په بادغیس ولایت کې د طالبانو رسنیز دفتر خبر ورکړی، چې په دغه ولایت کې د ۶ مېلیونه افغانیو په لګښت د ګچو د پروسس یوه فابریکه پرانیستل شوه. د دوی په وینا؛ دغه فابریکې د چاپېریال ساتنې له معیارونو سره سم فعالیت پيل کړی او لسګونو کسانو ته پهکې د کار زمینه هم برابره شوې ده.
په بادغیس کې بیا د طالبانو د صنعت او سوداګرۍ ریاست ویلي، چې له پانګونو ملاتړ کوي او دغه ډول پروژې د اقتصادي ودې او د کاري فرصتونو د رامنځته کولو په برخه کې مهمې بولي.
د طالبانو د کانونو او پټرولیم وزارت تر دې وړاندې ویلي و، چې د بادغیس ولایت په مقر او سنګ اتش ولسوالیو کې د ګچو په کانونو او د پروسس په کارخونو کې سلګونه کسانو ته د کار زمینه برابره شوې ده.
د یاد وزارت په وینا؛ بادغیس ولایت د افغانستان د هغو ولایتونو له ډلې دی، چې د ګچو کانونو پراخه زېرمې لري چې اوسمهال د پنځو شرکتونو له لوري د ګچ ډبرو کانونو د استخراج چارې روانې دي. دغه وزارت زیاته کړې، له دې سره به نه یوازې افغانستان د ګچو د تولید په برخه کې پر ځان بسیا شي؛ بلکې نورو هېوادونو ته به هم په نږدې راتلونکې کې صادرات ولري.
له څلورو کلونو راهیسې طالبانو د خپل حکومت د عوایدو د زیاتوالي لپاره د طبیعي سرچینو پر استخراج او پلور تمرکز کړی دی. د دوی پلان دا دی، چې د خپلو لګښتونو لویه برخه د کانونو له کېندنو او صادراتو څخه پوره کړي.
خو د کانونو برخې شنونکي د طالبانو د کانکېندنې پر څرنګوالي جدي نیوکې کوي. د دغه شنونکو په باور؛ طالبانو په نامعیاري او نامسلکي ډول د کانونو کېندنې ته مخه کړې، چې د چاپېریالي زیانونو، د طبیعي زېرمو د ضایع کېدو او د اوږدمهاله اقتصادي زیان لامل کېدای شي.
عاشقالله جلالزوی د امریکا غږ، ذکرالله یزداني د طلوعنیوز او عتیقالله رحیمي د کلید راډيو هغه پخواني خبریالان دي چې نن نیمه شپه (دوشنبه د مرغومي ۸مه) د راولپنډۍ له F18 ښارګوټي د پولیسو له لوري نیول شوي دي.
سرچینې افغانستان انټرنشنل- پښتو ته وايي، پولیسو د یادو کسانو د کورونو د دروازو په ماتولو سره دوی نیولي او خپل مرکز ته یې لېږدولي دي.
د راولپنډۍ پولیسو د دغو کسانو د نیول کېدو په تړاو څه نهدي ویلي، خو ډېری افغانان په پاکستان کې د پولیسو له لوري د ویزو د ختمېدو له امله نیول کېږي.
له دې سره سم، په پاکستان کې مېشت یو شمېر افغانان وايي چې پاکستاني پولیس په دې وروستیو کې په شخصي جامو او موټرو کې هم افغانان نیسي او ځينې یې بیا د پیسو په بدل کې بېرته خوشې کوي، خو که پیسې ورنهکړل شي، نو مخامخ یې د حاجي کمپ په نوم د کډوالو مرکز ته لېږدوي او بیا له هغه ځایه یې افغانستان ته اړوي.
د پاکستان پولیسو د افغانانو د دغو څرګندونو په تړاو لا تر اوسه څه نهدي ویلي.
د پاکستان حکومت له څو میاشتو راهیسې د افغانانو د ویزو د تمدیدلو بهیر په ټپه درولی او په یو مخیز ډول یې د افغانانو اېستلو ته ملا تړلې ده.
پاکستاني پولیسو تر دې مخکې هم یو شمېر افغانان او په ځانګړې توګه ځینې خبریالان تر نیولو وروسته افغانستان ته اړولي دي.
د «عطا خیریه بنسټ» مشر عطاءالله عطا وايي، دغه خیریه بنسټ یو غېر انتفاعي ثبت شوی افغان سازمان دی او د افغانانو د ژوند د ښهوالي لپاره هڅې کوي، خو د طالبانو له لوري د خلکو پر تېر اېستلو تورن شوی او هڅې کوي، چې چارې یې باید له رسمي لارو چارو وارزول شي.
د طالبانو د عدلیې وزیر عبدالحکیم شرعي تازه له یوې کابل مېشتې رسنۍ سره په مرکه کې د عطا خیریه بنسټ پر «هوايي خبرو» او «د خلکو پر تېر اېستلو» تورن کړی دی.
عطا خیریه بنسټ له څو کلونو راهیسې په افغانستان کې د سرطان ناروغیو د معیاري درملنې لپاره د یوه معیاري روغتون د جوړولو اوازه اچولې، خو لا تر اوسه هم نهده جوړه شوې.
عبدالحکیم شرعي وايي، دغه ډول بنسټونه د شهرت لپاره شور ماشور جوړوي، خو کار یې معلوم نهدی او زیاتوي: «عطا خیریه بنسټ چې موږ له کومې ورځې راغلي یو اوازه اچولې چې د سرطان درملنې لپاره روغتون جوړوي او همداسې یې شورماشور جوړ کړی دی. دغه خلک ما راوغوښتل او ورته مې ویل چې روغتون درنه غواړم، اوس مې په دې برخه کې هر حساب وربند کړی دی».
شرعي وايي، د «عطا خیریه بنسټ» له لوري د سرطان روغتون د جوړولو لپاره راټولې شوې پیسې د ده په لاسلیک اېستل کېږي ګنې پرته له هغه یاد بنسټ نهشي کولی دغه پیسې وباسي.
د طالبانو دغه وزیر له رييس الوزرا غوښتي، چې د «عطا خیریه بنسټ» د چارو د ارزونې لپاره یو کمېسیون جوړ کړي او هره اوازه یې چې اچولې باید پرې کار شروع کړي.
عبدالحکیم شرعي زیاتوي، د «عطا خیریه بنسټ» به پخوا ډېرې «هوايي خبرې» کولې او په وینا د یاد روغتون د جوړولو لپاره دولتي ځمکه وړاندیز شوه، خو هغه په دې پلمه نهده منلې چې ګواکې بهر مېشتي مرسته کوونکي بیا پیسې نهورکوي چې «دا خو د نظام روغتون دی» او بیا یې د ځمکې د پېرلو ژمنه وکړه.
شرعي «عطا خیریه بنسټ» مسوولین د خلکو پر تېر اېستلو تورن کړل او څرګنده یې کړه: «بیا مې له مودې وروسته راوغوښتل، بیا یې ویل ماسره دومره پیسې نهشته، دا پیسې چې پر ځمکه ورکړم، نو روغتون پر څه جوړ کړم؟ نو زه پوه شوم چې دغه سړی خلک غولوي».
د طالبانو د عدلیې وزیر بیا د عطا خیریه بنسټ مسوول ته خبرداری ورکړ، چې که په یوه میاشت کې د یاد روغتون لپاره ځمکه پیدا نهکړي، بیا یې ټول حسابونه وربندوي.
د نوموړي په وینا، له ډېرو فشارونو وروسته دغه بنسټ د یاد روغتون د جوړولو لپاره په «نوي کابل» کې ځمکه واخیسته او اوس یې یوازې د ځمکې چار چاپېره دېوال راتاو کړی او نور کار یې نهدی کړی.
عبدالحکیم شرعي وايي: «اوس یې کارونه پر هغه چهاردېوالي ولاړ دي، اوس وايي، له فلاني هېواد یا فلاني شرکت سره قرارداد کوم، نو بیاځلي مې راوغوښته ورته مې وویل، ماته د خټو کوټې چې هلته پهکې د زکام ناروغۍ درملنه وشي، دا ماته بهتره ده چې ماته نړۍوال روغتون جوړ کړې».
د طالبانو دغه وزیر په ډاګه کړې، د یاد روغتون د جوړېدو د چارو د چټک کېدو لپاره ټول حسابونه پرې بند کړي دي.
د «عطا خیریه بنسټ» مشر عطاءالله عطا د ۲۰۲۳ کال د جولای په ۱۶مه د طالبانو د وخت د رييس الوزرا له سیاسي مرستیال عبدالکبیر سره په لیدنه کې ویلي و، په افغانستان کې به د ۵۰۰ زره ډالرو په ارزښت د زړه د ناروغانو د درملنې لپاره یو مجهز تخصصي روغتون جوړ کړي، خو له هغې ورځې راهیسې د دغه روغتون د جوړېدو او یا هم نه جوړېدو هېڅ څرک نهدی لګېدلی.
د یادونې وړ ده، چې یو شمېر نور ورته خیریه بنسټونو او شتمنو په افغانستان کې د لویو لویو کارونو د پیلولو او عملي اوازې اچولي، خو لا تر اوسه هېڅ یو یې هم نهدی عملی شوی او په دې برخه کې هېڅ داسې میکانیزم نهشته چې دغه ډول کسان د اچول شویو اوازو عملي کولو ته اړ باسي.