په لومړي ځل ۲۵۰ ټنه کچالو له دوا پاشۍ پرته د افغانستان او ازبکستان ګډ بازار ته صادر شول

د طالبانو د بلخ ولایت د رسنیو او معلوماتو مرکز ویلي، چې په لومړي ځل ۲۵۰ ټنه کچالو له ځنډ او دوا پاشۍ پرته د افغانستان او ازبکستان هېوادونو ګډ بازار ته صادر شول.

د طالبانو د بلخ ولایت د رسنیو او معلوماتو مرکز ویلي، چې په لومړي ځل ۲۵۰ ټنه کچالو له ځنډ او دوا پاشۍ پرته د افغانستان او ازبکستان هېوادونو ګډ بازار ته صادر شول.
دغه مرکز وایي، چې د بلخ لپاره د طالبانو والي محمد یوسف وفا ویلي، چې له دې وروسته ګډ بازار ته د تجارانو په خوښه د دوی توکي پرته له دوا پاشۍ ( پوموګیشن ) څخه صادریږي.
همدا راز، بلخ ولایت کې د سوداګرۍ او پانګونې خونې رییس اسد الله اسدي وایي، د حیرتان سوداګريز بندر له لارې صادرات مخ په زياتېدو دي.
اوسمهال له افغانستان څخه اوزبکستان ته د تازه او وچې مېوې سربېره زعفران، شیرین بویه او د بخار دیګونه هم صادرېږي.
نوموړي دا بهېر د اقتصادي او سوداګریزو اړیکو د لا پرمختګ لپاره اغیزناک بللی دی.
دغه مرکز زیاتوي، چې د کچالو صادرونکي یو شمېر سوداګر خوښ دي، چې تولیدات یې پرته له پوموګیشن صادریږي.
خو بل خوا د سرپل او شمالي ولایاتو یو شمېر بزګرو افغانستان انترنشنل ته د ځانګړو ویډیوګانو په لېږلو سره ویلي، چې د سرحدي لارو د تړلو له لامله یې مېوې او فصلونه په پټیو او باغونو کې له خوسا کېدو سره مخ دي.


طالبانو د غور او دایکنډي پر لاره د وژل شویو ۱۴ کسانو له کورنیو سره د خواخوږۍ په موخه دغه ولایت ته یو پلاوی استولی دی. د دايکنډي د طالبانو د امنيه قوماندانۍ وياند وايي، پلاوي ډاډ ورکړی، چې د دايکنډي د پېښې عاملين به خامخا نیسي.
په دايکنډي کې د طالبانو د امنيه قوماندانۍ وياند غلام علي جاوېد د سې شنبې په ورځ (د وږي ۲۷ مه) رسنیو ته وويل، چې په دې پلاوي کې د طالبانو د کورنيو چارو وزارت د پاليسۍ مرستيال مخدوم عبدالحق، د ښار جوړونې وزارت معين مدار علي بامياني، د شيعه ګانو عمومي استازی سيد صوفي ګرديزي، د هزاره مشرانو د دفتر مشر شريفي بلخابي، د کورنیو چارو وزارت د عامه اړیکو رییس رحمت الله کاکازاده او د طالبانو د کورنیو چارو وزارت ویاند عبدالمتین قانع شامل دي.
په دایکنډي کې د طالبانو د امنیې قوماندانۍ ویاند وايي، دغه پلاوي د دایکنډي په لاره کې د ۱۴ هزاره ملکي وګړو وژنه یو «ستر او غیر انساني جنایت» وباله او د دغې پېښې له ژوندي پاتې شویو کسانو سره یې ژمنه وکړه، چې د پېښې عاملین به تر نيولو وروسته د قانون منګولو ته وسپاري.
د طالبانو پلاوی په داسې حال کې د خواخوږۍ لپاره دايکنډي ته تللی، چې د پنجشنبې په ورځ (دوږي ۲۲مه) د غور ولايت د سنګ تخت او بند دایکنډي ولسوالیو ترمنځ د قرودال په کلي کې په یوه خونړي برید کې ۱۴ هزاره وګړي ووژل شول او څلور نور ټپیان شول.
داعش د پنجشنبې په ماښام د دغه برید پړه پر غاړه واخیسته او ویې ویل، چې د دغه برید هدف شیعه ګان وو.
دغې ډلې تایید کړې، چې پر ملکي وګړو یې ډزې کړې دي.
طالبانو یوه ورځ وروسته دایکنډي په لاره د هزاره ملکي وګړو وژنه وغندله.
د طالبانو ویاند ذبیح الله مجاهد پر خپله اېکس پاڼه لیکي، چې دا ډله به هڅه وکړي چې د «پېښې عاملین» تر پېژندولو وروسته د قانون منګولو ته وسپاري.

په پېښور کې د طالبانو د کونسلګري په یو بیان کې وايي، چې د پاکستان ملي سرود ته د سپکاوي اراده یې نه لرله او کونسل ځکه ملي سرود ته ونه درېد چې په سرود کې موسیقي موجوده وه. په ورته وخت کې د پاکستان د بهرنیو چارو وزارت یاده کړنه غندلې ده.
پاکستاني رسنیو راپور ورکړی، چې په پېښور کې د طالبانو کونسل محب الله شاکر په یوې غونډې کې د پاکستان د ملي سرود په درناوي نه دی درېدلی، چې دا چاره له ټولو سیاسي او ډېپلوماتیکو عرفونو خلاف ده.
هغه ویډیو چې پاکستاني رسنیو خپره کړې، پکې په پېښور کې د طالبانو کونسل محب الله شاکر د مېلمنو په ډله کې د غونډې په لومړیو څوکیو کې ناست دی.
په ویډیو کې ښکاري، چې د پاکستان د ملي سرود له شروع کېدو سره د غونډې ټول ګډونوال د ملي سرود په احترام پاڅیږي؛ خو ښاغلی محب الله شاکر او د کونسلګرۍ یو بل کارکوونکی پر خپل ځای ناست دي.
د طالبانو د سر کونسل دغه عمل په پاکستان کې د ګڼو سیاسي او مدني فعالانو او د پاکستان د حکومت غبرګون راپارولی دی.
د پاکستان د بهرنیو چارو وزارت ویاندې زهرا بلوچ دا کړنه غندلې او زیاته کړې یې ده، چې د طالبانو د سرکونسل له خوا د پاکستان ملي سرود ته نه درېدل د ډېپلوماتیکو اصولو خلاف عمل دی او خپله خواشیني به په سفارتي کچه شریکه کړي.
بل خوا د پېښور کې د طالبانو د کونسلګرۍ په یو بیان ویلي، دي چې دوی په خپلې کونسلګرۍ هم د موسیقۍ له امله پر ملي سرود بندیز لګولی دی.
ویاند په خپل وضاحتي بیان کې زیاته کړې ده، چې که چېرې د پاکستان ملي سرود له موسیقۍ پرته یا د ماشومانو له خوا ویل شوی وی، نو د سرکونسل به لاس پر سینه پر خپل ځای درېدلی و.
طالبانو په افغانستان کې د واک له تر لاسه کولو وروسته ملي سرود ممنوع اعلان کړ او یاد سرود یې حرام بللی دی.

د افغانستان د ملي مقاومت جبهې د یوې اعلامیې په خپرولو سره ویلي، چې د افغانستان په اړه د ملګرو ملتونو وروستی راپور نیمګړی دی او په محافظه کاره توګه په افغانستان کې شته واقعیتونه پکې وړاندې شوي دي.
ملګرو ملتونو په نوي خپاره شوي راپور کې چې د سې شنبې په ورځ (د وږی په ۲۷مه) خپور شوی، ویلي چې د طالبانو تر واک لاندې افغانستان کې د روان کال د می له ۱۴مې څخه د جولای تر پایه شاوخوا ۲۲۰۰ امنیتي پېښې ثبتې شوې دي، چې د تېر کال پرتله ۵۳ سلنه زیاتوالی ښيي.
د افغانستان د ملي مقاومت جبهه وایي، د ملګرو ملتونو په راپور کې د ملي مقاومت جبهې د فعالیتونو یوه مهمه برخه له پامه غورځول شوې ده.
دغه جبهه وایي، په دغه راپور کې د طالبانو پر وړاندې د افغانستان د ملي مقاومت د جبهې د بریدونو شمېر یوازې ۵۲ ښودل شوي، په داسې حال کې چې د ملي مقاومت د جبهې اصلي او مستندې احصایې ښیي، چې په دې موده کې د ترسره شویو عملیاتو شمېر له سلو څخه زیاتو ته رسیږی.
د ملګرو ملتونو په راپور کې راغلي، سره له دې چې د طالبانو مخالفو ډلو لکه د مقاومت او ازادۍ جبهو د دغه هېواد کومه برخه نه ده لاندې کړې؛ خو وايي چې په همدې موده کې دغو ډلو ۷۳ ځلې پر طالب وسلهوالو بریدونه کړي.
د دغې جبهې په اعلامیه کې راغلي، چې د یادې جبهې ځواکونو د هېواد په شپاړسو ولايتونو کې پر طالبانو ١٠٧ پوځي عمليات ترسره کړي دي.
په دغو عملياتو کې یې ١٤٩ تنه طالبان وژلي او ١٤٠ نور يې ټپيان کړي دي.
اعلامیه زیاتوي، چې په دې بریدونو کې د دوی ځواکونو او ملکي وګړو ته کوم زیان نه دی اوښتی.
په افغانستان کې د طالبانو له بیا واک ته رسېدا وروسته ګڼې سیاسي او وسله والې مخالفې ډلې جوړې شوې دي، چې د لویه برخه ډلو مشرتابه له افغانستان څخه بېرون دي.

د ایران د پارلمان د عدلي او قضايي کمېسیون مشر خبرداری ورکړی، چې په افغانستان کې د بخش اباد بند په بشپړېدو سره به د هامون د څپو چاپېریالي پایلې په یوه انساني ناورین بدلې شي.
محمد سرګزي وویل، په هامون صبوري کې د اوبو کمښت به د سیستان او بلوچستان د هوا کیفیت له منځه یوسي او دغه سیمه به د اوسېدو وړ نه وي.
ښاغلي سرګزي د سې شنبې په ورځ د ایرنا له خبري اژانس سره په مرکه کې وویل؛ د دې وخت را رسېدلی دی، چې مسوول بنسټونو په تېره بیا د ایران ډېپلوماټیک ارګانونه د سیستان په سیمه کې د یوه بشري ناورین د مخنیوي لپاره ژر تر ژره د بخش اباد بند د جوړولو په اړه فکر وکړي.
هغه وويل؛ د سیستان په سیمه کې د باد دهلیز د لارښوونو له مخې د هامون صبوري سيمې لمدبل اوبه کول به د دوړو سرچینې ثبات کړي او د بخش اباد بند په جوړولو سره به د دې لمدبل د اوبو کولو مخه ونیسي او د دوړو ستونزه به خپل اوج ته ورسوي.
د ایران د پارلمان د اسلامي شورا دغه غړي زیاته کړه؛ د فراه په سیند باندې د بخش اباد بند ته باید د هامون د لمدبل د بشپړ تخریب او په سیمه کې د ژوند د دوام د امید د ختمولو په سترګه وکتل شي.
سرګزي وویل، چې د فراه سیند په اړه د ایران او افغانستان ترمنځ کوم تړون نه شته؛ خو د ډیلټا کمېسیون پرېکړې ته په اشارې سره، چې د ده په وینا په ۱۶۱ فقره کې راغلي، چې د هامون د لمدبلو د چاپېریالي حقونه باید له شمال او لوېدیځ له سیندونو واخیستل شي.
نوموړي د دې بند د جوړولو د مخنيوي اړوند د اقدام کولو غوښتنه وکړه.
هغه وويل؛ په دغه تړون کې چې افغانستان هم منلی ویل شوي، چې د هېرمند اوبه د سیستان د خلکو د روزي او کرنې او د شمال او لوېدیځ د سیندونو په برخه کې کارول کېږي، چې پر هاروت او فراه رود ترڅنګ د ایران واړه سیندونه هم شامل دي، چې باید زموږ د لمدبلونو د چاپیریال ساتنې لپاره وي.
د پارلمان دغه استازي وويل، چې د ملګرو ملتونو د چاپېريال د پراختيا صندوق له لارې دې په افغانستان کې د بخش اباد بند د جوړېدو په اړه اقدام وشي.
دغه ایراني چارواکي ویلي دي، چې د ملګرو ملتونو د عمومي اسمبلې د پرېکړه لیک له مخې د چاپیریال حقونه د بشري حقونو په کټګورۍ کې شامل دي او د افغانستان د هایدروپولیټیک چلند حیاتي پایلې د «بشري حقونو د سرغړونو بېلګې» دي.
هغه ټینګار وکړ، چې دغه موضوع به د ایران د قضاییه قوې د بشری حقوقو د مرکزی دفتر له لارې مطرح شي.
په وروستیو کلونو په تېره بیا له هغه وخته، چې طالبان واک ته ورسېدل، ایران دولت په پرله پسې ډول د هرمند د اوبو د حقونو په خوندي کولو ټینګار کړی او په ځینو مواردو کې یې طالبانو ته خبرداری ورکړی دی.

په پاکستان کې د افغانستان پخوانی سفیر وایي، چې پخواني جهادي قوماندانان به اسلام اباد ته د خپلو کړو خدماتو د پاداش په تمه ور تلل. نجیب الله علي خیل د سې شنبې په ورځ پر خپلې اېکس پاڼې لیکلي، چې په جمهوري نظام کې ځینو په هره بیه د قدرت دوام غوښت.
نوموړی زیاتويو چې یو شمېر فسادګرو له دننه د نظام پښې پرې کولې.
ښاغلي علي خیل جهادګرو ته په اشارې سره لیکلي: «جهادګر به اسلام اباد ته پدې تمه روان وه چې د خپلو «خدماتو» پاداش تر لاسه کړي.»
هغه د طالبانو په اړه لیکلي: «طالبانو د تفاهم هر وړاندیز ته نه وویل او هېواد یې انزوا سره مخ کړ».
ښاغلی علي خیل وایي، حالات او اینده ابهام په کې دي او همدا د غمیزې دوام ده.
ښاغلي نجیب الله علي خیل په دې وروستیو کې د یوه سفیر یادښتونه «له پاکستان سره د اړیکو حقایق» په نوم کتاب لیکلي.
دغه کتاب کې د اړیکو او منافعو تقابل او هم سیمې د مهمو مسایلو، یو بنیادي انځور او تحلیل وړاندې شوې.
نجیب علي خیل په پاکستان، ترکمنستان او هنګري کې د افغانستان سفیر پاتې شوی او له ۲۸ کلونو ډېر یې د افغانستان د بهرنیو چارو وزارت کې کار کړی.