د اسراییلو ولسمشر به سبا له بایډن سره وګوري

بن فرحان د خپلو خبرو په دوام کې ټینګار وکړ چې د فلسطین د دولت جوړیدل یو اساسی هدف دی او ویې ویل، چې مونږ باید نړۍوالې ټولنې ته اجازه ورنکړو چې دغه حقیقت هیر کړی او وغواړي چې د اسراییلو جنایتونو وبخښي.

د بن فرحان په وینا، عربي هیوادونه به په ملګرو ملتونو کې د اسراییلو د غړیتوب د ځنډولو غوښتنه وکړي او د امنیت شورا څخه به وغواړي چې په غزه کې د اسراییلو د جنایتونو په ګډون د ډله ییزې وژنې او توکمیز پاکونې په اړه د څیړنو یوه خپلواکه کمیټه جوړه کړي.

تر دې مخکې د سعودي عربستان ولیعهد محمد بن سلمان د اسراییل له "نسل وژنې" سره په کلکه مخالفت کړی و، چې د ده په وینا، اسراییل یې د فلسطینیانو پر ضد ترسره کوي او همدارنګه د لبنان له ملي حاکمیت څخه سرغړونه کوي.

تر دې وړاندي واشنګټن پوست راپور ورکړی و، چې ټرمپ له پوتین څخه په ټليفوني خبرو کې غوښتي، چې د اوکراین جګړه نوره پراخه نه کړي.

د کرملین ویاند دیمیتري پیسکوف د دوشنبې په ورځ خبریالانو ته وویل، چې دا راپورونه «په بشپړ ډول دروغ» او «یوازې افسانوي» دي او د دواړو خواوو ترمنځ هیڅ ډول خبرې نه دي شوي.

پیسکوف وویل: «دا د معلوماتو د کیفیت تر ټولو ښکاره بیلګه ده، چې اوس ځینې وختونه ان په نسبتا معتبر رسنيو کې خپریږي.»

د کرملین ویاند ویلي دي، چې اوس مهال له ټرمپ سره د پوتین د خبرو لپاره کوم مشخص پلان نه شته.

واشنګټن پوسټ لومړی راپور ورکړ، چې ټرمپ د پنجشنبې په ورځ په ټاکنو کې د ډيموکراټې سيالې کامالاهرېس په وړاندي له بريا څو ورځي وروسته په فلوریډا کې له مار- ا - لاګو څخه پوتین ته ټیلیفون کړی.

دې ورځپاڼې د څو سرچینو په حواله، چې له دې ټلیفوني خبرو څخه خبر و راپور ورکړی، چې ټرمپ پوتین ته په اروپا کې د امریکا د پوځ د پام وړ حضور یادونه کړې ده.

دوی ويلي، چې هغه د «اوکرایین د جګړې د ژر حل» په اړه د نورو خبرو اترو لپاره هم لیوالتیا ښودلې.

رویټرز خبري اژانس د خپلو هغو ځينو سرچینو په حواله، چې نه غواړی هویت يې څرګند شي، هم تایيد کړې، چې دا ټیلیفوني خبرې شوي دي.

د ټرمپ د عامه اړيکو مشر سټیون چونګ دا ټیلیفوني تماس نه دی تایيد کړی او د فرانسې خبري اژانس ته یې په يو لیکلي پیغام کې ويلي، چې «موږ د ولسمشر ټرمپ او د نړۍ د نورو مشرانو ترمنځ د شخصي ټیلیفونونو پر تماسونو باندې تبصره نه کوو.»

دغه نظرپوښتنه چې په پرلیکه بڼه د فیسبوک او اېکس پر مټ ترسره شوې پکې ۱۵۵۹ ګډونوالو برخه اخیستې ده، چې د نظرپوښتنې اساسي څلور پوښتنې یې ځواب کړې دي.

دا نظرپوښتنه د افغانستان په اوسني وضعیت کې له طالبانو سره د ټرمپ د نوې راتلونکې ادارې د تعامل، فشار راوړلو، مرستې بندولو او بې پرې پاتې کېدو په اړه د خلکو نظرونه راټولوي.

د اېکس او فیسبوک نظرپوښتنې د افغانستان د حالاتو او د طالبانو په اړه د خلکو بېلابېل نظرونه ښیي او په ګډه دا پایلې د ټولنیزو او سیاسي تمایلاتو د پوهېدو لپاره کارول کېږي.

۱. پر طالبانو فشار راوړل

•د اېکس نظرپوښتنه: ۶۲ کسانو (۱۹%) د دې نظریې ملاتړ کړی چې ټرمپ به پر طالبانو فشار راوړي.

•د فیسبوک نظرپوښتنه: ۳۰۸ کسان (۲۵%) باور لري چې ټرمپ به پر طالبانو فشار راوړي.

•د دواړو ګډې پایلې: ۳۷۰ کسان (۲۴%) پر دې باور دي چې ټرمپ به پر طالبانو فشار راوړي.

۲. له طالبانو سره تعامل کول

•د اېکس نظرپوښتنه: ۱۵۷ کسان (۴۸%) باور لري چې ټرمپ له طالبانو سره تعامل کوي.

•د فیسبوک نظرپوښتنه: د دې نظریې ملاتړ بیا پر فیسبوک لا زیات شوی او ۶۴۰ کسانو (۵۲%) باور ښودلی چې ټرمپ به له طالبانو سره تعامل کوي.

• د دواړو ګډې پایلې: ۷۹۷ کسان (۵۱%) په مجموعي توګه په دې باور لري چې ټرمپ به له طالبانو سره تعامل کوي.

۳. پر طالبانو مرستې بندول

•د اېکس نظرپوښتنه: ۴۳ کسان (۱۳%) باور لري چې ټرمپ به پر طالبانو مرستې بندې کړي.

•د فیسبوک نظرپوښتنه: ۸۶ کسان (۷%) باور لري چې ټرمپ به پر طالبانو مرستې بندې کړي.

•د دواړو ګډې پایلې: ۱۲۹ کسان (۸%) په دې باور لري چې ټرمپ به پر طالبانو مرستې بندې کړي.

۴. نظر نه لرم

•د اېکس نظرپوښتنه: ۶۶ کسان (۲۰%) د موضوع په اړه بې پرې پاتې شوي او نظر یې نه دی ورکړی.

•د فیسبوک نظرپوښتنه: ۱۹۷ کسان (۱۶%) تاییدوي چې د موضوع په اړه هېڅ نظر نه لري.

•د دواړو ګډې پایلې: ۲۶۳ کسان (۱۷%) په دې موضوع کې بې پرې پاتې شوي دي.

تحلیل او پایله

د اېکس او فیسبوک د نظرپوښتنې ګډ تحلیل ښيي چې زیاتره ګډونوال (۵۱%) باور لري چې ټرمپ به له طالبانو سره تعامل وکړي. د دې نظریې ملاتړ د دواړو نظرپوښتنو په پایلو کې له ۵۰% څخه لوړ دی، چې ښيي د نظرپوښتنو ګډونوال باور لري، ټرمپ به له طالبانو سره تعامل وکړي.

دویمه برخه خلک بیا باور لري چې ټرمپ به پر طالبانو فشار راوړي او دا ډله خلک د مجموعي ګډونوالو ۲۴ سلنه جوړوي.
درېیمه ډله ګډونوال بیا باور لري چې ټرمپ به پر طالبانو د امریکا مرستې بندې کړي او د دې باور لرونکي خلک د نظرپوښتنې ۸ سلنه جوړوي.

څلورمه ډله ګډونوال چې اندازه یې یو څه لوړه ده بیا د اړوندې موضوع په اړه هېڅ نظر نه لري او دا د ګډونوالو ۱۷سلنه جوړوي.

ایکسپرېس ټربیون ورځپاڼې د د دغه هېواد د رسمي سرچینو له قوله ویلي، چې لومړی وزیر شهباز شریف غواړي له ډونالډ ټرمپ سره وغږیږي او د مبارکۍ ترڅنګ له نوموړي سره د اړیکویو مستقیم چینل پرانیزي.

سرچینه وايي، په دې موخه به په واشنګټن کې د پاکستان سفارت ډېر زر د ټرمپ د واک لېږدډلې سره وغږیږي او د امریکا له ولسمشر سره به د شهباز شریف د ټیلیفوني اړیکې غوښتنه ترې وکړي.

ټرمپ د هند او سعودي عربستان په ګډون د نړۍ له ګڼو مشرانو سره ټیلیفوني خبرې اترې کړې دي.

د ۲۰۲۰ کال په ټاکنو کې له بري وروسته ولسمشر جوبایډن د پاکستان له لومړي وزیر سره کله هم خبرې ونه کړې.خو له دې وړاندې په ۲۰۱۶ کال کې ټرمپ د پاکستان د هغه وخت له لومړي وزیر نواز شریف سره خبرې کړې وې.

ټرمپ په ترهګرۍ ضد جګړه کې د پاکستان له رول نه خوښ نه دی.

خبرپاڼه کې ویل شوي چې، که د دوی هر غړي له دغه امر څخه سرغړونه وکړه نو سخته سزا به ورکړي.

د تحریک طالبان پاکستان ټي ټي پي مشرتابه د یوې خبرپاڼې له لارې «خپلو والیانو، ولسوالانو او ډلګۍ مشرانو» ته خبرداری ورکړی چې له «تسلیم شویو حکومتي کسانو سره دې اړیکې نه پالي او نه دې له هغوی سره ناستی پاستی کوي.»

ټي ټي پي په خپله خبرپاڼه کې دا نه دي ويلي، چې کوم ډول تسلیم شوي حکومتي کسان یادوي خو په دې وروستیو کې یو شمېر پاکستاني پولیس او ایف سي عسکر په وزیرستان، ډېره اسماعیل خان، بنو او لکي مروت کې له خپلو دندو لاس په سر شوي وو.

تحریک طالبان پاکستان دغه ګام داسې مهال اخیستی چې د پاکستاني امنيتي ادارو روانه اونۍ د دغې ډلې پر غړو پر ډیورنډ کرښه د دوو بریدونو یادونه کړې او ویلي یې دي چې دغه وسله وال د افغانستان له لوري پر ډیورنډ کرښه پاکستان ته اوښتل.

خو ټي تي پي د دغو بریدونو په اړه لا څه نه دي ویلي.

پاکستاني امنیتي ادارو تر لسو د زیاتو وسله والو د وژل کېدو او همدومرو د ټپي کېدو خبر ورکړی او ویلي یې دي چې وژل شوي وسله وال په حافظ ګلبهادر پورې تړلي دي.