخنوی کوي.
له خوست څخه راپورونه وايي، چې د دې ولایت د طالبانو د اطلاعاتو او فرهنګ ریس شبیر احمد عثماني چې د سراج الدین حقاني له نژدې کسانو څخه دی؛ یو شمېر ځوانان په دې کواښلي، چې څو ورځې وړاندې یې په دغه ولایت کې د ټن غر مشاعره جوړه کړې وه او د پاکستان پرضد د شعرونو د ویلو ترڅنګ د دغه مشاعرې کډونوالو ډیری سرې خولۍ پر سر کړې وې.

خوستي ځوانان همدراز زیاتوي، چې دوی د دې لپاره هم کواښل کیږي چې د ټن غر مشاعره کې ځینو شاعرانو د پښتون ژغورنې غورڅنګ د وژل شوي مخکښ غړي ګېلهمن وزیر شعرونه زمزمه کړي وو.
په خوست کې د طالبانو د اطلاعاتو او فرهنګ رییس شبیر احمد عثماني پر خواله رسنۍ اېکس د دغې ډلې د یو پلوي په ځواب کې لیکلي: « نن مې هم راغوښتي، سبا هم ادامه لري او که سبا ریاست ته راځئ نو خوشحالوونکي جریانات به ووېنئ»

د خوست ځیني فعال ځوانانو افغانستان انټرنشنل ـ پښتو ته وویل، چې د شبیر احمد عثماني له خوا یې د اطلاعاتو او فرهنګ د ریاست په دفتر کې سخته بې عزتي شوې ده او د سرو خولیو پر سرکولو ترڅنګ په ټولنیزو رسنیو کې د پښتون ژغورنې غورځنګ د ملاتړ له امله پر مرګ ګواښل شوي دي.
د پښتون ژغورنې غورڅنګ یو مخکښ کړی حنیف پښتین په خوست کې له ځوانانو سره شوي چلند په اړه لیکلي « په افغانستان کې ځوانان هره ورځ په يو او بل نوم ځورول کيږي او هلته پر ولسونو د ژوند کولو ټولې لارې چارې سختې شوي، خلک له داسې کړنو نور په تنګ راغلي او دې ته اړ شوي، چې د نظام په وړاندې بغاوت شروع کړي»
سرې خولۍ له هغه وروسته ډېرې مشهورې شوي، چې په پښتونخوا کې د پښتون ژغورنې غورځنګ مشر منظور پښتین د خپل حرکت په پیل کې په سر کړې وه.
دغه خولۍ د منظور پښتین په یو سمبول بدله شوه او اوس نه یوازې په پښتونخوا کې بلکې د افغانستان ترڅنګ په نړۍ کې پښتانه هغه د خپل ملاتړ څرګندولو په موخه کاروي.

په کندهار کې د طالبانو د چاپيريال ساتنې اداره وایي، چې د وحشي ژوو او نایابه مرغانو د ښکار او قاچاق په تړاو يې په بېلابيلو سېمو کې ۴۰ کسان نيولي دي. دغه ادارې ويلي، چې ۳۶ کسان تر تعهد وروسته خوشي شوی او ۴ تنه عدلي ارګانونو ته معرفي شوي دي.
په کندهار کې د طالبانو د چاپيريال ساتنې ادارې ویاند محمد رحيم بشر دوست د یکشنبې په ورځ سيمه ييزو رسنيو ته ويلي، چې د طالبانو امنيتي ادارو دغه کسان په ارغنداب، دامان، ډنډ، میوند او شاولي کوټ ولسواليو کې د مرغانو د ښکار، قاچاق او د ځنګي بوټو د پرېکولو پر مهال نيولي دي.
طالبانو ټولو خلګو ته خبردارۍ ورکړی، چې د ښکار کولو څخه ډډه وکړي که نه د قانوني چلند سره به مخ شي.
د دغه ادارې د معلوماتو له مخي، طالبانو په ټول هېواد کې د وحشي حيواناتو او نایابه مرغانو ۱۴۵ ډولونه ثبت کړي دي.
د طالبانو د رییس الوزرا د ۱۱۴ ګنې فرمان له مخي، په ټول هېواد کې د مرغانو پر ښکار او قاچاق بنديز لګول شوی.
واک ته د طالبانو په رسېدو سره که څه هم دغه ډله د مرغانو او حيواناتو د ښکار د مخنیوي په برخه کې د پر وخت اقداماتو خبر ورکوي؛ خو لا هم په ډېرو سېمو کې د مرغانو د ښکار کولو مخه نه ده نيول شوې.
څه موده مخکي ځني راپورونه خپاره شوي وو، چې شاوخوا ۷۰ تنه عربان د ګران بیه موټرو او پر مختللو وسایلو سره د کندهار، هلمند او فراه په ولایتونو کې د نادره مرغانو ښکار کوي.
هغه مهال د سیمې اوسیدونکو ويلي وو، چې یاد کسان د قطر اوسېدونکي دي او هغه وخت په ښار کې لیدل شوي وو، چې خوراکي او نور د اړتیا وړ توکو د اخیستو له پاره د دغو ولایتونو ښارونو ته تللي وو.

طالبان وايي، چې د ټولګټو وزارت د اوسپنيزې کرښې مرستيال بخت الرحمان شرافت د ترکمنستان د اوسپې پټلۍ ادارې سره د ريلي سکټور د پراختيا په موخه دوه اړخيزه تړونونه لاسلیک کړه. په دې تړونونو کې د تور غنډۍ بندر د پراختیا او له تور غونډۍ څخه تر صنوبر پوري ۲۲ کيلومتره کرښې جوړولو شامل دي.
د طالبانو د ټولګټو وزارت د یکشنبې په ورځ (د وږي ۱۱ مه) په يوې خبرپاڼه کې ویلي، چې ډېر ژر به د دواړو پروژو عملي چاري د ترکمنستان له خوا پيل شي.
طالبان د تورغونډۍ بندر د منځنۍ اسیا او سویلي اسیا د وصل نقطه بللې او هيله یې ښودلې، چې په رغولو سره به یې سوداګرو ته لازیاتي اسانتیاوي رامنځ ته او د سوداګريزو توکو د لېږد را لېږد پروسه به ګړندۍ شي.
د طالبانو د کانونو او پټرولیم وزیر ملا هدایت الله بدري د چهارشنبې په ورځ (د وږي ۷مه) د یوه پلاوي په مشرۍ ترکمنستان ته په سفر تللی.
د طالبانو تر کنټرول لاندې باختر خبري اژانس د خبر له مخې؛ په دې سفر کې د طالبانو د بهرنیو چارو، ماليې، او ټولګټو وزارتونو او د برېښنا شرکت یو پلاوی ښاغلي هدایت الله بدري سره په دې سفر کې مل دي.