د کونړ د مزاردرې یو ځايي مرستندویه کس ویلي، چې نارینه ژغورونکو یوازې نارینه ټپیان او ماشومان له خاور اېستلي، خو په وینو ککړو ښځو او نجونو مرسته یې نه ده کړې.
د نورګل ولسوالۍ د مزاردرې د کلي یو مرستندويه کس زیاته کړې، چې په دغه سیمه کې ښځې د څو ساعتونو لپاره تر خاورو لاندې وې او د بل کلي ښځو بیا له خاور راوېستلې.
د کونړ اوسیدونکې ۱۹ کلنې عایشه نیویارک ټامیز ته ویلي:« هېچا له ښځو سره مرسته ونه کړه، نه یې پوښتنه وکړه چې دوی څه ته اړتیا لري او ان موږ ته نږدې هم نه شول.»
نوموړې ویلي، چې په څلورو ورځو کې هم د دوی کلي ته یوه ښځینه مرستندویه کارکوونکې نه ده ورغلې.
عایشه زیاتوي:« زه او زوی مې یوازې خدای وژغورلو، خو له هغې شپې وروسته پوه شوم چې دلته ښځه تل د وروستیو کسانو په کتار کې لېدل کیږي.»
د کنړ په مزاردره کې د تهذیب الله په نوم یو مرستندویه کارکوونکي ویلي:«داسې احساس کېده لکه ښځې چې نه لېدل کېدونکی موجود وي. د نارینه او ماشومانو درملنه کېده، خو ښځې په جلا ځای کې د مرستې په تمه کېنول شوې وې.»
نوموړي زیاته کړه: «که د ښځې کوم نږدې نارینه خپلوان به نه وو، مرستندویان اړ کېدل چې د فزیکي تماس څخه د مخنیوي په موخه د ښځینه مړو جسدونه یوازې د جامو له څنډو ونیسي او له خاورو یې بهر کړي.
وړاندې هم افغانستان انټرنشنل ته سرچینو ویلي و، چې د ننګرهار حوزوي روغتون ته د انتقال شویو ۱۰۷۰ ټپیانو له ډلې یې یوازې ۱۲۵ تنه ښځې دي. سرچیني وايي، د ټپي شویو ښځو شمېر ډېر دی، خو په ډېر کم شمېر کې روغتونونو ته انتقال شوې دي.
پر همدغه مهال د افغان ښځو لپاره د ملګرو ملتونو ځانګړې استازې سوزان فرګوسن په یوې اعلامیه کې ویلي:« ښځې او نجونې یو ځل بیا د دې ناورین تر ټولو ډېرې ځپل شوې دي. نو اړینه ده چې د دوی اړتیاوې د مرستو او بیارغونې په لومړیتوب کې ونیول شي.»
بل خوا ګڼ شمېر ډاکټرانو، مرستندویه کارکوونکو او زلزله ځپلو ښځو ویلي، چې د افغانستان په ختیځ کې د زلزلې له امله ښځې د نورو په پرتله ډیرې زیانمې شوي او د مرستندویه کارکوونکو بې پروايي د دوی کړاو نور هم زیات کړی دی.
افغانستان د طبي پرسونل په ځانګړې توګه د ښځینه ډاکټرانو او روغتیا پالانو له سخت کمښت سره مخ دی او د طالبانو بندیزونو دا وضعیت نور هم بحراني کړی دی.
د نیویارک ټامیز خبریال چې تر زلزلې یوه ورځ وروسته د نورګل ولسوالۍ مزاردرې کلي ته تللی ویلي، چې په مرستندویه او روغتیايي ټیمونو کې یې هېڅ ښځینه روغتیا پاله نه ده لیدلې. د هغه په وینا د نورګل ولسوالۍ په روغتون کې هم هېڅ ښځینه کارکوونکې شتون نه لري. خو د طالبانو د عامې روغتیا وزارت دا څرګندونې رد کړي او ویلي یې دي چې په «کونړ، ننګرهار او لغمان کې د زلزله ځپلو د درملنې لپاره ډېر شمېر ښځینه ډاکټراني او نرسانې کارکوي.»
