د پاکستان پوځ: په روانه میاشت کې مو په ژوب کې ۵۰ وسلهوال وژلي دي
د پاکستان پوځ نن سېشنبه (د زمري ۲۱مه) ویلي، د دوی ځواکونو د روان کال په اګست میاشت کې د بلوچستان د ژوب ولسوالۍ په سنبازا سیمه کې عملیات کړي چې په پایله کې یې ۵۰ وسلهوال وژل شوي دي.
د پاکستان پوځ نن سېشنبه (د زمري ۲۱مه) ویلي، د دوی ځواکونو د روان کال په اګست میاشت کې د بلوچستان د ژوب ولسوالۍ په سنبازا سیمه کې عملیات کړي چې په پایله کې یې ۵۰ وسلهوال وژل شوي دي.
د پاکستان پوځ په خپرې شوې خبرپاڼه کې ویل شوي، چې د روان کال د اګست میاشتې په ۱۰مه او ۱۱مه نېټه یې چاڼیز عملیات کړي او خپل ۴۷وسلهوال یې وژلي دي او د یادو عملیاتو پر دوام یې ۳ نور هغه وسلهوال هم وژلي دي، چې هند یې ملاتړ کاوه.
د پاکستان پوځ د یادو عملیاتو پرمهال خپل لوري ته د اوښتي زیان په اړه کومه څرګندونه نهده کړې.
پاکستان ویلي، چې دغه عملیات یې د امنیت ټینګولو او د پولو ساتلو په پار کړي دي.
له بل پلوه پاکستاني چارواکو ويلي، چې حکومت به په بلوچستان کې د مخابراتي شبکو انټرنېټي خدمتونه د اګست میاشتې تر پایه وځنډوي. د بلوچستان حکومت ویاند شاهد رند رسنیو ته ویلي، چې دا کار یې د وسلهوالو د همغږۍ او معلوماتو شریکولو د مخنيوي لپاره کړی دی.
د امریکا د بهرنیو چارو وزارت د دوشنبې په ورځ اعلان وکړ، چې د بلوچستان د ازادۍ پوځ «بي اېل ای» او د هغې اړوند وسله واله ډله «مجید بریګېډ» یې د بهرنیو ترهګرو ډلو (اېف ټي او) په رسمي نوملړ کې شاملې کړې دي.
همدا راز د مجید بریګېډ ډله د«بي اېل ای» د مستعار نوم په توګه ثبت شوې، چې لا د مخکې په ۲۰۱۹کال کې د ځانګړي نړۍوال ترهګر (SDGT) په نوملړ کې شامله شوې وه.
د امریکا د بهرنیو چارو وزارت د معلوماتو له مخې، د بلوچستان د ازادۍ پوځ «بي اېل ای» د بلوچستان له سیمې څخه یوه فعاله وسله واله ډله ده، چې له ۲۰۱۹کال را وروسته یې د ګڼ شمېر ترهګریزو بریدونو مسوولیت منلی دی.
دغه ډله په ۲۰۱۹کال کې د څو خونړیو بریدونو له امله د نړۍوالو ځانګړو ترهګرو په نوملړ کې شامله شوې وه. له هغه وخت راهیسې، دې ډلې او د هغې اړوند مجید بریګېډ د نورو لویو بریدونو مسوولیت هم په غاړه اخیستی دی.
په ۲۰۲۴کال کې «بي اېل ای» اعلان وکړ، چې د کراچۍ هوايي ډګر ته نېږدې او د ګوادر بندر د ادارې په ودانۍ یې ځانمرګي بریدونه ترسره کړي دي.
دغه ډلې په ۲۰۲۵ کال کې د «جعفر اېکسپریس» په نوم د رېل ګاډي د سپرلیو د برمته کولو ادعا وکړه؛ دا رېل ګاډی چې له کویټې څخه پېښور ته پر لاره و، د مارچ په میاشت کې پرې وسله وال برید وشو. د دې پېښې په ترڅ کې ۳۱تنه ملکي وګړي او امنیتي سرتېري ووژل شول او له ۳۰۰زیات مسافر د څو ساعتونو لپاره برمته شول.
دغه اعلان وروسته له هغه کېږي، چې د پاکستان د پوځ مشر جنرال عاصم منیر په وروستیو میاشتو کې دوه ځله امریکا ته سفر وکړ.
شنونکي باور لري، چې کېدای شي دا پرېکړه د واشنګټن او اسلاماباد ترمنځ د امنیتي همکارۍ د پراختیا په لړ کې یوه مهمه نښه وي، په ځانګړي ډول د هغو ډلو پر وړاندې چې پاکستان یې د خپلو کورنیو امنیتي ګواښونو یوه لویه سرچینه ګڼي.
د امریکا د بهرنیو چارو وزارت ویلي، د ترهګرو ډلو په نوملړ کې شاملول یو مهم حقوقي او سیاسي ګام دی، چې د دغو ډلو مالي سرچینې، نړۍوال ملاتړ او لوژستیکي امکانات کمزوري کوي.
په اعلامیه کې راغلي، چې د دې پرېکړې موخه د ترهګرۍ پر وړاندې مبارزه او د ملکي وګړو د خوندیتوب یقیني کول دي.
د دغې پرېکړې حقوقي بنسټ د امریکا د کډوالۍ او تابعیت د قانون د ۲۱۹مې مادې او د ولسمشر د ۱۳۲۲۴م اجرایي فرمان (د ترهګرۍ ضد فرمان) پر اساس جوړ شوی دی.
د بهرنیو ترهګرو ډلو نوملړ ته شاملېدل له هغې ورځې عملي کېږي، چې دا پرېکړه په رسمي ډول د فدرالي راجسټر په خپرونه کې خپره شي.
بلوچستان له کلونو راهیسې د بېلابېلو وسله والو ډلو د فعالیت مرکز پاتې شوی، چې د پاکستان په امنیتي ځواکونو، زېربنایي پروژو او بهرنیو کارکوونکو بریدونه کوي.
د یادولو ده، چې د بلوچستان د ازادۍ پوځ مجید بریګېډ څانګه د ځانمرګو بریدونو په ترسره کولو کې ځانګړی شهرت لري.
د امریکا د بهرنیو چارو وزارت په خپلو وروستیو څرګندونو کې ټینګار کړی، چې د ترهګرو ډلو پر وړاندې نړۍواله مبارزه دوام لري او واشنګټن به د دې ډلو د فعالیتونو د کمزوري کولو لپاره له خپلو متحدینو سره نږدې همکارۍ ته دوام ورکړي.
د پاکستان په اسلام اباد او راولپېنډۍ ښارونو کې په دې وروستیو ورځو کې د ځايي پولیسو له لوري د افغانانو د نیونې بهیر زور اخیستی دی. په دغو ښارونو کې مېشت یو شمېر افغانان وايي، له څه مودې راهیسې پولیس افغانان نیسي او هغه کسان چې پیسې لري د خپلو پیسو په بدل کې بېرته خوشې کېږي.
په اسلام اباد او راولپېنډۍ ښارونو کې مېشتو یو شمېر افغان کډوالو افغانستان انټرنشنل- پښتو ته ویلي، ځايي پولیسو د دوشنبې په ورځ (د زمري په ۲۰مه) هم یو شمېر افغانان نیولي دي.
دوی وايي، ډېری وخت پولیس په شخصي جامو کې پر موټرسایکل ګرځي او له افغانانو د پاسپورټ او ویزې پوښتنه کوي او د نه ورښودلو په صورت کې له شاوخوا نور پولیس له موټرو سره ورځي او بې ویزې کسان نیسي.
د راولپېنډۍ ښار له یوه ښارګوټي ۳ نیول شوي افغانان وايي، نن مازدیګر مهال په ناڅاپي توګه په خپلو کارځایونو کې ونیول شول او بیا د پولیسو مرکز ته ولېږدول شول.
د دوی په وینا، نږدې ۶ ساعته یې د پولیسو په مرکز کې ساتلي وو او پولیس په ښکاره د خوشې کولو په بدل کې د پیسو غوښتنه کوي. که پیسې ور نه کړل شي، دوی د کډوالو لپاره جوړ شوي پنډ غالي ته لېږدوي او له هغه ځایه یې مستقیم افغانستان ته استوي.
یو له دغو کسانو وايي: «پولیسو زه د ۸۲ زره کلدارو په بدل کې خوشې کړم او هلته نور کسان هم زما له برخلیک سره مخ وو او هغوی هم ښايي د همدومره پیسو په بدل کې خوشې شوي وي.»
په اسلام اباد کې ځينې نور افغانان چې په سفارتونو کې یې د انتقال په تړاو کار روان دی او پاسپورټونه یې هم د ویزې لپاره سپارلي، وايي چې د سفارت له لوري کومه پاڼه چې د پاسپورټ د ورکړې ښکارندويي کوي، پولیسو ته د منلو نه ده او هڅې کوي چې دغه ډول کسان هم ونیسي.
دغه افغانې کورنۍ د پاکستان له حکومته غواړي، چې د ویزې د تمدیدولو بهیر ژر تر ژره پیل کړي څو له ورته جنجالونو په امان کې پاتې شي.
په ورته وخت کې د پاکستان حکومت تازه په دغه هېواد کې مېشتو ۱ اعشاریه ۴ مېلیونه هغو افغان کډوالو ته چې د پي او ار کارټونه لري خبرداری ورکړی، چې د روانې اګسټ میاشتې تر وروستۍ نېټې دې له دغه هېواده ووځي، ګنې پرته له هغې به دوی په خپله لاس په کار شي.
ځايي پولیسو د افغانانو د دغو څرګندونو په تړاو تر اوسه څه نه دي ویلي.
که څه هم څو ورځې وړاندې یو پاکستاني چارواکي ويلي و، چې حکومت به په بلوچستان کې د مخابراتي شبکو انټرنېټي خدمتونه د اګست میاشتې تر پایه پورې وځنډوي؛ خو اوس سوداګر شکایت کوي، چې د حکومت دې پرېکړې د هغوی سوداګرۍ ته زیان اړولی دی.
سوداګر شکایت کوي، چې دوی خپل کاروبار په موبایل کې د واټس اپ او نورو انټرنېټي اپلېکېشنونو له لارې مخ ته وړي؛ خو اوس یې کار ټکنی شوی دی.
د کویټې ښار یوه سوداګر نويد افغانستان انټرنشنل پښتو ته وویل:« هر څوک په دوکان یا کور کې وایفای نهلري او نه هم هر څوک په دفتر کې ناست وي. موږ په منډه کې یو او باید په منډه کې هم د واټس اپ له لارې خپل کاروبار وڅارو؛ خو اوس له ستونزو سره مخ یو.»
په کویټه کې د وچې مېوې یوه سوداګر شفیق خان افغانستان انټرنشنل پښتو ته وویل:« زه باید له خپلو موټر چلوونکو سره خبرې وکړم او پوه شم، چې مالونه یې تر کومه ځایه رسولي او چېرې دي؟ خو اوس یې حال نهلرم، دا زموږ لپاره لوی سرخوږی دی.»
د بلوچستان حکومت ویاند شاهد رند رسنیو ته ویلي، چې دا کار یې د وسلهوالو د همغږۍ او معلوماتو شریکولو د مخنيوي لپاره کړی دی.
نن د پاکستان ځايي چارواکو ویلي چې د بلوچستان په مستونګ ولسوالۍ کې روانه اونۍ کې دوه ځله د اورګاډي پر پټلۍ د چاودنې له امله د جعفر ایکسپریس شپږ ډبې (بوګې) له پټلۍ وتلې دي. تر اوسه په دې چاودنو کې د مرګ ژوبلې په اړه راپورونه نه دي ورکړل شوي.
د پاکستان ډان ورځپاڼې د خبر له مخې پیښه د مستونګ دشت تحصیل سپیزند تمځي سره نږدې هغه مهال رامنځته شوه چې یو ریل ګاډی له کویټې نه د پېښور تمځي ته روان و. په اورګاډي کې ۳۵۰ مسافر سپاره وو.
د یوه ځايي اوسېدونکي په وینا، د پاکستان امنيتي ځواکونه او د ژغورنې ډلې د پېښې په اړه له خبرېدو سره سم سيمې ته ورسېدل، او د سيمې له محاصرې وروسته يې د پلټنې عمليات پيل کړل.
تر اوسه کومې وسله والې ډلې ددې بریدونو مسوولیت نه دی منلی خو له دې وړاندې ورته بریدونه د بلوچو بېلتون غوښتونکو ډلو له خوا ترسره شوي دي.
په پاکستان کې مېشت افغانان وایي، پاکستاني پولیس هغه لیکونه نه مني چې ځینو سفارتونو افغان کېس لرونکو ته ورکړي دي. په دغه لیکونو کې د پاکستان له حکومت غوښتنه شوې، چې د ورکړل شوي ډاډ له مخې دې افغان کېس لرونکو ته د اوسېدو زمینه برابره کړي.
ځینې افغان کېس لرونکي بیا وايي، چې له دغو لیکونو سره، سره پولیسو نیولي دي. په اسلام اباد کې مېشته یوه افغانه شبانه «مستعارنوم» چې خپله هم د امریکا او فرانسې کېسونه لري وايي، پولیس د امریکا او جرمني پرته د نورو سفارتونو لیکونه نه مني.
نوموړې وايي، تازه د پولیسو لهخوا د ویزې د نه لرلو په تور نیول شوې وه؛ خو د امریکا سفارت او بهرنیو چارو وزارت د لیک په ښودلو پولیسو له دوو ورځو وروسته خوشې کړې ده.
د نوموړې په خبره:« پولیس یوه اوونۍ مخکې کورته راغلل، ویزه یې رانه وغوښته ما ورته وویل چې اوس خو له ټولو سره ویزې نشته؛ خو د فرانسې او امریکا سفارت لېټر لرم. خو زه یې ونیولم، چې موږ ستا لیټرې ګورو او ویریفېکشن یې کوو؛ خو د فرانسې هغه نه منو.»
اغلې شبانه زیاتوي، پولیسو د دې په ګډون د ډېرو هغه کسانو چې د فرانسې او نورو هېوادونو کېسونه یې لرل او لیکونه ورسره وو؛ د هغوی لیکونه ونه منل او ځینې ان د ډیپورټ نوملړ کې اضافه شول.
په اسلاماباد کې مېشت هغه افغانان چې د فرانسې کېسونه لري د فرانسې سفارت له لوري ورته داسې یو لیک ورکول کېږي، «په اسلاماباد کې د فرانسې سفارت دغه کسان چې په دغه لیک کې یې نومونه او د پاسپورټ نمبرونه ذکر شوي او افغانان دي دا مني، چې دوی د بشردوستانه اوږدمهاله ویزو لپاره غوښتنه کړې ده، د دوی مرکې شوې دي او چارې یې تر پروسس لاندې دي.
د پاکستان د بهرنیو چارو وزارت له لوري دا ډاډ ورکړل شوی، چې دغه کسان به په قانوني توګه په پاکستان کې د دوی د کارونو د پروسس او فرانسې ته ترتخیلې پاتې کېږي.»
فرانسې ته ورته د اروپايي ټولنې نورو هېوادونو او ځیني هغه هېوادونه چې افغان پناه غوښتونکي مني، دغه ډول لیکونه خپل کېس لرونکو ته ورکړي دي.
که څه هم په دې اړه کره شمېرې نشته، چې څومره افغانان په پاکستان کې نورو هېوادونه ته کېسونه لري؛ خو د ځینو راپورونو له مخې شمېر یې زرګونو ته رسېږي.
په ورته وخت کې په اسلاماباد کې مېشت یو بل مدني فعال ثناءالله رحیمي « مستعارنوم» هم د ورته ستونزې په شریکولو سره وايي، هره ورځ د افغان کډوالو په اړه د پاکستان حکومت دریځ بدلېږي. نوموړی وايي، میاشت وړاندې یې ځینې ملګري پولیسو نیولي وو چې د فرانسې په لیکونو یې راخوشې کړل؛ خو اوس بیا دغه لیکونه نه مني.
په پاکستان کې ډېرې هغه افغان کډوال چې نورو هېوادونو ته کېسونه لري په ویزو راغلي؛ خو له شاوخوا یوې میاشتې راهیسې یې د ویزو د تمدید لړۍ درېدلې ده.
د روان میلادي کال له پیله د پاکستان حکومت دلته د مېشتو افغان کډوالو لپاره د ویزو د تمدید موده یوې میاشتې ته راکمه کړې، چې د تمدید د لړۍ له بندېدو وروسته د ګڼو افغانانو د ویزو موده ختمه شوې ده. په ورته وخت کې په وروستیو څو ورځو کې د اسلاماباد په افغان مېشتو ښارګوټو او سیمو کې د پولیسو د نیولو لړۍ هم چټکه شوې ده.
د دغه لړۍ په دوام د ځینو مدني فعالانو او خبریالانو د نیولو په اړه هم خبرونه خپاره شوي دي.