نواز شریف د بلوچستان د ستونزو د حل ژمنه وکړه

د مسلم لیګ (ن) مشر نواز شریف د نشنل ګوند له مشر او د بلوچستان پخواني وزیر اعلیٰ ډاکټر عبدالمالک بلوچ سره د لیدنې پر مهال ژمنه وکړه، چې د بلوچستان سیاسي او اقتصادي ستونزو په حل کې به خپل رول ترسره کړي.

د مسلم لیګ (ن) مشر نواز شریف د نشنل ګوند له مشر او د بلوچستان پخواني وزیر اعلیٰ ډاکټر عبدالمالک بلوچ سره د لیدنې پر مهال ژمنه وکړه، چې د بلوچستان سیاسي او اقتصادي ستونزو په حل کې به خپل رول ترسره کړي.
پاکستاني رسنۍ جیونیوز د راپور له مخې، دغه لیدنه په جاتی عمره کې ترسره شوې او دواړو مشرانو په کې د هېواد پر عمومي وضعیت او په ځانګړې توګه د بلوچستان پر حالاتو خبرې کړي.
ډاکټر عبدالمالک بلوچ له لیدنې وروسته خبریالانو ته وویل،نواز شریف ته یې وړاندیز وکړ چې بلوچستان ته لاړ شي او له سیاسي مشرانو سره مستقیمې ناستې ولري.
نوموړي زیاته کړه، چې نواز شریف دې وړاندیز ته مثبت ځواب ورکړی او ویلي یې دي، چې ژر به بلوچستان ته سفر وکړي.
عبدالمالک بلوچ ویلي، چې د بلوچستان د وضعیت ښه کېدو لپاره د نواز شریف رول خورا مهم دی او هیله یې څرګنده کړه، چې لکه په ۲۰۱۳ کال کې دا ځل به هم د بلوچستان د ستونزو په حل کې فعاله ونډه واخلي.
د مسلم لیګ (ن) مخکښ غړي خواجه سعد رفیق هم وویل، چې ډاکټر عبدالمالک بلوچ د بلوچستان ستونزې له نواز شریف سره شریکې کړې دي او نواز شریف ډاډ ورکړی، چې د دې ستونزو په حل کې به سیاسي هڅو ته دوام ورکړي.
دا په داسې حال کې دی، چې بلوچستان له اوږدې مودې راهیسې له امنیتي ستونزو سره مخ دی.
هلته وخت نا وخت وسلهوال بریدونه، چاودنې او هدفي وژنې ترسره کېږي.
ځینې بېلتونپالې ډلې د دولت پر ضد فعالیتونه کوي او له همدې امله سیمه تل د تاوتریخوالي تر سیورې لاندې ده.
سربېره پر دې، اقتصادي محرومیت او سیاسي بېثباتي هم د ناامنۍ اصلي لاملونه ګڼل کېږي.


پاکستان پرېکړه کړې چې پر سوداګریزو اړیکو او تعرفو د خبرو لپاره متحده ایالاتو ته یو جګپوړی پلاوی واستوي. دا پرېکړه د پاکستان د لومړي وزیر شهباز شریف په لارښوونه په اسلام اباد کې د چهارشنبې په ورځ د یوې غونډې په ترڅ کې شوې ده.
شهباز شریف ویلي، چې دغه پلاوی به له مشهور سوداګرو او مخکښو صادروونکو جوړ وي.
اسلام اباد دا ګام داسې مهال اخلي، چې واشنګټن تیره اونۍ له پاکستان څخه پر وارداتو د ۲۹ سلنه تعرفې اعلان کړی دی.
د نیوز د رپوټ له مخې، امریکا د پاکستان تر ټولو لوی صادراتي بازار دی، چې کلني صادرات یې شاوخوا ۶ میلیارده ډالر ارزښت لري، چې په عمده توګه د ټوکرانو صنعت دی.
د ولسمشر ډونالډ ټرمپ له اعلان وروسته شهباز شریف یوه ۱۲ کسیزه کمېټه جوړه کړې چې د «ځوابي تعرفو» په اړه کار وکړي.
د لومړیو اټکلونو له مخې، داسې ښکارې چې دغه تعرفې به اسلام اباد ته له۵۰۰ میلیونه ډالرو څخه تر ۷۰۰ میلیونه ډالرو پورې لګښت ولري.
شهباز شریف ویلي، چې «پاکستان له امریکا سره خپلو پخوانیو سوداګریزو اړیکو ته ارزښت ورکوي او غواړي دا ستراتیژیک شراکت نور هم پیاوړې کړي».
امریکا ته د پاکستان د پلاوي د سفر اعلان داسې مهال دی، چې د امریکا د بهرنیو چارو وزارت د سویلي او مرکزي اسیا د چارو مرستیال وزیر اریک میر پاکستان ته سفر کړی او د دغه هېواد له جګپوړو چارواکو او لوی درستیز سره یې کتلي دي.

پاکستاني رسنۍ ده نیوز انټرنشنل خبر ورکړی، چې تحریک طالبان پاکستان «ټي ټي پي» ډلې د امریکا جوړ شوي (FGM-148 Javelin) د ټانک ضد لارښود توغندي او پرسونل ضد توغندي ترلاسه کړي دي.
له ټي ټي پي سره د تړلې یوې ډلې «فتن الخوارج» لهخوا خپره شوې ویډیو کې د راپور له مخې د دوی غړي د پرمختللو جیولین توغندیو سره روزنه ښیي.
جیولین د ټانک ضد لارښود توغندی دی. چې د ودانیو، تلخونو او یا چورلکو په نښه کولو کې هم کارول کیدی شي.
دا توغندی له ډزو وروسته په اتومات ډول خپله موخه پیدا کوي او له منځه وړي.
له همدې امله د متحده ایالاتو پوځ د دې توغندي د خورا دقیق لارښود سیسټم په اړه وايي: «ډز پرې وکړئ او د بل څه په اړه فکر مه کوئ.»
ویل کېږي چې د هر یوه جیولین توغندي بیه دوه لکه امریکایي ډالرو څخه ډیره ده.
وروسته له هغه چې طالبانو په ۱۴۰۰ کال د زمري په میاشت کې د افغانستان واک بیا ځلې تر لاسه کړ، د روسیې د دفاع وزارت اعلان وکړ، چې د امریکا له وتلو وروسته تر ۱۰۰ ډېر جیولین توغندي د طالبانو لاس ته لوېدلي دي.
یوه پاکستاني امنیتي چارواکي ده نیوز ورځپاڼې ته ویلي، چې تر اوسه په دغه هېواد کې د جیولین توغندیو د شتون په اړه کره شواهد نشته.
هغه دا هم وویل: «اصلي اندیښنه دا ده چې ترهګر اوس د دې وړتیا لري، چې که وغواړي دا توغندي د پاکستان په هر ځای کې ځای په ځای کړي.»
د هغه په وینا، دا وضعیت په افغانستان کې د طالبانو د ناکامۍ ښکارندویي کوي، چې د امریکايي ځواکونو له خوا پرېښودل شوې وسلې یې خوندي نه شوې کړای.
د پاکستاني چارواکو په وینا، جیولین ته د ټي ټي پي لاسرسي دا اندیښنې راپورته کړې، چې دا توغندي د پاکستاني پوځي پوستو په نښه کولو او پر ډیورنډ کرښه د کټارو د ماتولو لپاره کارول کیدی شي.
د پاکستان امنیتي سرچینو دا هم ویلي، چې د تحریک طالبان پاکستان سره د تړلو ډلو لخوا د دا ډول پرمختللو وسلو درلودل او ممکنه کارول په سیمه کې د ګواښ کچه د پام وړ زیاته کړي.
کارپوهانو خبرداری ورکړی، چې دې ډول توغندیو ته د وسله والو لاسرسی په پاکستان کې تاوتریخوالی زیاتولی شي.
دا راپور وروسته له هغه خپور شو، چې د پاکستان او امریکا د بهرنیو چارو وزیرانو محمد اسحاق ډار او مارکو روبیو په یوه ټیلیفوني اړیکه کې په افغانستان کې د امریکايي ځواکونو د پاتې شویو وسلو په اړه خبرې وکړې.
د پاکستان د بهرنیو چارو وزارت په یوه خبرپاڼه کې ویلي، چې مارکو روبیو په افغانستان کې د پاتې شویو پوځي تجهیزاتو او وسلو د مسلې د حل پر اړتیا هوکړه وکړه.
د امریکا ولسمشر ډونالډ ټرمپ له افغانستان نه د دغه هېواد د پاتې پوځي تجهیزاتو د ایستلو غوښتنه کړې او پاکستان د دې پرېکړې ملاتړ کړی دی.
پاکستاني چارواکو په وار وار خبرداری ورکړی چې د دغه هېواد مخالف وسله وال په افغانستان کې د امریکا له خوا پاتې شوي تجهیزات کاروي.

ياکستاني رسنۍ جیونیوز راپور ورکړی، چې د دغه هېواد د نادرا دفتر او پاسپورټ چارواکو د ارشد خان شناختي کارت او پاسپورټ لغوه کړل. تر دې څو کاله وړاندې هم نادرا ویلي و، چې ارشدخان افغان دی.
ارشد خان هغه کس دی، چې په ۱۷ کلنۍ کې یې د اسلام اباد په یوه بازار کې د «چای پلورلو» عکس په خواله رسنیو کې خپور شو او له هغه وروسته مشهور شو.
د نادرا او پاسپورټ چارواکي وایي، چې د ارشد خان شناختي کارت او پاسپورټ یې له دوی سره د اسنادو نه شریکولو له امله لغوه کړي دي.
ارشد خان هم د خپل شناختي کارت او پاسپورټ د لغوه کېدو له امله د وکیل عمر اعجاز ګېلاني له لارې د لاهور سترې محکمې ته شکایت کړی دی.
له بل پلوه د لاهور سترې محکمې د ارشد خان د شناختي کارت او پاسپورټ لغوه کېدو په اړه له نادرا او کډوالۍ څانګې راپور غوښتی دی.
تر دې څو کاله وړاندې هم داسې اوازې خپرې شوې، چې ګوندې ارشد خان افغان وګړی دی.
د اسلام اباد په یکشنبې بازار کې چای پلورونکي ارشد خان هغه مهال شهرت ترلاسه کړ؛ کله چې یوه مېرمنه د هغه له نیلي سترګو متاثره شوه او د هغه عکس یې په خواله رسنیو کې خپور کړ.

ارشد هغه مهال په خواله رسنیو کې د خپلو نیلي سترګو او شخصیت له امله شهرت ترلاسه کړ او د همدې شهرت له امله هغه پاکستاني ډرامو او فلمونو ته لاره وموندله.
هغه مهال جیونیوز راپور ورکړی و، چې د نادرا د معلوماتو له مخې ارشد خان د پاکستان شناختي کارت نه لري او هغه افغان دی.
د راپور له مخې، ارشد خان هغه مهال ان د افغان کډوالۍ کارت هم نه لاره او په ناقانونه توګه یې په پاکستان کې ژوند کاوه.
د نادرا چارواکو هغه مهال ویلي و، چې ارشد خان د افغانستان له کندهار ولایت څخه دی او پلار یې باز محمد دوه ځله واده کړی دی.
د جیونیوز د دغه پخواني راپور له مخې، هغه مهال ارشد خان د جعلي اسنادو پر بنسټ د موسی خېل په نوم د پاکستان شناختي کارت او پاسپورټ ترلاسه کړ؛ خو وروسته څرګنده شوه، چې هغه افغان دی.
ارشد خان هغه مهال د افغان تابعیت په اړه راپورونه رد کړي وو او ویلي یې و، چې هغه د پاکستان له مردان څخه دی او پلار یې په سرګودها کې زېږېدلی دی.

د طالبانو د کډوالو او بېرته راستنېدونکو چارو وزارت وایي، له پاکستان څخه خوشې شوي لږ تر لږه ۳۹ تنه افغان بندیان هېواد ته راستانه شول. د پاکستان حکومت دا مهال د افغان کډوالو د ایستلو بهیر چټګ کړی دی.
د دغه وزارت لهخوا په خپرې شوې خبرپاڼه کې راغلي، چې (د وري میاشتې په ۱۹مه نېټه) دغه ۳۹ تنه افغان بندیان د پاکستان له بندخونو خوشې شوي او بېرته افغانستان ته ستانه شوي دي.
د کندهار ولایت د سپین بولدک سرحدي امریت د معلوماتو له مخې، دغه کسان د پاکستان له بېلابېلو سیمو نیول شوي وو او د پنځو ورځو څخه تر یوې میاشتې پورې په بند کې وو.
که څه هم په خبرپاڼه کې د دغه کډوالو د نیول کېدو لاملپه اړه څه نه دي ویل شوي؛ خو دغه کسان ترډېره د اوسېدو قانوني اسنادو د نشتوالي له امله نیول کېږي.
خبرپاڼه زیاتوي، چې دغه کسان یې تر نوم لیکنې او بشري مرستو د ترلاسه کولو وروسته خپلو اصلي مېنو ته لېږدولي دي.
د دغه وزارت لهخوا په یوې بلې خپرې شوې خبرپاڼه کې راغلي، چې د طالبانو د کډوالو او بېرته راستنېدونکو چارو وزارت مالي او اداري مرستیال د ننګرهار ولایت صفري نقطې او لنډمهالي پنډغالي څخه لیدنه وکړه.
دا په داسې حال کې ده، چې پاکستان له تېرې یوې نیمې اونۍ راهیسې له دغه هېواده د بې اسناده او (اې سي سي) کارت لرونکو د اېستلو لړۍ پیل کړې ده.
پر اېکس پاڼه په دغې خپرې شوې خبرپاڼه کې راغلي، دغه پلاوي د کډوالو ستونزې له نږدې ولیدلې او اړوندو مسوولینو ته یې اړینې لارښوونې وکړې، چې له پاکستان نه د جبري ستنېدونکو کډوالو لپاره اړین خدمتونه وړاندې کړي.
له بل پلوه د پښتونخوا په خیبر کې د کډوالو چارو سرچینو ویلي، چې تېره ورځ ۴۲۳۸ افغان کډوال د تورخم له لارې افغانستان ته ستانه کړل شول.
د سرچینې په خبره، د اپرېل له لومړۍ نیټې راهیسې ۱۵۶۰۹ بې اسناده افغان کډوال افغانستان ته ستانه کړل شوي.

ایکسپریس ټریبیون د پاکستان د کډوالۍ ادارې د رسمي اسنادو پر بنسټ راپور ورکړی، چې له دغه هیواد څخه د افغان کډوالو د جبري ایستلو د دویم پړاو له پیله او په تېره یوه اوونۍ کې (د وري له ۱۲ تر ۱۹ ) ۱۱۳۷۱ افغان کډوال په جبري ډول ایستل شوي دي.
دغې پاکستانۍ ورځپاڼې ویلي، چې په دې موده کې د پښتونخوا د لنډي کوتل په سیمه کې د کډوالو د ستنولو پنډغالي ته ۲۲۴۲ کډوال په خپله خوښه د ستنېدو لپاره ورغلي دي.
د راپور له مخې، له دغو کډوالو یې ډیری د تورخم له لارې افغانستان ته ستانه شوي دي.
په راپور کې راغلي چې په تېره یوه اوونۍ کې نور ۱۴۲۷ افغان کډوال هم د پاکستان په بېلابېلو ښارونو کې نیول شوي او د ایستلو لپاره د تورخم ته لېږدول شوي دي.
د راپورونو له مخې، د ۲۰۲۳ کال د سپټمبر له ۱۷ څخه تر ۲۰۲۵ کال پورې شاوخوا ۴۶۹،۱۵۹ افغان کډوال، چې ۷۰،۴۹۴ کورنۍ وې، د تورخم له لارې افغانستان ته ستانه کړل شوي دي.
دا په داسې حال کې ده، چې په پاکستان کې پر افغان کډوالو جبر، توقیف او په جبري توګه ستنونه لا هم په شدت سره روانه ده، چې دا چاره د نړیوالو بشري حقونو سازمانو او د کډوالو بنسټونو له خوا د جدي غبرګون سره مخ شوې ده.
د یادولو وړه ده، چې څو ورځې وړاندې د پاکستان د دفاع وزیر خواجه اصف افغان کډوالو ته په اشارې سره وویل، هر هغه پاکستانی چې د کډوالو د بېرته ستنولو مخالف وي، «زموږ له دښمنانو سره یو ځای دی.»
خواجه اصف زیاته کړه، «کله چې ستاسو په کور کې کوم پناه غوښتونکی ستاسو کور ته زنده باد نه وایي، او ستاسو بېرغ ته سپکاوی کوي او د هغوی خپلوان ستاسو د ساتونکو وینه تویوي؛ باید بېرته خپل وطن ته ستانه شي.»
له بلې خوا طالبانو د پاکستان پر حکومت غږ کړی، چې د افغان کډوالو د جبري ایستلو بهیر دې ودروي او هغوی ته دې په خپله خوښه خپل هېواد ته د ستنېدو فرصت ورکړي.