د افغانستان او ایران ترمنځ سوداګریزه راکړه ورکړه ۵۰۰ میلیونه ډالرو ته ورسېده

د طالبانو د صنعت او سوداګرۍ وزارت وايي، چې د روان کال په لومړیو څلورو میاشتو کې افغانستان ایران ته د څه باندې شپږ میلیونه ډالرو په ارزښت سوداګریز توکي لیږدولي دي.

د طالبانو د صنعت او سوداګرۍ وزارت وايي، چې د روان کال په لومړیو څلورو میاشتو کې افغانستان ایران ته د څه باندې شپږ میلیونه ډالرو په ارزښت سوداګریز توکي لیږدولي دي.
دغه وزارت له ایران څخه د افغانستان د وارداتو کچه شاوخوا ۵۰۶ میلیونه ډالره اټکل کړې ده.
د طالبانو د صنعت او سوداګرۍ وزارت د معلوماتو پر بنسټ؛ د ایران او افغانستان ترمنځ د سوداګریزو توکو د تبادلې اندازه کال کې دوه میلیارد ډالرو ته هم رسېږي.
دغه وزارت ویلي؛ هڅه کوي چې دا اندازه په کال کې لس میلیارده ډالرو ته لوړه کړي.
په همدې حال کې د طالبانو د سوداګرۍ او پانګونې خونې مرستیال له ایرانه غوښتي، چې د افغانستان او ایران ترمنځ د سوداګرۍ د اسانتیاو رامنځته کولو په خاطر دې پر افغان سوداګرو ترجیحي تعرفې ولګوي.
له بلې خوا د ایران او افغانستان تر منځ د بهرنیو اسعارو د راکړې ورکړې د زیاتوالي په اړه؛ د تایباد قوماندان مهدي دونده اعلان وکړ، چې سږ کال افغانستان ته د ایران په صادراتو کې اته سلنه زیاتوالی راغلی دی.
ویل کیږي، چې افغانستان ته د ایران عمده صادرات خوراکي، نفتي او بېلابېل ساختماني توکي دي.
د طالبانو د سوداګرۍ او پانګونې خونه وايي؛ د افغانستان د پنبې او کانونو د صادراتو لپاره د ایران بازار مناسب دی.


د واګنر ډلې قوماندان یوګیني پریګوژین ویلي، چې دوی به د داعش، القاعدې او نورو ترهګرو ډلو د غړو خوبونه حراموي.
هغه د سې شنبې په ورځ (د زمري ۳۱مه) په افریقا کې خپل شتون د یوې ویډیو په خپرولو سره د یوه شعار "د افریقا ازادول او د روسیې لا لویول” تر سرلیک لاندې اعلان کړ.
د نوموړي دغه ویډیو د واګنر ډلې د ټلګرام په چینلونو کې خپره شوې ده.
د دې ډلې ځواکونه؛ د ښاغلي پریګوژین تر قوماندې لاندې د تېر سرطان په درېیمه په یوه ناکام بغاوت کې د مسکو پر لور حرکت وکړ او په روستوف کې یې د پوځ اصلي مرکز محاصره کړ.
د دې بغاوت وروسته؛ پریګوژین، د بیلاروس د ولسمشر الکساندر لوکاشینکو په منځګړیتوب خپل حرکت ودراوه او بیا بیلاروس ته لاړ.
دا له بغاوت وروسته د واګنر د ډلې لومړۍ ویډیو ده، چې راڅرګندیږي.
په دې نوې ویډیو کې ښاغلی پریګوژین په یوه صحرایي سیمه کې ټوپک په لاس ولاړ دی او په لویو وچو کې د روسیې پر پراخوالي او د افریقا د ازادولو په اړه خبرې کوي.
هغه د "عدالت او د افریقا د خلکو لپاره خوښي" په شعار سره زیاته کړه: "د تودوخې درجه له 50 درجو څخه پورته ده او هرڅه هماغه شان دي کوم چې موږ یې خوښوو."
په دې ویډیو کې د واګنر قوماندان د خلکو د جلب او جذب په اړه هم خبرې کړي، د خلکو لپاره یې د اړیکو شمېره هم اعلان کړې او له خلکو یې غوښتي چې له دې ډلې سره یو ځای شي.
واګنر اوس مهال د افریقا لویدځ هېواد مالي کې دی.
دغه هېواد له نیجر سره پوله لري او د مالي نظامي حکومت هم د نیجر له کودتاچیانو ملاتړ کړی دی.
د کودتا ملاتړو د نیجر په پلازمینه نیامي کې د روسیې بیرغونه پورته کړي، دغې چارې په لویدیځ کې هم اندیښنې راپورته کړي، چې نیجر به د مالي مشري تعقیب کړي او د واګنر جنګیالیو سره به خپل سرتیري ځای په ځای کړي.
که څه هم د روسیې ولسمشر ولادیمیر پوتین په نیجر کې د اساسي قانون د بیرته حاکمېدو غوښتنه کړې، خو پریګوژین د کودتا هرکلی کړی دی.
د ملګرو ملتونو څارونکو د روانې میاشت په یوه راپور کې ادعا کړې وه، چې د مالي سرتیري او د دوی روسي ملګري د ویرې د خپرولو لپاره د ښځو پر وړاندې تاوتریخوالی او د بشري حقونو نورې سرغړونې کاروي.
خو د واګنر ډلې او د مالي چارواکو دا او تېر کال په یوه کلي کې د لږ تر لږه ۵۰۰ کسانو د اعدامولو تورونه رد کړي دي.
واګنر پر مالي سربیره د مرکزي افریقا جمهوریت او لیبیا کې هم فعال دی. لویدیځ هېوادونه ادعا کوي چې واګنر په سوډان کې هم شته، خو دغې وسله والې ډلې دا خبره رد کړې ده.
د پریګوژین دا ویډیو په داسې مهال خپریږي، چې په جنوبي افریقا کې د برېکس سرمشریزه روانه ده.

د امریکا د پخواني ولسمشر ډونالډ ټرمپ له خوا په ټاکنو کې د درغلۍ د هڅې په تړاو له تورونو وروسته د جورجیا ایالت یوې محکمې د هغه لپاره د ۲۰۰ زره ډالرو ضمانت ټاکلې ده.
دا لومړی ځل دی چې په څلورو جنايي قضیو کې چې دا مهال تر کار لاندې دي، دا ډول وثیقه ټاکل کېږي.
د محکمې د اسنادو له مخې، څارنوال فاني ویلیس او د ټرمپ مدافع وکیلانو د قاضي سکاټ مکافي لخوا چمتو شويو شرایطو سره هوکړه کړې ده. د دې هوکړې له مخې، تورن تر محاکمې پورې ازاد دی، پرته له دې چې د قضیې شاهدان وګواښي او یا د عدالت په پلي کیدو کې ګډوډي رامنځته کړي.
د ټرمپ د قضیې قاضي هم په خپل حکم کې ټینګار کړی چې ټرمپ اجازه نه لري چې په ټولنیزو شبکو کې د پوسټ په لیکلو سره د قضیې اړوند کسان وګواښيي.
په ورته وخت کې ټرامپ د سې شنبې په ورځ (دزمري په ۳۱مه) په خپلې ټولنیزې شبکې (سوشیال تروث) لیکلي: «زه د پنجشنبې په ورځ د جورجیا اتلانتا ته ځم چې ونیول شم».
په تېر کې داسې نیوکې شوې وې، چې ټرمپ د تېرو تورونو وروسته په خپلې ټولنیزې شبکې کې لیکلي: «که تاسو زما په لټه کې یاست، نو زه ستاسو په لټه یم!».
محکمې د ټرمپ د پخواني وکیل جان ایسټمن لپاره هم د سل زره ډالرو ضمانت ټاکلی ده. نوموړی تورن دی، چې د جورجیا په ایالت کې د ټاکنو پایلې د ټرمپ په ګټه اړولو یو له اصلي تنظیموونکو څخه دی.
ټرمپ د جمعې تر ماسپښین پورې وخت لري، چې ځان چارواکو ته تسلیم کړي.
ټرمپ او د جورجیا په پېښه کې ۱۸نور تورن کسان باید د اتلانټا په زندان ته حاضر شي، چې په رسمي توګه ونیول شي، عکسونه او د ګوتو نښې یې واخیستل شي او لږ تر لږه د خپل ضمانت لس سلنه په زندان کې ورکړي.
تېره اوونۍ په جورجیا کې یوې محکمې د امریکا د پخواني ولسمشر ډونالډ ټرمپ او د هغه پر ۱۸ متحدینو تورونه ولګوه.
د دې تورونو پر بنسټ، ټرمپ او هغه ته نژدې کسانو هڅه کړې، چې په دغه ایالت کې د ۲۰۲۰میلادي کال د ولسمشرۍ په ټاکنو کې د هغه بایلل باطل کړي.

په یونان کې له وروستیو اورلګېدنو وروسته د دغه هېواد د شمال په یوه لېرې پراته کلي کې د ۱۸ سوځېدلو کسانو جسدونه موندل شوي دي.
رویټرز خبري اژانس د سې شنبې په ورځ (د زمري ۳۱مه) د یونان د ځینو سیمه ییزو رسنیو په حواله لیکلي، چې ګومان کیږي دا جسدونه د کډوالو وي.
پېښه د اوانتاس په کلي کې چې له ترکیې څخه یونان ته د کډوالو د تګ راتګ لار ده رامنځته شوې ده.
په دې سیمه کې اورلګېدنې څو ورځې دوام وکړ او اټکل کېږي چې د تودوخې کچه به د سانتي ګراد ۴۰ درجو ته ورسېږي.
همدارنګه په الکساندروپولیس څخه د ماشومانو په ګډون لسګونه ناروغان او اورځپلي راویستل شوي دي.
یوناني چارواکو خبرداری ورکړی چې په راتلونکو ورځو کې به د دغه هېواد اقلیمي حالات نور هم سخت شي.

په تېرو دوو اونیو کې د لسو خبریالانو د نیول کېدو په اړه د خبریالانو د حقونو د ملاتړو بنسټونو له اندېښنو وروسته د طالبانو د اطلاعاتو او فرهنګ وزیر ویلي، چې په تېر یو کال کې د خبریالانو پر وړاندې د تاوتریخوالي هېڅ یوه پېښه نه ده ثبت شوې.
په دې وروستیو کې یوناما، نۍ او د بې پولې خبریالانو بنسټونو د طالبانو له خوا د خبریالانو پر نیولو نیوکې کړې دي.
د طالبانو د اطلاعاتو او فرهنګ وزیر خیرالله خیرخواه د سې شنبې په ورځ (د زمري ۳۱مه) د « ملت ته د حکومت حساب ورکولو» په پروګرام کې وویل، چې خبریالانو ته به د دوی د کار د اسانتیا لپاره د خبریالۍ ځانګړي کارتونه ورکړل شي.
دا په داسې حال کې ده، چې پرون (دوشنبه د زمري۳۰مه) د افغانستان د ازادو رسنیو د څار ادارې (نۍ) د یوه اعلامیې په خپرولو سره په دوو اونیو کې د ۱۰ خبریالانو د نیول کېدو اعلان وکړ او د خبریالانو د نیولو پر دوام یې ژوره اندېښنه څرګنده کړه.
د دې اعلامیې له مخې؛ په ننګرهار کې فقیر محمد فقیرزی او جان اغا صالح، په کونړ کې پروېز څرګند، په کندز کې حسیب الله حسېب او عطاءالله عمر، په کندهار کې شمس الله عمري، په زابل کې محبوب حکیمي او په ارزګان کې شاه محمود همدرد په بند کې دي.
د بې پولې خبریالانو ټولنې په تېرو لسو ورځو کې د طالبانو له خوا د خبریالانو پر نیول کېدو هم اندېښنه ښودلې ده.
بل خوا په افغانستان کې د ملګرو ملتونو دفتر یوناما هم د خبریالانو پر نیول کېدو نیوکه کړې او وايي، چې طالبانو په تېرو لسو ورځو کې په شپږو ولایتونو کې د رسنیو کارکوونکي نیولي دي.
همداراز، د افغانستان د خبریالانو مرکز په یوه راپور کې چې د تېر ثور میاشتې په ۱۲مه نېټه یې خپور کړی، په تېرو ۱۲ میاشتو کې (د ۲۰۱۱ می میاشتې څخه تر ۲۰۲۳ کال می میاشتې) یې اعلان کړی، چې ۶۴ سلنه د خبریالانو پر وړاندې تاوتریخوالی ډېر شوی دی.
د هغه راپور له مخې، چې د رسنیو د ازادۍ د نړۍوالې ورځې په مناسبت خپور شو، په دې موده کې په ټول افغانستان کې د خبریالانو پر وړاندې د تاوتریخوالي، بندي کېدو او ګواښونو ۲۱۳ پېښې ثبت شوې دي.
د لرغونو سیمو وضعیت
د باختر اژانس د خبرله مخې؛ خيرالله خيرخواه په دې خبري غونډه کې وويل، چې دا مهال په هېواد کې د پنځلسو تاريخي او لرغونو ځايونو د بيارغونې کار روان دى.
د دغه وزارت چارواکو په دې خبري ناسته کې وویل، چې د لوګر د عینک د مسو د لرغونو اثارو د ساتنې په برخه کې ۱۴۲ اثار پاک شوي او د لوښو ۶۰۰ کڅوړې ثبت او د لوګر ولایتي موزیم ته سپارل شوي دي.
دوی په افغانستان کې د مطالعې د فرهنګ د ودې په برخه کې دا هم وویل، چې د طالبانو د اطلاعاتو او فرهنګ وزارت په تېر کال کې په مرکز او ولایتونو کې ۱۸ فرهنګي غونډې او سیمینارونه جوړ کړي دي.
د طالبانو د اطلاعاتو او فرهنګ وزارت چارواکي وايي، چې دوی به په مرکز او ولایتونو کې د ځوانانو د انسجام لپاره ۸۰۰ بنسټونه جوړوي.
دوی ټینګار وکړ، چې دې وزارت د طالبانو له ادارو سره په همکارۍ د هغو ځوانانو لپاره چې له ولایتونو څخه کابل ته راځي او له اقتصادي ستونزو سره لاس او ګریوان دي، د اړتیا وړ وسایلو په لرلو سره یوه لیلیه جوړه کړې ده.

د افغانستان او پاکستان د ملي لوبډلو تر منځ د سوپر کولا جام د یو ورځینۍ لوبلړۍ په لومړۍ لوبه کې افغانستان د ټولو لوبغاړو په سوځېدو ماته وخوړه.
یاده یوه ورځینۍ لوبه چې نن سې شنبه( د زمري ۳۱مه) د سرېلنکا په سویلي همبانتوتا ښار کې د پاکستان په توپ وهنې پیل شوه، په لومړي پړاو کې یې د افغانستان لپاره د ۲۰۲ منډو هدف وټاکه.
افغانستان له ټاکل شویو پنځوسو اورونو څخه یوازې شل اورونه ولوبول او د ۵۹ منډو په جوړولو ټوله لوبډله وسوځېده.
دا لومړی ځل دی چې د افغانستان او پاکستان د کرېکټ د ملي لوبډلو ترمنځ د درېیو یو ورځنیو سیالیو لړۍ ترسره کیږي.
دواړه هېوادونه له دې لوبو د راتلونکي اسیا جام لپاره چې د روانې میاشتې په پای کې په سرېلنکا کې کیږي د چمتووالي په موخه کار اخلي.