پښتونخوا کې مشهور دیني عالم مفتي منير شاکر باندې له خپل جومات سره نږدې چاودنه شوې او نوموړی او څو نور کسان پکې ټپي شوي دي. منیر شاکر تر دې مخکې بیا بیا د پاکستان پر حکومت نیوکه کوله، چې ژوند یې له خطر سره مخ دی، خو د امنیت لپاره وسله نه ور کوي.
پاکستاني پولیس د چاودنې تاییدولو سره وايي چې دا چاودنه د پېښور د اورمړ تاڼې د میره کچوړي سيمه کې په یو جومات کې شوې ده.
پولیس زیاتوي ، چې په دې چاودنه کې د مفتي منیر شاکر په کډون څلور کسان ټپیان شوي او روغتون ته لېږدول شوي دي.
تر اوسه د منير شاکر د روغتيايي وضعت په اړه څه نه دي ويل شوي.
مفتي منیر شاکر له دې وړاندې ویلي چې پاکستاني امنیتي ادارو ورته ویلي چې ژوند یې له ګواښ سره مخ دی او د خپل ځان د ساتلو لپاره تدابیر ونیسي.
نوموړي د پاکستان پر امنیتي ادارو هم نیوکې کړې وې چې د ده د امنیت په برخه مرسته نه کوي.
تر اوسه پورې کومې وسلې ډلې د برید په غاړه نه دی اخیستی.
مفتي منیر شاکر د خیبر په باړه کې یو وخت د لښکر اسلام قومندان و، خو پر ۲۰۰۹ تر عملیاتو وروسته له هغه ځای ووت.
مفتي منیر شاکر چې د یوې مدرسې مشري هم کوي، له څو کلونو راهیسې هم پر ملایانو او حکومت د نیوکو له امله مشهور دی او په پښتنو ځوانانو کې ډېر منیوال لري.
مفتي منیر شاکر د پښتنو د حقونو لپاره د پښتون ژغورنې غورځنګ ملاتړی هم دی.
نوموړی په افغانستان کې د نجونو پر زدکړو د بندیز هم مخالف دی.
د پښتونخوا صوبايي اسمبلۍ او د عوامي نشنل ګوند غړی وايي، پاکستان د پلان له مخې له افغانستان سره ۱۷ لارې بندې کړې، خو د دغو لارو بندښت پښتنو ته لوی زیان رسوي. نثار باز زیاتوي، پاکستان په دې کار سره غواړي افغانستان په سیمه کې یوازې کړي او پر طالبانو سیاسي فشار واچوي.
له نږدې ۲۲ ورځو راهیسې د طالبانو له خوا د پوستې جوړولو پر سر د تورخم لار بنده ده او د خلاصولو لپاره یې د دواړو لورو د قومي مشرانو او سوداګرو جرګه هم جوړه شوې ده.
ښاغلی باز له پښتون ډیجیټل پوډکاسټ سره خبرو کې وايي، چې په اصل کې له افغانستان سره له چترال تر چمن ۱۷ لارې بندې کړې دي.
هغه زیاتوي، د پاکستان د دې پلان په مقابل کې افغانستان د ایران د چابهار بندر ته مخه کړې ده: «افغانستان پلان لري چې خپله سوداګرې د چابهار بندر له لارې دوام ورکړي، خو په دې صورت کې به زیان د پاکستان عامو خلکو او سوداګرو ته ورسیږي.»
خو ښاغلی باز وايي، که دې جرګې خپلواکې لرلای د پاکستان او افغانستان ترمنځ ټکرونه به پای ته رسیدلي وای او لاره به د سوداګرۍ پر مخ خلاصه شوې وای.« دا جرګه به هغه وخت بریالۍ شوې وای، چې ریاست ورته بشپړ واک او اختیار ورکړی وای. او پکار و، چې د صوبايي حکومت ترڅنګ مرکزي حکومت هم پکې دخیل وای. »
نوموړی د افغانستان او پاکستان ترمنځ د سوداګریزو لارو خلاصون اړین بولي او وایي، د لارو په بند پاتې کېدو سره به د کرښې دواړو غاړو خلک ډیر زیانمن شي.
د پاکستان د پوځ ویاند د جمعې په ورځ یوې خبري غونډې ته ویلي، په بلوچستان کې د بلوڅ بېلتون پاله بریدګرو له لوري په وروستي برید کې د بهرنیو ځواکونو هغه وسلې کارول شوې چې په افغانستان کې طالبانو ته پاتې شوې دي.
جنرال احمد شریف چوهدري اندېښنه ښوولې، چې تر دې دمخه هم د دوی په هېواد کې د ترهګریزو بریدونو پر مهال طالبانو ته پاتې د بهرنیو ځواکونو وسلې د دوی خلاف کارول شوې دي. د پوځ ویاند ګواښ کړی، چې د پاکستان ضد وسلهوالو په ګډون به د هغوی ملاتړي د هېواد دننه او بهر په نښه کړي.
د تېرې سې شنبې په ورځ د بلوڅ ازادۍ غوښتونکو پوځ وسلهوالو د جعفر اېکسپرېس په نوم پر رېل ګاډي برید وکړ او سلګونه مساپر چې پکې پاکستاني پوځیان هم وو؛ برمته کړل.
تازه بلوڅ بېلتون پالو ادعا کړې، چې ټول درې سوه تنه برمته شوي کسان یې وژلي دي.
هغوی ویلي، وژل شوي کسان ټول د پاکستان د پوځ او بېلابېلو امنیتي ادارو کارکوونکي وو.
د پاکستان پوځ بیا ویلي، چې د بلوڅ بېلتون پالو ټول ۳۳ تنه بریدګر یې وژلي دي؛ خو د یادې وسلهوالې ډلې دغه ادعا یې بیا رد کړې ده.
د پاکستان د پوځ ویاند همدا راز وویل، چې بلوڅ بېلتون پاله وسلهوالو د دغه برید پر مهال له خپلو مشرانو سره چې په افغانستان کې مېشت دي په مسلسله توګه په اړیکه کې وو.
د هغه په خبره:« دا یوه دوامداره سلسله ده، په دغه برید کې افغان وګړي هم شامل وو».
د پاکستان پوځ هندي رسنۍ تورنې کړې، چې د جعفر اېکسپرېس د برید اړوند یې دروغجن معلومات خپرول او په جعلي انځورونو یې هڅه کوله چې عامه ذهنونه ګډوډ کړي.
جنرال چوهدري وویل:« هندي رسنیو د مصنوعي ځېرکتیا پر مټ جعلي ویډیوګانې خپرې کړې؛ څو ناسم روایتونه وړاندې کړي».
د نوموړي په وینا؛ بلوڅ بېلتون پالو خپل وروستي برید ته داسې سیمه غوره کړې، چې پکې مخابراتي شبکو کار نه کاوه.
د بلوچستان سر وزیر سرفراز بګټي بیا د پوځ له ویاند سره په دغه خبري غونډه کې څنګ پر څنګ ناست و او د بلوڅ بېلون پالو وروستی برید یې تشه دوکه وبلله.
هغه زیاته کړه: «د دوی دا خبره چې دا جګړه د دولت ضد ده؛ یوازې فریب دی او بدنیته کسان یې رهبري کوي».
سرفراز بګټي ادعا وکړه، چې پاکستان د هندوستان له رسنیزې جګړې سره مخ دی او د یاد هېواد استخبارات د افغانستان له لارې پر دوی بریدونه کوي.
په یاده ناسته کې پاکستاني چارواکو یو ځل بیا له افغان طالبانو غوښتي، چې په افغانستان کې د «ټيټيپي» وسلهوالې ډلې پر ضد اقدامات وکړي.
پر افغانستان واکمنو طالبانو په وار، وار د پاکستان دغه ادعاوې رد کړې دي، چې ګوندې په پاکستان کې وروستي ترهګریز بریدونه د دوی تر سیورې لاندې په افغان خاوره کې پلان شوي دي. طالبانو پاکستان ته ویلي، چې پر دوی د تورونو پر ځای دې خپل امنیتي تدابیر سخت کړي او خپلو امنیتي کمزوریو ته دې پاملرنه ډېره کړي.
پاکستان داسې مهال په دغه هېواد کې د وسلهوالو بریدونو پر مهال په افغانستان کې د پاتې شویو بهرنیو ځواکونو د وسلو کارولو ادعاوې کوي، چې ټرمپ ویلي له طالبانو به دغه وسلې بېرته واخلي؛ خو طالبان بیا امریکایي وسلې غنیمت بولي.
د خبریالانو نړۍوال فدراسیون په یوه راپور کې اندېښنه ښوولې، چې په پاکستان کې مېشت هغه خبریالان چې د طالبانو تر واکمنۍ وروسته یاد هېواد ته کډه شوي؛ اوس د بېرته اېستل کېدو له ګواښ سره مخ دي.
یاد فدراسیون ته یو شمېر افغان خبریالانو ویلي، د پاکستان د هغې پرېکړې پر بنسټ چې د روان کال (د مارچ میاشتې له ۳۱مې) وروسته بېاسناده افغانان له یاد هېواده باسي؛ په دغه هېواد کې یې ځیني مېشت افغان خبریالان هم د اېستل کېدو له ګواښ سره مخ کړي او که داسې وشي، نو ژوند به یې له جدي ګواښونو سره مخ شي.
افغانستان د طالبانو تر بیا واکمنېدو دمخه د رسنیو یو غوړېدلی چاپېریال لاره، چې نږدې «۱۶۰ ټلوېزیونونو، ۳۱۱ راډیوګانو، ۹۰ ورځپاڼو او نږدې ۳۶ خبري اژانسونو» په کابل او بېلابېلو ولایتونو کې فعالیتونه لرل.
یاد فدراسیون وايي، د طالبانو په واکمنېدو سره د افغانستان د خپلواکو رسنیو چاپېریال سخت اغېزمن شو او خبریالان له ناورین سره مخ شول.
د خبریالانو د نړۍوال فدراسیون د معلوماتو له مخې، د پخواني جمهوري نظام تر پرځېدو وروسته نږدې ۳۵سلنه افغان خبریالان او رسنیز کارکوونکي اړ شوي خپل هېواد پرېږدي چې له ډلې یې ډېری پاکستان، ایران، تاجکستان، ترکیې او د اروپا په ګډون امریکا ته کډوال شول.
په راپور کې د افغانستان د یوه خصوصي ټلوېزیون د خبرونو پخواني ویاند سید ادریس سادات له خولې لیکل شوي، چې له افغانستانه وتل ورته یو حقوقي، اقتصادي او احساسي ناورین و. هغه زیاته کړې:« په پاکستان کې پر قانوني اسنادو اوسېدل ستونزمن دي. د ویزې تمدیدول ان تر میاشتو پورې وخت نیسي».
سادات له نړۍوالې ټولنې غواړي، چې له جلاوطنه افغان خبریالانو سره د حقایقو د راسپړلو په برخه کې همکاري وکړي؛ څو په خپلواکه توګه خبریالۍ ته دوام ورکړي او د طالبانو د رژیم پټ اړخونه خلکو ته په ډاګه کړي.
په راپور کې راغلي، چې په پاکستان کې مېشت خبریالان د ویزو د تمدید او قانوني ثبت تر څنګ د کار او زدهکړو له قانوني خنډونو سره هم مخ دي.
د خبریالانو نړۍوال فدراسیون راپور ښيي، چې په ۲۰۲۲کال کې ۸۷ سلنه افغان ښځینه خبریالانې له جنسي تبعیض سره مخ شوې او ۶۰ سلنه یې مجبورې شوې چې خپلې دندې پرېږدي.
د افغان خبریالانو خپلواکې ټولنې (AIJU) راپور ورکړی، په ۲۰۲۳ کې ۸۵ خبریالان د طالبانو له تاوتریخوالي سره مخ شوي چې ځیني یې د طالبانو لهخوا «رسنیزو ناستو» ته وربلل شوي؛ خو دا ناستې عملاً د وېرې خورولو لپاره وې.
د ملګرو ملتونو د کډوالو عالي کمېشنرۍ د معلوماتو له مخې، دا مهال شاوخوا ۳.۷ مېلیونه افغانان په پاکستان کې ژوند کوي؛ خو یوازې ۱.۳ مېلیونه یې ثبت شوي کډوال دي. شاوخوا ۲۰۰ افغان خبریالان اوس په پاکستان کې مېشت دي، چې اکثره یې د ویزو تمدید او روغتیایي خدمتونو ته لاسرسی نلري او له ګڼو ستونزو سره هم مخ دي.
تحریک (ط) پاکستان (ټيټيپي) د ۲۰۲۵ کال لپاره د «الخندق» په نامه د پسرلني عملیاتو اعلان وکړ. دغې ډلې ګواښ کړی چې د پاکستان امنیتي ځواکونو پر ضد به په خپلو بریدونو کې بدلون او زیاتوالی راولي.
د ټي ټي پي په اعلامیه کې چې له رسنیو سره شریکه شوی راغلي، چې دغو عملیاتو ته یې د الخندق نوم د پراخو مشورو نه وروسته ټاکلی دی. په اعلامیه کې راغلي چې په نوي کال کې به خپلو بریدونو کې زیاتوالی راولي.
ټي ټي پي په دغه اعلامیه کې د پاکستان له خلکو غوښتي چې د دوی ملاتړ وکړي.
تحریک طالبان پاکستان پر ډیورنډ فرضي کرښې د پښتونخوا ته څېرمه سیمو کې فعالیت لري او د کوچنیو وسلهوالو ډلو ټولګه ده.
پاکستان ادعا کوي، چې ټي ټي پي په افغانستان کې مرکزونه لري او له دغه هېواد څخه په پاکستان کې بریدونه پلان کوي، طالبان دا نه ردوي چې ټي ټي پي په افغانستان کې نشته خو دا نه مني چې په پاکستان کې بریدونه په افغانستان کې پلان کیږي.
طالبان وایي چې هیڅ چاته به اجازه ورنه کړي چې د افغانستان خاوره د نورو هېوادنو په ضد وکاروي.
یاده دې وي چې په ۲۰۲۴ کال کې پاکستان د «عزم استحکام» پوځي عملیات پېل کړل، چې موخه یې د «ټيټيپي» د مشرانو له منځه وړل وو؛ خو دا عملیات له دې کبله له نیوکو سره مخ شول، چې ملکي وګړو ته په کې مرګ ژوبلې راپورونه خپاره شول.
د ټي ټي پي د پسرلنیو عملیاتو د اعلان په اړه تر اوسه د پاکستان حکومت کوم غبرګونه نه دی ښکاره کړی خو د پاکستان پوځ باربار ویلي چې د وسله والو د لمنځه وړلو لپاره یې هڅۍ کړندۍ کړي او هېڅ وسله والې ډلې ته به اجازه ورنه کړي چې پاکستان نا امنه کړي.
د پاکستان د پوځ د عامه اړیکو مسول جنرال احمد شریف چودري او د بلوچستان سر وزیر سرفرازبګتي په بلوچستان کېګډ خبرې کنفرانس کې ویلي، چې پر جعفر اکسپریس برید «د هند او افغانستان په ملاتړ شوی». نوموړي زیاته کړه چې دې برید کې د ۲۳ پوځیانو په ګډون ۳۱ کسان وژل شوي دی.
احمد شریف چودري یو ځل بیا په دغه برید کې د هند او افغانستان کې د طالبانو حکومت ته ګوته ونیوله، خو دغو دواړو دا تورونه رد کړي دی.
د پاکستان د پوځ ویاند وايي، په دغه پېښه کې ښکېل بریدګر په افغانستان کې له خپلو ملګرو سره په اړېکه کې وو:«له افغانستان څخه عصري بهرنۍ وسلې راوړل کېږي او په پاکستان کې په ترهګريزو عملياتو کې کارول کېږي، او د جعفر ایکسپریس پېښه د هند د ترهګريز ذهنیت دوام دی.»
همدارنګه نوموړی وایي، چې هند د پاکستان د بې ثباته کولو لپاره په بلوچستان کې د ترهګرۍ ملاتړ کوي.
جودري وویل:«په بلوچستان کې د دې اورګاډي پیښيي او له هغې مخکې رامنځته شویو پېښو اصلي ملاتړی ختیځ ګاوندی هېواد دی.»
همدارنګه دپاکستان د پوځ ویاند زیاتوي، چې په بلوچستان کې د اورګاډي دا پېښه او له دې مخکې نورې پېښي د هند له خوا تمویل شوې دي.
پر همدغه مهال د بلوچستان سر وزیر سرفراز بګټي ویل:«موږ د افغانستان له لارې د هند د جاسوسۍ ادارې او نورو دښمنو ادارو لخوا د پاکستان د حکومت پر وړاندې په یوه تبلیغاتي جګړه کې ښکېل یو. د افغانستان خاوره په ځانګړي ډول زموږ پر وړاندې د ترهګریزو فعالیتونو لپاره کارول کیږي.»
پاکستاني چارواکي دغه څرګندونې په داسې حال کې کوي، چې بلوڅ ازادۍ پوځ د سې شنبې په ورځ له بلوچستان څخه پېښور ته د جعفر اکسپریس اورګاډي باندې برید وکړ او د اورګاډي له ۴۰۰ څخه ډیر مساپر یې یرغمل کړل.
بلوڅ ازادۍ غوښتونکو ځواکونو د یادو یرغملو په بدل کې د پاکستان په زندانونو کې د بلوڅانو د راخوشې کېدو وړاندیز وکړ.
خو د پاکستان پوځ له دغه پېښې دوه ورځې وروسته اعلان وکړ، چې د یرغمل شویو کسانو د ژغورلو په عملیاتو یې ۳۳ وسله ووژل خو د وسله والو له لوري د پاکستاني نظامیانو په ګډون د ۳۱ یرغمل شویو کسانو وژل کېدل هم مني.
د پوځ ویاند وايي، په دې پېښه کې ۲۳ پوځیان، پنځه سپرلۍ او درې د پټلۍ عمله وژل شوي دي.
خو بلوڅ وسلوال په مقابل کې وايي، چې په اورګاډي کې یې ۵۰ پوځیان وژلي دی.