روزنامه نیویارک تایمز روز یکشنبه نوشت که اسرائیل از دو سامانه دفاعی «گنبد آهنین» و «پیکان-۳» برای رهگیری بیش از ۳۰۰ پهپاد، راکتهای کروز و بالستیک در جریان حمله اخیر جمهوری اسلامی استفاده کرد. این نشریه به ارائه توضیحاتی درباره این سامانهها پرداخت.
گنبد آهنین
به گزارش نیویارکتایمز، این سامانه میتواند بسیاری از انواع راکت را که متوقف کردن آنها به دلیل قوس بلندشان دشوار است، رهگیری کند.
گنبد آهنین از سال ۲۰۱۱ فعالیت خود را آغاز کرد و اولین آزمون خود را در جریان جنگ هشت روزه با گروه حماس در نوامبر ۲۰۱۴ پشت سر گذاشت.
شبهنظامیان فلسطینی در آن مقطع حدود هزار و ۵۰۰ راکت به سوی اسرائیل شلیک کردند.
مقامهای اسرائیلی گفتند ضریب موفقیت گنبد آهنین در دفع حملات راکتی حماس ۹۰ درصد بوده اما برخی متخصصان در آن زمان با دیده شک به این آمار مینگریستند.
رهگیرهای این سامانه که بیش از ۱۵ سانتیمتر عرض و حدود سه متر طول دارند، برای هدف قرار دادن راکتهای کوتاهبرد به حسگرهای مینیاتوری و هدایت کامپیوتری مجهز هستند.
رهگیرهای بزرگتر ارتش اسرائیل، نظیر سامانههای پاتریوت و پیکان، میتوانند مسافت بیشتری را برای هدف قرار دادن تهدیدهای عظیمتر طی کنند.
گنبد آهنین در سال ۲۰۲۱ بهروز رسانی شد اما جزییات تغییرات اعمال شده در آن در اختیار عموم قرار نگرفت.
نیویارک تایمز به نقل از یک مقام امریکایی نوشت پس از تهاجم مرگبار حماس در روز ۱۵ میزان (هفتم اکتوبر)، اسرائیل از ایالات متحده خواست مهمات هدایتشونده بیشتری برای هواپیماهای جنگی و رهگیرهای بیشتری برای سامانه دفاعی گنبد آهنین در اختیار اسرائیل قرار دهد.
پس از افزایش قابل توجه آمار تلفات غیرنظامیان در نوار غزه، دموکراتها از جو بایدن، رییسجمهوری امریکا خواستند ارسال تسلیحات به اسرائیل را متوقف یا ادامه آن را مشروط به رعایت برخی موارد از سوی حکومت اسرائیل کند.
پیکان-۳
این سامانه بالاترین سطح از سیستم دفاعی چند لایه اسرائیل محسوب میشود و برای دفع موشکهای بالستیک مجهز به کلاهکهای هستهای یا غیرمتعارف در خارج از جو زمین طراحی شده است.
دانیل هاگاری، سخنگوی ارتش اسرائیل روز ۲۶ حمل گفت پیکان-۳ تواناییهای خود را در برابر تعداد قابل توجهی از موشکهای ایران به اثبات رساند.
کمال پنحاسی، سخنگوی فارسیزبان ارتش اسرائیل نیز اعلام کرد هیچ پهپاد یا موشک کروزی در خاک اسرائیل نفوذ نکرده است.
پیکان-۳ محصول مشترک شرکت بوئینگ امریکا و صنایع حوزه هوافضا حکومت اسرائیل است و نهادهای دفاع موشکی دو کشور برای طراحی و راهاندازی آن با یکدیگر همکاری کردند.
به گزارش نیویارک تایمز، ایالات متحده بخش بزرگی از بودجه مورد نیاز برای توسعه پیکان-۳ را تامین کرد.
این سامانه در سال ۲۰۱۵ آزمایش و موفق شد یک موشک را که خارج از جو زمین در حال حرکت بود، رهگیری کند.
مقامهای اسرائیلی میگویند پیکان-۳ مدل تکامل یافته پیکان-۲ به شمار میرود و در مقایسه با سامانه قدیمیتر، سریعتر و از قدرت مانور بیشتری برخوردار است.
اسرائیل در ماه آگست سال گذشته میلادی خبر داد ایالات متحده با درخواست این کشور برای فروش پیکان-۳ در قالب توافقی ۳/۵ میلیارد دلاری به آلمان موافقت کرده است.
سلاحهای مورد استفاده حکومت ایران برای حمله به اسرائیل
جمهوری اسلامی از پهپادهای انتحاری شاهد-۱۳۶، موشکهای بالستیک و موشکهای کروز برای حمله به اسرائیل استفاده کرد.
به گفته رسانههای داخلی، هر چند سپاه پاسداران پیشتر از شاهد-۱۳۶ برای حمله به مواضع گروههای کُرد در اقلیم کردستان عراق بهره برده بود اما این پهپاد مثلثیشکل برای اولین بار شامگاه شنبه ۲۵ حمل در تعداد بالا و بُرد بیش از هزار کیلومتر به کار گرفته شد.
هزینه تولید هر فروند از این پهپادها بین ۲۰ تا ۵۰ هزار دالر برآورد شده است.
شاهد-۱۳۶ که سپاه پاسداران سال ۱۳۹۹ از آن رونمایی کرد، بدنهای به عرض ۲/۵ متر و طول ۳/۵ متر دارد که به دلیل ساخته شدن از مواد مرکب، از قابلیت جذب امواج راداری نیز برخوردار است.
سر جنگی این پهپاد ۵۰ کیلوگرام وزن دارد که ۴۱ کیلوگرم از آن وزن مواد منفجره است.
خبرگزاری فارس، وابسته به سپاه پاسداران، در گزارشی که سنبله ۱۴۰۲ منتشر شد، «قیمت اقتصادی» و «میزان تخریب» شاهد-۱۳۶ را از موارد متمایزکننده این پهپاد برشمرد و گفت تا کنون سه کشور چین، تایوان و ترکیه از این مدل کپیبرداری کردهاند.
جمهوری اسلامی علاوه بر پهپاد شاهد-۱۳۶، از موشکهای بالستیک و کروز نیز برای هدف قرار دادن اسرائیل بهره گرفت.
مسیر حرکت موشکهای بالستیک به مانند منجنیقهای به کار رفته در جنگهای گذشته است؛ بدین ترتیب که ابتدا موشک با استفاده از سوخت، خود را به بالاترین ارتفاع ممکن میرساند و پس از اینکه سوختش تمام شد، بر اثر جاذبه زمین، از ارتفاع چند صد کیلومتری روی هدف سقوط میکند و میتواند به دلیل سرعت بالای خود، قدرت تخریب قابل توجهی داشته باشند.
موشک کروز اما از سرعت و ظرفیت کمتری در مقایسه با موشک بالستیک برخوردار است.
نقطه قوت موشک کروز پرواز در ارتفاع پایین است که آن را قادر میسازد به دور از چشم رادارها تا چند هزار کیلومتر را با سرعت مافوق صوت یا نزدیک به صوت طی کند و با غافلگیری به هدف خود ضربه بزند.
موشک کروز مانند هواپیما در هوا پرواز میکند و کلاهک جنگی بخشی از بدنه آن به شمار میرود.
وزارت دفاع اسرائیل نیز اعلام کرد که یوآو گالانت در نشستی با رییس ستاد کل ارتش اسرائیل و دیگر مقامهای دفاعی این کشور در حال ارزیابی وضعیت است.
آژیرها در اسرائیل به صدا در آمدند. پس از عبور پهپادها از آسمان عراق و اردن، رویترز گزارش داد که در اسرائیل صدای شدیدی شنیده میشود و رسانههای محلی اعلام کردند که این صداها، صدای رهگیری هوایی پهپادهای انفجاری است.
مقامات اسرائیل گفتند که یک دختر هفت ساله به شدت مجروح شده است.
انبیسی نیوز گزارش داد اورژانس اسرائیل به ۳۱ نفر که در پی حمله جمهوری اسلامی به صورت جزیی زخمی شده و یا دچار حملههای اضطرابی شدهاند، رسیدگی کرد.
دانیل هاگاری، سخنگوی ارتش اسرائیل اعلام کرد که ایران دهها موشک زمین به زمین به سمت اسرائیل شلیک کرد که بیشتر آنها در خارج از مرزهای اسرائیل رهگیری شدند.
او گفت که آنها شامل بیش از ۱۰ موشک کروز بودند.
هاگاری افزود که بیش از ۲۰۰ فروند پهپاد و موشک از سوی جمهوری اسلامی شلیک شد و یکی از تاسیسات نظامی اسرائیل آسیب جزئی دید.
سپاه پاسداران در بیانیهای شلیک به «اهداف معینی» در اسرائیل را در پاسخ به حمله این کشور به بخش کنسولی سفارت جمهوری اسلامی در دمشق تایید کرد.
کشورهای مختلفی در دفع پهپادها و موشکهای پرتاب شده به اسرائیل مشارکت داشتند.
دو منبع امنیتی به رویترز گفتند جنگندههای اردن دهها پهپاد جمهوری اسلامی را که در شمال و مرکز اردن در حال پرواز به سمت اسرائیل بودند، سرنگون کردند.
وزارت دفاع بریتانیا اعلام کرد که جنگندههای این کشور برای رهگیری هرگونه حمله هوایی در خاورمیانه مستقر شدهاند.
به گفته ارتش اسرائیل، فرانسه نیز در رهگیری این پهپادها و موشکها مشارکت داشت.
جو بایدن در بیانیهای اعلام کرد نیروها و تجهیزات نظامی آمریکا که از هفته قبل به منطقه منتقل شده بودند، به اسرائیل کمک کردند که تقریبا همه موشکها و پهپادهایی را که جمهوری اسلامی پرتاب کرده بود، سرنگون کند.
یک پژوهشگر اروپایی مسایل افغانستان دو سال قبل به نویسنده این سطور گفته بود که طالبان بدون جنگ مسلحانه گروههای مقاومت نیز خود را نابود خواهند کرد. ظاهراً، پیشبینی او به تدریج به واقعیت میپیوندد.
رژیم طالبان با دهها تهدید مواجه است که مقاومت ضدطالبان تنها یکی از آن است. به نظر میرسد که نه حمایت نسبی کشورهای منطقه و نه ادعای داشتن ارتش چند صد هزار نفری، میتواند رژیم طالبان را حفظ کند.
این تهدیدها دو منشا داخلی و خارجی دارد.
ترس از نفوذ و حملات داعش در مرکز قدرت رهبر طالبان
طالبان همواره ادعا کرده که داعش سرکوب شده است، اما حمله داعش به یک شعبه کابل بانک در قندهار، در نزدیک مقر رهبر طالبان در قندهار، تدابیر امنیتی رهبر طالبان را بالا برده و ترس را در رهبران این گروه ایجاد کرده است.
به تازگی اطراف اقامتگاه رهبر طالبان با دیوارهای بلند سمنتی احاطه شده و محل ادای نماز عید فطر با محرمیت شدید و در چندین محل و با هشدارها و احضارات درجه یک امنیتی همراه بوده است. همچنان، مقامات طالبان در کابل نیز در وضعیت آرامی نیستند و هر لحظه منتظر حادثه جدید اند.
هراس از کودتای درونی
رهبر طالبان را کودتای احتمالی تهدید میکند که ریشه در نارضایتی داخلی این گروه دارد. منابع معتبر گفتهاند که جناحهای ملاعبدالغنی برادر، ملایعقوب و سراجالدین حقانی از اقدامات و اظهارات رهبر شان به ستوه آمدهاند، و ظاهراً گفته میشود که آنها در پی فرصتی برای به زیر کشیدن هبتالله آخندزادهاند.
در همینحال، حامیان جنرال رازق، فرمانده امنیه پیشین قندهار، که دشمن سرسخت طالبان بود و در حمله انتحاری این گروه کشته شد، در صدد انتقام گرفتن از رهبر طالبان اند.
اگر در گذشته بحث اختلافات جناحهای قندهاری و غیرقندهاری و شبکه حقانی بود، اما حالا تنها در میان جناح قندهار چندین فراکسیون و علیه یکدیگر ایجاد شده و همچنان شبکه حقانی کماکان از فکر و عمل به شدت انحصارگرایانه هبتالله آخندزاده خشمگین و ناراضی است.
اما چرا طالبان با وجود اختلافات چند وجهی و متنوع از هم نپاشیدهاند؟ احتمالا به دلیل این پنج عامل:
۱- پابندی به بیعت با امیر طالبان؛
۲- تکقومی بودن رژیم طالبان؛
۳- پندگیری از تجربه تلخ جنگهای ویرانگر داخلی دهه نود میلادی که ناشی از اختلافات رهبران جهادی بود؛
۴- تلاش حامیان منطقهای برای حفظ این گروه؛
۴- فعالیت جبهات نظامی ضدطالبان که باعث یکپارچگیشان شده است.
جبهات مقاومت
حملات جبهه مقاومت ملی در این اواخر افزایشی غیر قابل انکار داشته و این گروه در هفته تا ۷ حمله بر پاسگاهها و قرارگاههای طالبان در کابل و ولایات انجام داده است.
جبهه آزادی تا قبل از عید حملات زیادی علیه طالبان انجام داد و به نظر میرسد که در ماه رمضان با توقف حملات، مصروف برنامهریزی و تدارک عملیاتهای بیشتر است.
حملات همزمان این دو گروه، فشار بر طالبان را افزایش خواهد داد.
فقدان مشروعیت داخلی
طالبان از کمبود مشروعیت داخلی رنج میبرد و تلاش کرده فقدان مشروعیت را با بیعت گرفتن و برگزاری نشست علمای حامی این گروه برای تایید زعامت ملا هبتالله جبران کند.
در همین حال، نارضایتی در میان نخبههای پشتون در داخل و خارج از افغانستان از ناتوانی طالبان در حکومتداری به وجود آمده است. ظاهراً، حکومت تکقومی، محروم کردن اقوام دیگر از قدرت سیاسی و سیاستهای زبانی و اداری تبعیضآمیز نتوانسته پایگاه قومی طالبان را راضی کند.
طالبان برای اثبات مشروعیت و کارایی، به تبلیغات و جنگ روانی برای مدیریت افکار عامه رو آورده است، اما در عین حال، سرکوب داخلی را تشدید کرده است. سیاستهای سرکوبگرانه به علت فساد، سوءمدیریت و ناتوانی در اداره کشور گسترش یافته است. در دو سال گذشته، همزمان با افزایش نارضایتیها در داخل طالبان و در جامعه افغانستان، اداره استخبارات طالبان بیشترین انرژی خویش را صرف خاموش کردن مخالفان و صداهای اصلاحطلبانه کرده است.
طالبان در بخش خارجی نیز با تهدیدها دستوپنجه نرم میکند.
فقدان مشروعیت خارجی
تا هنوز هیچ کشوری آماده رسمیتشناسی طالبان نیست. شماری از کشورها براساس مجبوریت و در فقدان بدیل طالبان با این گروه تعامل کژدار و مریز داشتهاند.
طالبان امیدوار است که به خاطر نبود نیروی الترناتیف داخلی، قول مبارزه با داعش و استقرار حکومت با ثبات توجه کشورها را به خود جلب کند. اما، حضور گروههای تروریستی در افغانستان، در کنار دیگر عوامل، باعث شده که کشورها در به رسمیت شناختن این گروه تعلل کند.
برعکس، حضور گروههای تروریستی گشتزنی هواپیماهای بیسرنشین امریکایی بر فراز ولایات افغانستان را بیشتر کرده است. این حرکت امریکاییها در طالبان ایجاد ترس کرده است و باعث شد که رهبر طالبان از شهر قندهار به ولسوالی پنجوایی نقل مکان کند. البته، با توجه به کشته شدن رهبر القاعده در قلب کابل، ترس ملا هبتالله از پهپادهای امریکایی بیعلت نیست.
در همین حال، در میان طالبان تنش و رقابت بر سر تامین روابط جناحی با کشورهای همسایه وجود دارد. اطلاعات حاکی از آن است که جناح ملابرادر و ملایعقوب و بخشی از طالبان قندهاری با پاکستان وارد تنش بیوقفه شدهاند. در حالی که رهبر طالبان موافق این تنش نیست، اما قادر به جلوگیری از آن هم نمیباشد.
از سوی دیگر جناح حقانی با نزدیکی طالبان قندهاری با ایران نیز موافق نیست.
رهبری، ساختار و صفوف طالبان نسبت به یکسال قبل، در عدم پیشرفتهای سیاسی و اقتصادی و اجتماعی، تنشهای داخلی و تهدیدات داعش خراسان آن هم در تبانی و حمایت یک بخشی از طالبان علیه بخش دیگر، آسیبپذیر و التهابی است و نظام طالبان پس از نزدیک به سه سال در قدرت بودن، به بنبست خورده است.
جبهات مقاومت ملی و آزادی بر ضد طالبان نسبت به گذشته قدرتمند شده و با حملات مکرر علیه این گروه، جایگاهشان را به عنوان یک تهدید ثابت کردهاند.
طالبان در کسب مشروعیت داخلی و خارجی نه تنها موفق نبوده، حتی حمایت باشندگان ولایات پشتوننشین را نیز در حال از دست دادن است.
پاکستان عامل تعیینکننده در تداوم عمر حکومت طالبان است، اما راهحل اساسی برای حل تنشهای موجود میان طالبان و پاکستان وجود ندارد. تجربه نشان داده که پاکستان در صورت سرخوردگی، چنانچه در مورد حزب اسلامی اتفاق افتاد، به دنبال گزینهها و گروههای جایگزین خواهد بود.
