وزارت حج و اوقاف طالبان میگوید نور محمد ثاقب، سرپرست این وزارت به دعوت رسمی عربستان سعودی، برای شرکت در کنفرانس وزرای حج و اوقاف کشورهای اسلامی به این کشور سفر کرد. نشست وزرای حج و اوقاف و مشاهیر جهان اسلام فردا سهشنبه در شهر جده برگزار میشود.
مایکل لویستون، پژوهشگر مرکز روابط بینالملل اوراسیا، در مصاحبهای با آستانه تایمز گفته است که با تشدید رقابتهای ژیوپولتیکی، چالشهای افغانستان برای آسیای مرکزی بزرگ است. او گفت: «افغانستان هنوز یک مشکل خیلی بزرگتر از اوکراین برای منطقه است.»
این پژوهشگر اوراسیا در این مصاحبه به موضوع رقابتهای چین، نقش قزاقستان، مساله کمبود آب و افغانستان اشاره کرده است.
آقای لویستون ضمن اشاره به تشدید رقابتهای ژئوپولتیکی در آسیای مرکزی و کمبود آب گفته است که رسیدگی به وضعیت افغانستان همچنان در راس کار آسیای مرکزی قرار دارد.
به گفته این کارشناس به دلیل مسئله افغانستان، بسیاری از روابط بین واشنگتن، تاجیکستان و ترکمنستان در حال گسترش است.
او بدین باور است که واشنگتن پس از خروج از افغانستان در آگست ۲۰۲۱، نفوذ خود را در منطقه از دست نداده است بلکه با کودتای خشونتآمیز قزاقستان در سال ۲۰۲۲ و جنگ اوکراین و روسیه، فرصتهایی را برای بازگشت ایالات متحده به آسیای مرکزی فراهم کرد.
در عینحال به گفته لویستون، بازگشت ایالات متحده مستقیما به افغانستان مرتبط است، زیرا نگرانی امریکا نسبت به اوکراین، نگرانی مهمتری برای آسیایی مرکزی دارد.
در ادامه مصاحبه او با آستانه تایمز آمده است که اتحادیه اروپا همچنان نگران بحران افغانستان است و آن را به یک جنبه مهم از روابط آسیای مرکزی و اتحادیه اروپا تبدیل کرده است.
به باور این کارشناس فرانسوی، گرچه مردم اروپا بحران افغانستان را دست کم میگیرند، اما آنچه که بیشتر مردم در آسیای مرکزی را نگران کرده است، اوکراین نیست، افغانستان است.
لویستون خاطرنشان کرد که تسلط طالبان در افغانستان و درگیری روسیه و اوکراین به طور قابل توجهی بر اتصال آسیای مرکزی از منظر حمل و نقل، انرژی و آب تاثیر گذاشته است.
این پژوهشگر در مورد رقابت چین و امریکا در آسیایی مرکزی بدین باور است که چین با اجرای «سیاست مناسب اقتصادی، سیاسی و امنیتی در آسیای مرکزی» در صدد نفوذ بیشتر به این سمت آسیا است.
لویستون میگوید که چین درصدد بهبود روابط خود با آسیای مرکزی است، به همین دلیل سعی میکند تا سیاست مستقل خود را در آسیای مرکزی بدون دخالت روسیه به پیش ببرد. چین بودجههای بیشتری در پروژههای زیرساختی و شبکه حمل و نقل بدون روسیه سرمایهگذاری میکند.
با گذشت حدود دوسال از بازگشت طالبان، هنوز صدها شهروند افغان در آلبانیا منتظر انتقال به کشور سومی، از جمله امریکا هستند. یک مقام ارشد آلبانیا گفته اگر افغانها بتوانند در این کشور کار پیدا کنند، تیرانا مخالف اقامت طولانی مدت آنها در این کشور نیست.
آلبانیا به عنوان یکی از اعضای ناتو، ابتدا موافقت خود را برای اسکان یکساله افغانها اعلام کرد. پس از طولانی شدن روند صدور ویزا، این کشور متعهد شد که افغانها را به مدت طولانیتری نگه دارد.
تاخیر در صدور ویزا موجب شد تا سال گذشته گروهی از افغانها با شعار «ما فراموش شدهایم» تظاهرات کنند و از واشنگتن خواستند تا روند انتقال شان را تسریع بخشد.
در همینحال کمپ قطر و امارات متحده عربی نیز از دیگر مکانهایی است که میزبان هزاران پناهجوی افغان است.
پس از تسلط طالبان بر افغانستان، هزاران افغان به طور موقت در امارات متحده عربی منتقل شدند.
با گذشت دو سال شمار زیادی از آنان همچنان در کمپهای موقت ابوظبی بسر میبرند.
در ماههای گذشته این پناهجویان بارها تظاهرات اعتراضآمیز برگزار کردند و از امریکا و کشورهای دیگر خواهان انتقال به کشوری دیگر شدند.
معترضان از بیسرنوشتی شکایت دارند و مدعی هستند که شرایط زندگی در ابوظبی مانند زندان است.
با گسترش اعتراضها، نمایندگان سفارت امریکا در امارات متحده عربی از این پناهجویان دیدار کرد، اما به صراحت گفت قرار نیست همه به ایالات متحده منتقل شوند و جدول زمانی خاصی هم برای دیگران وجود ندارد.
حسن کاظمی قمی، نماینده رئیسجمهور ایران در امور افغانستان با بختالرحمن شرافت، رئیس اداره خط آهن حکومت طالبان دیدار کرد. سفارت جمهوری اسلامی در کابل گفته که طرفین درباره همکاریهای ریلی و بهره برداری از راهآهن خواف - هرات صحبت کردند.
سفارت جمهوری اسلامی در کابل روز یکشنبه، ۲۸ جوزا در توییتی نوشت که در این دیدار «در مورد افزایش همکاریهای ریلی شامل بهره برداری از راه آهن خواف-هرات، تکمیل و ادامه مسیر و همکاری های آموزشی و فنی و تجهیزاتی تبادل نظر بعمل آمد.»
طالبان حالا امیدوار به بهرهبرداری از این راه آهن است و ماه جوزای سال جاری هم شماری از کارمندان خود را جهت آموزش به تهران فرستاد.
در حکومت پیشین افغانستان، طالبان متهم به ناامنی در راه آهن خواف - هرات بود. ماه دلو ۱۳۹۹ بر اثر انفجار یک ماین جاسازی شده در این مسیر دستکم چهار نفر کشته شدند که ارگ ریاست جمهوری افغانستان طالبان را عامل آن دانست.
مقامات امنیتی فیلیپین هشدار دادند که همکاری با امریکا بر سر اسکان موقت پناهجویان افغان میتواند خطر حملات حامیان طالبان و داعش به فیلیپین را بالا ببرد. در کمیته روابط خارجی سنای فیلیپین نیز این نگرانیهای امنیتی مطرح شده است.
به نقل از وبسایت خبری فیلیپین استار، یکی از چهرههای برجسته و رئیس کمیته روابط خارجی سنا، امی مارکوس، خواهر رئیس جمهور فیلیپین است که نگرانیهای امنیتی از طرح پذیرش موقت ۵۰ هزار متقاضی ویزه مخصوص یا اسآیوی را مطرح کرده است.
او روز یکشنبه به رسانهها گفت: «ما با مهاجران مشکلی نداریم. آغوش ما به روی کسانی که جهان آنان نادیده گرفته باز است، اما واضح است که این افغانها مهاجر نیستند.»
امی مارکوس از سوی منتقدان به مهاجرستیزی متهم شده است. اما، او در دفاع از خود، اظهارات مقامات امنیتی را تکرار کرد و گفت که او بیشتر نگران حملات تروریستی حامیان طالبان و القاعده در این کشور است.
خوزه امانوئل رومالدز، سفیر فلیپین در امریکا هفته گذشته گفت که به درخواست واشنگتن، این کشور روی طرح اسکان موقت متقاضیان ویزه مخصوص امریکا (اسآیوی) کار میکند.
وزیر خارجه این کشور گفته که این برنامه هنوز نهایی نشده است. با این حال، خواهر رئیس جمهور این کشور ابراز کرده است که تفاهمنامه همکاری با حکومت امریکا برای اسکان موقت افغانها نهایی شده است.
سفیر فیلیپین در امریکا گفته تمام متقاضیان افغان فقط به منظور طی مراحل درخواست اسآیوی در فیلیپین خواهند بود و در صورت رد درخواستشان، حق ماندن در این کشور را نخواهند داشت.
به نظر میآید که اسکان این افغانها به بحثهای مختلف در این کشور دامن زده است. برخی نگران ماندن این پناهجویان و تبعیض علیه آنان در این کشور اند. برخی دیگر از پذیرش درخواست امریکا از سوی حکومت فردیناند مارکوس انتقاد کرده اند.
چنانچه، رودریگو دوترته، رئیس جمهور پیشین فیلیپین به فردیناند مارکوس، رئیس جمهور کنونی این کشور توصیه کرده که در مورد پذیرش پناهجویان افغان تجدیدنظر نماید و درخواست امریکا را رد کند.
امریکا پس از خروج از افغانستان شمار زیادی از همکاران افغان خود را به ایالات متحده منتقل کرد. با این حال تاکنون بسیاری از آنها در افغانستان و کشورهای دیگر از جمله پاکستان و امارات متحده عربی بسر میبرند و در انتظار انتقال به ایالات متحده هستند.
محمد سرگزی، یک نماینده مجلس جمهوری اسلامی ایران خبر داد که هیئتی پارلمانی با هدف پیگیری حقابه به افغانستان سفر میکند. او به خبرگزاری ایسنا گفته با وزیر خارجه جمهوری اسلامی در مورد حقابه صحبت شده و سفر به زودی انجام میشود.
محمد سرگزی در مورد تاریخ سفر هیئت پارلمانی ایران به افغانستان نگفته و طالبان هم تاکنون در این مورد ابراز نظر نکرده است.
او در این مصاحبه که متن آن روز یکشنبه ۲۸ جوزا در خبرگزاری ایسنا منتشر شده گفت: «هیئت پارلمانی متشکل از نمایندگان استان سیستان و بلوچستان و گروه دوستی پارلمانی ایران - افغانستان خواهد بود.»
پیش از اظهارات محمد سرگزی،- حسن کاظمی قمی، نماینده رئیس جمهور ایران در امور افغانستان و کاردار سفارت جمهوری اسلامی در کابل گفته بود که طالبان با بازدید کارشناسان ایرانی از سد کجکی موافقت کردهاند.
آقای قمی به شبکه خبر ایران گفت که بازدید کارشناسان ایرانی از سد تا ۱۵ روز دیگر انجام خواهد شد. او در این مصاحبه که متن آن روز شنبه ۲۷ جوزا در خبرگزاری صدا و سیما منتشر شده، گفت حقابه با جدیت پیگیری میشود.
محمد سرگزی در مورد بازدید کارشناسان ایرانی از سد کجکی توضیح داد: «طبق ماده ۵ پروتکل ضمیمه ۱ معاهده ۱۳۵۱، درصورت که طرف افغانستانی اعلام کند سال آبی نرمال نیست، باید اطلاعات حجم [آب] رودخانه هیرمند(هلمند) را به طرف ایرانی بدهد. طرف ایرانی می تواند درخواست بازدیدی از ایستگاه دهراوود جهت بررسی میزان آورده رودخانه هیرمند داشته باشد و طرف افغانستانی نیز باید شرایط بازدید را فراهم کند.»
طالبان اما پیش از این مخالفت خود را با بازدید کارشناسان ایرانی از سد کجکی اعلام کرده بودند.
شیرمحمد عباس ستانکزی، معین وزارت خارجه طالبان پیشتر در گفتوگوی اختصاصی با افغانستان اینترنشنال گفته بود که این گروه به مقامهای جمهوری اسلامی اجازه نمیدهد از سد کجکی بازدید کنند. به گفته او، مراکز نظامی و سدها از محلات حساس هستند و طالبان اجازه نمیدهد «ماموران خارجی» از آنها بازدید کنند.
طالبان تاکنون بارها گفتهاند که به معاهده حقابه متعهد هستند، اما آب کافی وجود ندارد تا به ایران برسد.
با این حال جمهوری اسلامی با شک و تردید به این اظهارات طالبان تاکید کرده که باید راستیآزمایی انجام شود.
محمد سرگزی میگوید: «ایستگاه آبسنجی دهراوود بالا دست سد کجکی است که میزان آب وارد شده به رود هیرمند را محاسبه می کند؛ این محاسبه نشان میدهد که امسال سال پرآب یا کم آبی بوده است.»
به گفته وی، قرار است گزارش کارشناسان ایرانی در مورد میزان ذخیره سد کجکی، به مجلس نمایندگان جمهوری اسلامی ارائه شود.
