د طالبانو د کډوالو ستونزو ته د رسېدو کمېسیون ویلي، چې د جمعې په ورځ ۲۹ زره او ۳۸۲ کډوال د هرات د اسلام کلا، د نیمروز د ورېښو پله د ننګرهار د تورم، د کندهار د سپین بولدک او د پکتیکا د انګور اډې له لارو هېواد ته راستانه کړل شوي.
د طالبانو د کډوالو ستونزو ته د رسېدو کمېسیون ویلي، چې د ایران څخه په جبري توګه د افغان کډوالو د راستنولو لړۍ چټکه شوي او تېره ورځ د هرات د اسلام کلا له لارې ۳۶۷۰ کورنۍ چې د غړو شمېر یې ۲۱،۸۸۱ کسان و په جبري توګه هېواد ته راستنې شوې دي.
دغه کمېسیون د کډوالو د رستنېدو په اړه په خپل ورځنې راپور کې ویلي، چې په همدې ورځ ایران د نیمروز د ورېښم پله له لارې هم ۷،۲۷۴ تنه افغان کډوال راستانه کړې دي.
یاد کمېسیون ویلي، چې تېره ورځ د تورخم، سپین بولدک او انګور اډې له لارې پاکستان هم نږدې ۱۰۰۰ تنه افغان کډوال راستانه کړې دي.
له ایران څخه د افغان کډوالو د راشړلو لړۍ چټکوالي سره هممهاله د کډوالو لپاره ملګرو ملتونو نړۍوال سازمان خبرداری ورکړی چې ښايي سږ کال درې میلیونه افغان کډوال له ایران او پاکستان څخه خپل هېواد ته ستانه کړای شي. د یادې ادارې یوه چارواکي ویلي، د کډوالو دا پراخه ستنېدنه به افغانستان کې انساني ناورین لا ډېر کړي.
عبیدي دا څرګندونې د جرمني د لایپزیګ پوهنتون په کوربتوب د افغان جلا وطنه څېړونکو او خبریالانو څېړنیز کنفرانس کې کړي.
نوموړي د جلا وطنه خبریالانو د کار د شرایطو په اړه د خپلې څېړنې په شریکولو سره ویلي: «له افغانستان څخه بهر میشتو ۱۴۷ افغان خبریالانو سره د مرکې پر بنسټ، ۹۵ سلنه خبریالان د واتساپ، ټلګرام او سیګنال په څېر کوډ شویو اپلیکیشنونه کاروي. څېړنه ښيي، چې ۷۱ سلنه خبریالان د امنیتي اندېښنو له امله ځان سانسور کوي، ۹۷ سلنه خپلې سرچینې پټې ساتي او ۹۰ سلنه بیا د سرچینو د خوندیتوب لپاره ځینې خبرونه نه خپروي.»
عبیدي زیاته کړه: «سره له دې چې دغه خبریالان له ګڼو خطرونو سره مخ دي، خو هڅه کوي، چې د افغانستان غږ د نړۍ غوږونو ته ورسوي. موږ باید دوی ته دوامدار ملاتړ چمتو کړو.»
د جرمني د لایپزیګ پوهنتون په کوربتوب د افغان جلا وطنه څېړونکو او خبریالانو څېړنیز کنفرانس پرون (جمعه د جولای ۱۱مه) جوړ شوی و، چې پکې د دیني زده کړو، کډوالۍ، رسنیو او علمي برخو اړوند نوې څېړنې وړاندې شوې.
په کنفرانس کې د پوهنتون استاد ډاکټر حضرت بهار هم د جلا وطنۍ په شرایطو کې د خبریالانو پر کار څېړنه کړې وه. هغه ټینګار وکړ، چې کوربه هېوادونه باید د افغان خبریالانو او څېړونکو له ظرفیتونو اغېزمنه استفاده وکړي: «ډېر افغان پوهان چې جرمني ته راغلي، لا هم د علمي فضا برخه نه دي ګرځېدلي.»
په دې کنفرانس کې څېړونکي ډاکټر کفایت حمیدي وویل: «هغه کسان چې له افغانستان سره د ژوند تجربه لري، باید یوازې د څېړنې موضوع نه، بلکې د علمي تولید اصلي محور باید وګرځي.»
د غونډې یو بل ګډونوال ابو مسلم خراساني، د افغانستان د دیني مدرسو پر تحولاتو څېړنه کړې وه. نوموړي وویل، چې اوس دیني مدرسې د ټولنیزو شبکو له لارې زرګونه بهر مېشتو افغان کډوالو ماشومانو ته انلاین زده کړې ورکوي: «دا یو مهم تحول دی، چې د دیني نظام د نوي جوړښت نښه ده.»
د خراساني د څېړنې پر بنسټ، د ۵ تر ۱۷ کلونو ترمنځ زرګونه ماشومان، چې په اروپا او امریکا کې ژوند کوي، له افغانستان څخه انلاین دیني زده کړې ترلاسه کوي او د دوی په منځ کې د نجونو شمېر هم د پام وړ دی.
په دغه علمي ناسته کې د افغان څېړونکو او خبریالانو لپاره د فعالیت دوامداره فرصتونو رامنځته کولو، د تبعید په حال کې د علمي تولید پېژندلو، د پالیسۍ جوړونې او د علم پر بنسټ د کډوالو اړتیاوو د ارزونې پر اړتیا ټینګار وشو.
په ننګرهار کې د خورشید تلویزیون د پخواني خبریال کورنۍ نن د شنبې په ورځ « د چنګاښ ۲۱مه» افغانستان انټرنشنل ته وویل، چې سهار لس بجې د طالبانو د استخباراتو غړو د جلال اباد ښار په لومړۍ ناحیه کې د عزیز وطنوال پر کور چاپه وهلې او نوموړی یې له ځان سره وړی دی.
د عزیز وطنوال کورنۍ وايي، د طالبانو د استخباراتو غړو د حاجي موسی زوی او حضرت الدین په نوم د هغه دوه ملګري هم له ځان سره وړي دي.
د دغه پخواني خبریال خپلوانو ویلي، چې له تېرو څو ورځو راهیسې عزیز وطنوال د طالب استخباراتو تر څار لاندې و او دوی د ثبوت په توګه هغه انځورونه هم له افغانستان انټرنشنل سره شریک کړي، چې پر موټرسایکل سپرو دوو طالب وسلهوالو پکې نوموړی څو ځله د کور تر دروازې څارلی دی.
د طالب استخباراتو له خوا د عزیز وطنوال د نیولو لامل لا څرګند نه دی او تردې مهاله په ننګرهار کې ځايي طالب چارواکو هم څه نه دي ویلي.
