د ایران امنیتي چارواکو خبریالان ګواښلي چې د بندرعباس د چاودنې په اړه راپورونه خپاره نه کړي

د ایران د هرمزگان ولایت په کچه پر سیمهییزو رسنیو او خبریالانو فشار راوړل شوی او هغوی ته ګواښ شوی، چې د پېښې هېڅ انځور خپور نه کړي.

د ایران د هرمزگان ولایت په کچه پر سیمهییزو رسنیو او خبریالانو فشار راوړل شوی او هغوی ته ګواښ شوی، چې د پېښې هېڅ انځور خپور نه کړي.
د راپورونو له مخې، امنیتي او استخباراتي چارواکو له هغو خبریالانو سره چې په بندرعباس کې د راپور چمتو کولو هڅه کوله، ټلیفوني اړیکې نیولي دي او دوی ته یې ویلي چې ژر تر ژره د پېښې له سیمې ووځي او ټولې اخیستل شوې ویډیوګانې او انځورونه دوی ته وسپاري.
امنیتي چارواکو خبرداری ورکړی چې که انځورونه یا ویډیوګانې خپرې شي، له رسنیو او خبریالانو سره به سخت چلند وشي.
تر دې وړاندې ایرانانټرنشنل راپور ورکړی و، چې د ماسپښین له درېیو بجو راهیسې د سپاه پاسداران استخباراتي ځواکونه د پېښې سیمه تر خپل بشپړ کنټرول لاندې راوستې ده.
تېره ورځ په بندرعباس کې چاودنه وشوه، چې نږدې ۱۴ کسان پکې ووژل شول او له ۷۵۰ زیات کسان پکې ټپيان شوي دي.
خو له بندرعباس څخه یوې ځایي سرچینې بیا ویلي، چې د بندر رجایي د چاودنې له امله د دوی په اداره کې ۲۳ ښځې وژل شوې دي.
نوموړی زیاتوي، چې د چاودنې څپې دومره زوروې وې چې د خلکو سترګې یې سختې زیانمنې کړي او په روغتونونو کې ډاکټرانو له یو شمېر ټپيانو لاسونه هم پرې کړي دي.

د امریکا د فدرالي ادارې (اېف بي ای) مشر کاش پټېل په هندي کشمیر پهلګام کې په سیلانیانو د وسله والو د برید په اړه خواشیني ښودلې او د هند حکومت ته یې د ملاتړ ډاډ ورکړی دی.
د اېف بي ای مشر هندي الاصله امریکایي کاش پټېل په خپل اېکس کې لیکلي:« اېف بي ای په کشمیر کې د وروستي ترهګریز برید ټولو قربانیانو ته خپله خواخوږي وړاندې کوي او د هند د حکومت بشپړ ملاتړ ته به دوام ورکړي. دا د دوامداره ګواښونو یادونه ده چې زموږ نړۍ د ترهګرو له ګواښونو سره مخ ده.»
نوموړی دغه څرګندونې په داسې حال کې کوي، چې د امریکا ولسمشر ډونالډ ټرمپ وړاندې ویلي و، چې هند او پاکستان به خپلې ستونزې په خپله حل کړي.
ډونالډ ټرمپ په کشمیر کې تاریخي شخړو ته اشاره وکړه او ویې ویل، چې هغه د دواړو هېوادونو له مشرانو سره بلد دی، خو هغه د دواړو هېوادونو د مشرانو سره د اړیکو په اړه پوښتنو ته ځواب ورنه کړ.
د هند او پاکستان اړیکې له هغې وروسته ترینګلې او په تاوتریخوالي بدلې شوې، چې د اپرېل پر ۲۲مه د هند تر واک لاندې کشمیر کې وسله والو ۲۶ هندي سېلانیان ووژل او ۲۰ نور یې ټپیان کړل.
د هندي چارواکو په وینا، د وژل شويو کسانو په منځ کې دوه بهرني سېلانيان او د هند د سمندري ځواکونو يو افسر هم شامل دی.
د هند حکومت ددغه برید پړه په پاکستان اچولې او د یو لړ اقداماتو ترڅنګ یې د غچ اخیستلو ګواښ کړی.
د هندي کشمیر سیمه ییزو پولیسو ادعا کړې، چې په دغه برید کې له ښکېلو درېیو کسانو یې دوه پاکستاني وګړي دي.
د پاکستان لومړي وزیر شهباز شریف بیا هند ته د پهلګام پېښې په تړاو په بې پرې څېړنو کې د همکارۍ وړاندیز وکړ.
هغه خبرداری هم ورکړ، چې که هند کوم نظامي ګام واخلي، نو ورته ځواب به وګوري.
د یادولو ده، چې هند د دغې پېښې په غبرګون کې د ۱۹۶۰ کال د پاکستان او هند ترمنځ د اوبو د وېش تړون (د سند تړون) ځنډولی او همدا راز دواړو هېوادونو خپلې سفارتي او ډېپلوماټیکو اړیکو کې کموالی راوړی دی.
که څه هم هند او پاکستان د کشمیر پر سر یو پخوانی اوربند لري، خو وخت ناوخته دواړه لوري یو پر بل بریدونه کوي.
دواړه هېوادونه کشمیر د خپلې خاورې برخه ګڼې او تر دې دمه یې درې وسله والې جګړې کړې، چې دوه یې د همدې لانجمنې سیمې پر سر رامنځته شوې وې.

د غزې د روغتیا وزارت وایي، چې د غزې پر تړانګې د اسراییلي ځواکونو په وروستیو هوايي بریدونو کې ۵۶ فلسطینیان وژل شوي دي دا په داسې حال کې ده، چې د تېر کال له اکتوبر میاشتې راهیسې د روانې جګړې د قربانیانو شمېر ۵۱،۴۹۵ تنو ته رسېدلی دی.
دغه وزارت د شنبې په ورځ په یوې اعلامیه کې ویلي، چې په تېرو ۲۴ ساعتونو کې ۱۰۸ نور ټپیان روغتونونو ته انتقال شوي، چې د ټپیانو مجموعي شمېر یې ۱۱۷،۵۲۴ تنو ته لوړ شوی دی.
یاد وزارت زیاتوي، چې ګڼ شمېر کسان لا هم د ورانو شویو ودانیو تر خاورو لاندې او پر سړکونو بند پاتې دي، خو د خرابو شرایطو له امله ژغورونکي تر هغوی رسېدلای نه شي.
دا په داسې حال کې ده، چې د مارچ په ۱۸مه نېټه اسراییلي ځواکونو د غزې پر تړانګې ناڅاپي هوايي بریدونه په داسې حال کې پیل کړل، چې د جنورۍ میاشتې څخه اوربند او د بندیانو د تبادلې هوکړه نافذه وه.
دغو بریدونو تر اوسه ۲،۱۱۱ تنه وژلي او ۵،۴۸۳ نور یې ژوبل کړي دي.
تېر کال د نړۍوالې جزایي محکمې (ICC) له خوا د اسراییل پر لومړي وزیر بنیامین نتنیاهو او د هغه پر پخواني دفاع وزیر د غزې جګړې په تړاو د جنګي جنایتونو او بشریت ضد جرمونو تور پورې شوی وو او د نیولو حکمونه یې هم صادر شول.
همداراز، اسراییل دا مهال په نړۍواله محکمه (ICJ) کې د غزې پر تړانګې د جګړې له امله د نسل وژنې له یوې رسمي قضیې سره مخ دی.

د ایران د کورنیو چارو وزیر اسکندر مومني وایي، چې د بندرعباس په چاودنو کې د وژل شویو کسانو شمېر ۱۴ تنو ته لوړ شوی دی. د هغه په خبره: «د پېښې ۲۰۰ ټپيان له روغتونونو رخصت شوي خو ۳۰۰ ټپيان بیا تراوسه هم په روغتونونو کې دي.»
د سره صلیب مشر هم ۳۰۰ ټپيانو ته په اشارې سره چې تراوسه د بندرعباس په روغتونونو کې دي وویل، چې ځینې ټپیان به د درملنې لپاره تهران ته ولېږدول شي.
مومني مخکې ویلي و، چې د بندرعباس په چاودنو کې د ټپيانو شمېر ۷۵۰ تنو ته رسېدلی دی.
اخوا، له بندرعباس څخه یوې ځایي سرچینې بیا ایرانانټرنشنل ته په یوه لېږل شوي ویډیو کې ویلي، چې د بندر رجایي د چاودنې له امله د دوی په اداره کې ۲۳ ښځې وژل شوې دي.
نوموړی په دغه ویډيو کې زیاتوي، چې د چاودنې څپې دومره زوروې وې چې د خلکو سترګې یې سختې زیانمنې کړي او په روغتونونو کې ډاکټرانو له یو شمېر ټپيانو لاسونه هم پرې کړي دي.
د پوځي چارو کارپوه هوشنګ حسنیاري ویلي: «زه باور لرم چې اسراییل له دې چاودنو څخه ګټه نه اخلي، ځکه چې امریکا به یقینا په داسې حالت کې ډېره ناخوښه وي.»
تر دې مخکې یوې باخبره اسراییلي سرچینې ایران انټرنشنل ته ویلي و، چې د بندر عباس د شنبې ورځې په چاودنو کې د اسراییل له رول څخه د دغه هېواد انکار «یو عادي او طبیعي عمل» دی.
له چاودنې څو ساعته وروسته، د اسراییل ۱۲ ټلویزیوني چینل هم د اسراییلي چارواکو په حواله راپور ورکړ، چې هېواد یې د رجایي بندر په چاودنه کې هېڅ رول نه درلود.
د راپورونو له مخې، د بندرعباس په چاودنه کې ټولې بندري ودانۍ زیانمنې شوي او وېره شته چې ځیني کارکوونکي او خلک به تر ودانیو لاندې وي.
ایراني چارواکي وايي، چاودنه د تېلو ډېپو کې شوې ده، خو لامل یې معلوم نه دی.
چاودنه دومره زوروره وه، چې تر څو کیلومترو لرې یې هم ودانۍ زیانمنې کړې دي.

د متحده ایالاتو ولسمشر ډونالډ ټرمپ د اوکراین ولسمشر ولادیمیر زیلینسکي سره د پاپ فرانسیس د جنازې د مراسمو په څنډه کې د واتیکان باسیلیکا کې وکتل. دواړو مشرانو د اوکراین او د روسیې ترمنځ د جګړې پر پای ته رسولوخبرې وکړې.
زیلینسکی وايي دا غونډه تاریخي ثابتیدای شي که هغه ډول سوله وشي چې دی یې هیله لري.
په ورته وخت کې د سپینې ماڼۍ ویاندې دا ناسته "ډیره ګټوره" وبلله.
د زیلینسکي د دفتر په وینا ، دواړو مشرانو شاوخوا ۱۵ دقیقې یو په یو سره اخبرې وکړې.
دا ناسته له هغه وروسته ترسره شوه، چې د فبرورۍ په میاشت کې په واشنګټن کې د ټرمپ او زیلینسکي لومړۍ لیدنه په ناراضۍ سره پای ورته ورسېده.
زیلینسکي په خواله رسنۍ کې لیکلي: «ښه ناسته. له یو بل سره مو ډیرې خبرې وکړې. موږ له ټولو هغو شیانو د یوې پایلې هیله لرو چې په اړه یې خبرې شوي دي.»
هغه وویل:« په دغو موضوعاتو کې د خپلو خلکو د ژوند خوندیتوب، بشپړ او بې قیدو شرطه اوربند ترڅنګ یوه ډاډمنه او تلپاتې سوله چې د جګړې د بیا تکرار مخه ونیسي شامل دي.»
زیلینسکي زیاته کړه: «دا یوه ډیره سمبولیکه غونډه وه، چې د تاریخي کیدو احتمال لري که چیرې موږ ګډې پایلې ترلاسه کړو. مننه ولسمشر ډونالډ ټرمپ!»
د سپینې ماڼۍ د اړیکو رییس سټیون چیونګ وویل چې دواړو مشرانو په شخصي توګه سره لیدلي او "ډیر ګټورې خبرې یې کړې دي. د لیدنې په اړه نور جزئیات به تعقیب شي".
د امریکا ولسمشر ډونالډ ټرمپ، چې تل یې د روسیې د ولسمشر ولادیمیر پوتین په اړه محتاطانه دریځ غوره کړی، د تېرې پنجشنبې په ورځ، د غویي پر څلورمه په لومړی ځل له دود وتلې نیوکه وکړه او پر کیېف د مسکو له توغندويي برید وروسته یې ولیکل، چې ولادیمیره نور بس کړه!.
ټرمپ په ټولنیزو شبکو کې ولیکل، « زه پر کیېف د روسیې بمباري نه خوښوم. نه ضروري وه او نه هم په مناسب وخت کې شوې».

د ایران د ژغورندویه او مرستندویه ادارې مشر بابک محمدي وايي، په بندر عباس کې د چاودنې له امله څلور کسان وژل شوي او ۵۶۱ ټپیان دي.
دې چاودنه کې د بندر عباس ټولې بندري ودانۍ زیانمنې شوې او وېره شته چې ځینې کارمنان او خلک به تر ودانیو لاندې وي.
ایراني چارواکي وايي، چاودنه د تېلو ډېپو کې شوې ده، خو لامل یې مالوم نه دی.
چاودنه دومره زوروره وه چې تر څو کیلومترو لرې یې هم ودانۍ زیانمنې کړې دي.
د ایران جمهوري اسلامي خبري رسنۍ د دې هېواد د بېړنیو حالاتو ویاند بابک یکتاپرست به حواله لیکلي چې تر اوسه پورې ۱۵ امبولانسونه او څلور بس امبولانسونه د پیښې ځای ته د زخمیانو د لېږدولو لپاره استول شوي دي.
هغه د دې پېښې د مقابلې لپاره ځانګړي ترتیباتو ته په اشارې سره وویل: د شیراز بېړنۍ خونه هم په بشپړ ډول چمتو شوې او د احتمالي ټپیانو د منلو لپاره اړین ترتیبات یې نیولي دي.
هغه همدراز وویل د ژغورنې بېړنۍ چورلکه له لارستان څخه د زخمیانو د مرستې لپاره تللې ده.
تر اوسه ایراني چارواکو د چاودنو د څرګندوالي په اړه کوم جزییات نه دي ورکړي.
له دې پېښې سره هممهاله د امریکا او ایران استازي په عمان کې خبرو ته جرګه دي.
