په ۱۹مې پېړۍ کې افغانستان په کورنیو چارو کې خپلواک و؛ خو د بهرني سیاست په برخه کې د انګرېزانو تابع و. کله چې غازي امان الله خان د ۱۲۹۸ لمریز کال (د زمري په ۲۸مه) نېټه د افغانستان خپلواکي اعلان کړه او خپلواکۍ لپاره له انګرېزانو سره تر جګړې وروسته؛ انګرېزانو افغانستان د یوه خپلواک دولت په توګه په رسميت وپېژانده.
که څه هم د غازي امان الله خان د پلار امیر حبیب الله خان په وخت کې هم افغانستان په کورنیو چارو کې خپلواک و؛ خو د بهرني سیاست په برخه کې د انګرېزانو تابع و. د غازي امان الله خان تر حکومت وروسته ډېرو ډلو د خپل واک ترلاسه کولو ورځ د جشن په نوم نمانځلې؛ خو دې ورځې خپل ارزښت ساتلی او ډېرو حکومتونو د ملي خپلواکۍ او ملي جشن په نوم یاده کړې او نمانځلې ده.
طالبانو هم نن ورځ د خپلواکۍ په مناسبت رخصتي اعلان کړې ده؛ خو په دې اړه یې د ځانګړو مراسمو او جشن اعلان نهدی کړی دی.
طالبانو تېرکال هم دغه ورځ د خپلواکۍ د جشن په نوم اعلان کړه او په دې مناسبت یې یو لړ غونډې جوړې کړې؛ خو د خپلواکۍ مرکزي کرکټر او ګټونکی پاچا غازي امان الله خان یې په بدو سياستونو تورن کړی و.
د خپلواکۍ جشن نمانځلو پر وړاندې محدودیتونه
که څه هم واک ته د طالبانو له رسېدو وړاندې دغه ورځ د افغانستان په بېلابېلو ولایتونو کې په شانداره توګه نمانځل کېده؛ خو د دغې ډلې د بیا واکمنېدو راهیسې د خلکو لهخوا د دغه جشن پر نمانځلو او د ملي بېرغونو په لېږدولو او پر اتڼونو ګڼ محدودیتونه لګېدلي دي.
یوشمېر افغانان نیوکه کوي، چې طالبان د خلکو خوښي او ښادي نهشي زغملای؛ نو ځکه د دغه ورځې د نمانځلو اجازه نه ورکوي.
تر دې وړاندې دغه ورځ هر کال په پېښور کې د جلاوطنه افغانانو لهخوا هم په شانداره توګه نمانځل کېده؛ خو سږکال په پېښور کې مېشتو جلاوطنه افغانانو افغانستان انټرنشنل ته ویلي، چې سږکال د پاکستان پولیسو د دوی د غونډې او د دغه جشن د نمانځلو مخه نیولې ده.
په پېښور کې د خالد په مستعار نوم یو جلاوطنه افغان وایي، چې له تېرې ورځې راهیسې د دوی د غونډې په ځای کې پولیس راغونډ شوي او چاته د دغه جشن د نمانځلو اجازه نه ورکوي.