په پنجشېر کې د طالبانو والي حافظ محمد اغا حکیم وايي، هبتالله اخوندزاده له هغه څخه د وزګارو ځوانانو د نوملړ غوښتنه کړې ده. د نوموړي په خبره، هبتالله اخوندزاده له هغه سره ژمنه کړې، چې د پنجشېر «مجاهدینو» ته به په بېلابېلو ولایتونو کې د کار زمینه برابره کړي.
په پنجشېر کې د طالبانو والي د چهارشنبې په ورځ (د لیندۍ ۱۹مه) ویلي، چې دوې میاشتې مخکې یې د خپل مشر هبتالله اخوندزاده سره د پنجشېر د وزګارو ځوانانو په اړه لیدنه کړې ده.
نوموړي زیاته کړې، چې هبتالله اخوندزاده له هغه څخه د سواد لرونکو او بېسوادو وزګارو ځوانانو د نوملړ غوښتنه کړې او ډاډ یې ورکړی، چې په بېلابېلو ولایتونو کې به ورته دندې ورکړل شي.
په ورته وخت کې د پنجشېر د طالبانو د اقتصاد رییس فضلالباري نوبهار وايي، چې په روان کال کې یې په دغه ولایت کې په ۲۰۰ پروژو کې شاوخوا ۱۰ زره کسانو ته په مستقیم او غېر مستقیم ډول د کار زمینه برابره کړې ده.
د طالبانو د معلوماتو له مخې، په پنجشېر کې زرګونه کسان په نظامي چارو، د زمرد کانونو په کېندنه او بنسټیزو پروژو کې په کارونو بوخت دي.
په افغانستان کې د بېکارۍ کچه ورځ تر بلې لوړېږي او زرګونه ځوانان د طالبانو تر واک لاندې د ناوړه اقتصادي وضعیت له امله د کار، عاید او راتلونکي له جدي ستونزو سره مخ دي.
له همدې امله ډېری ځوانان داسې حالت ته رسېدلي، چې له سختې بېوزلۍ او نامعلومې راتلونکې تر سیوري لاندې ژوند کوي.
د کندهار ښار اوسېدونکو د چهارشنبې په ورځ (د لیندۍ ۱۹مه) افغانستان انټرنشنل ـ پښتو ته ویلي، چې د اوبو د نشتوالي، د ځمکې لاندې اوبو د ژورېدو، د ټانکري اوبو لوړه بیه او د مسوولو ادارو د نه پاملرنې له امله وضعیت ورځ تر بلې خرابېږي.
کندهار چې د طالبانو د مشرتابه مرکز دی، اوسېدونکي یې وايي چې د ښار د اوبو بنسټیزې شبکې او د سرچینو مدیریت یې له کلونو راهیسې له پامه غورځول شوي دي.
د ښار په ۶مه، ۷مه، ۹مه، ۱۲مه او ۱۳مه ناحیو کې لسګونه ماشومان د ورځې څو ځله د اوبو د راوړلو لپاره په سړه هوا کې اوږده مزلونه وهي.
د یو شمېر کورنیو په خبره، ډېری ماشومان د ښوونځي له درسونو پاتې کېږي او ځینې یې د لارې د ستړیا، د بدن د اوبو د کمښت او سړې هوا له امله ناروغه کېږي.
د ۹مې ناحیې یوه اوسېدونکې وايي: «زما زوی نه ښوونځي ته تلای شي او نه مدرسې ته. هره ورځ څو ځله اوبه راوړي؛ که یې را نهوړي، موږ د پخلي او څښلو لپاره اوبه نهلرو. د اوبو د پېرلو وس هم راسره نشته.»
خلک وایي، څو ځله یې شکایتونه کړي خو چا یې خبره نه ده اورېدلې او لا هم د اوبو د نشتون له امله له ګڼو ستونزو سره مخ دي.
د اوومې ناحیې یو اوسېدونکی محمد اکرم، وايي: «موږ څو ځله له مسوولینو سره شکایت شریک کړی، خو عملي کار نه کېږي. ناورین ورځ تر بلې زیاتېږي. دلته چې کومې برمې وې، وچې شوې. نه د نوې برمې وس لرو او نه هم هره ورځ د اوبو د پېرلو توان.»
ډاکټران د ماشومانو روغتیايي وضعیت اندېښمنونکی بولي او وايي، چې په وروستیو میاشتو کې د اوبو د کمښت او د ککړو اوبو له امله د معدې ناروغۍ په ماشومانو کې څو برابره زیاتې شوې دي.
یو روغتیايي کارکوونکی چې نه غواړي نوم یې واخیستل شي، وایي: «ډېری هغه ماشومان چې موږ یې دلته معاینه کوو، یوازې ناروغ نه دي؛ د سخت کار ستړیا هم لري. زه داسې ماشومان وینم چې د اوبو د راوړلو له امله یې ځیګر زیانمن شوی او یا ورته نورې ناروغۍ پیدا شوي دي.»
تر ټولو اغېزمنې هغه ناحیې دي، چې د نلاوبو له شبکې بېبرخې دي. خلک يا اوبه رانیسي او یا یې هم له لرې سیمو د ماشومانو او لویانو په مټ په لاسي ګاډیو کې راوړي.
د نهمې ناحیې اوسېدونکی کریمالله وايي، پخوا یې په کور کې برمه وه، خو هغه وچه شوې ده. اوس نه د نوې برمې وس لري او نه هم هره ورځ کولی شي د اوبو د راوړلو لپاره له کاره پاتې شي، نو ځکه یې ماشومان اوبه راوړي.
د اوبو د څار تخنیکي طالب چارواکي وايي، چې په ښار کې د ځمکني اوبو کچه له ۸۰ تر ۱۲۰ مترو پورې ژوره شوې ده، په داسې حال کې چې پخوا ډېری کورنۍ په ۳۰–۴۰ مترو ژورو څاهګانو اتکا لرله.
دا حالت د هغو سیمو لپاره چې اقتصادي حالت یې کمزوری دی، د ژوند اساسي اړتیاوې له ستونزو سره مخ کړې دي.
خلک وايي، چې د ښار په ډېرو سیمو کې د شخصي کورونو بېنظمي او د څاهګانو غېرقانوني کېندنې د اوبو د کمښت اصلي لاملونه دي، چې د اوبو د سطحې بیا ډکېدو کې یې خنډ رامنځته کړی دی.
دوی غوښتنه کوي، چې د اوبو مدیریت، د څاهګانو د کنټرول سیسټم او د نلاوبو پراخېدونکي پروژې باید په بېړني ډول عملي شي.
د اوبو رسولو طالب چارواکي وايي، چې د ځمکني اوبو د کچې د کنټرول، د ټانکرونو د تنظیم او د نلاوبو د شبکې د پراختیا لپاره هڅې روانې دي، خو زیاتوي چې د ښار د نفوس د چټک زیاتوالي او د ژورو څاهګانو د خپل سرې کېندنې له امله ستونزه پراخه شوې ده.
د طالبانو د اوبو رسولو ادارې دا ونه ویل، چې دغه ستونزه به څنګه او کله حل کړي.
دا په داسې حال کې ده، چې د طالبانو د چاپېریال ساتنې ادارې رييس څو ورځې وړاندې هم وویل، اقلیمي بدلون یوه نړۍواله ستونزه ده چې نه یوازې افغانستان، بلکې ټوله نړۍ ورسره مخ ده او په وینا یې یو زیات شمېر افغانان هم د وچکالۍ له امله داخلي کډوالۍ ته اړ شوي دي.
نوموړي همداراز زیاته کړه: «د اقلیمي بدلون له امله افغانستان سخت زیان لیدلی، وچکالي ډېره شوې او زموږ خلک د اوبو د کمښت او نشتوالي له کبله داخلي کډوالۍ ته اړ شوي او دا یو لوی ناورین دی چې مدیریت یې سیمهییزو او نړۍوالو همکاریو ته اړتیا لري.»
اخوا، د طالبانو مشر بیا د لیندۍ په ۱۴مه له خلکو وغوښتل چې په لمانځه کې د باران لپاره دعا وکړي. افغانستان د هغو لسو هېوادونو په کتار کې راځي، چې د اقلیم بدلون له منفي پایلو سره مخ دي. طالبان وايي، چې خلک باید د دغه ناورین د حل لپاره دعا وکړي.
د اوبو کمښت په افغانستان کې یو له لویو ننګونو څخه ده. څه موده وړاندې د طالبانو د کرنې، اوبو لګولو او مالدارۍ وزارت ویلي و، چې په افغانستان کې د ځمکې لاندې اوبو کچه ټیټه شوې او هېواد د اوبو له کمښت سره مخ دی.
طالبانو تر دې وړاندې هم له خلکو غوښتي وو، چې د وچکالۍ د پای ته رسولو لپاره د باران دعا وکړي.
