په پنجاب ایالت کې د مسلم لیګ (ن)ګوند مشر ویلي، نواز شریف به په ضمانت بېرته پاکستان ته را ستون شي. راڼا ثناءالله د سې شنبې په ورځ وویل، چې د ميزان په ۲۹ مه به په لاهور کې د پخواني لومړي وزیر له هركلي وروسته نوموړی محکمې ته ځي ۔ شریف له ۲۰۱۹ کال راهیسې په لندن کې ژوند کوي.
د ډان ورځپاڼې د راپور له مخې؛ ښاغلی شریف په ۲۰۱۹ کال کې د درملنې لپاره لندن ته د تګ پر مهال په اوه کاله بند محکوم شو.
د دې ورځپاڼې د راپور له مخې؛ نواز شریف په تېرو څلورو کلونو کې د العزیزیه او ایون فیلډ په قضیو کې د پرله پسې غیر حاضرۍ له امله مجرم اعلان شوی دی.
شاوخوا درې اونۍ وړاندې (د سپتمبر ۱۲مه) شهباز شریف تایید کړه، چې ورور به یې د اکتوبر په ۲۱ بېرته پاکستان ته ستون شي.
تر دې مخکې د نواز شریف مسلم لیګ ګوند ویلي وو، چې د ښاغلي شریف د راستنېدو په صورت کې له محکمې سره همکارۍ ته چمتو دی.
د پاکستان د جګړې او امنیتي مطالعاتو د ټولنې د معلوماتو له مخې، په سپټمبر میاشت کې د وسلهوالو په بریدونو کې د ولسي خلکو د تلفاتو کچه د تېرې یوې میاشتې مخکې دوه برابره زیاته شوې ده.
د دغه راپور له مخې، د سپټمبر په میاشت کې د وسلهوالو په بریدونو کې د ۸۴ ولسي وګړو په ګډون ۱۳۶ کسان وژل شوي او د پاکستاني پوځیانو په ګډون ۱۴۴ کسان بیا ټپیان شوي هم دي.
د دغې ټولنې د معلوماتو له مخې، که څه هم په سپټمبر میاشت کې د بریدونو شمېر تر هغې وړاندې میاشتې پرتله ۳۴ سلنه کم شوی؛ خو د بریدونو د زیاتوالي له پلوه دغه میاشت د ۲۰۱۵ کال له مارچ راهیسې تر ټولو خونړۍ میاشت وه.
دغه بریدونه تر ډېره د خیبر پښتونخوا په ایالت کې شوي دي.
په سپتمبر میاشت کې دغه ایالت د ۲۳ بریدونو شاهد و، چې ۳۴ کسان پکې وژل شوي او ۷۳ نور ټپیان شوي دي.
په قبایلي سیمو کې هم ۱۷ بریدونه ثبت شوي، چې د ۱۹ کسانو د وژل کېدو او ۱۸ نورو د ټپي کېدو لامل شوي دي.
په بلوچستان ایالت کې هم ۲۰ بریدونه ثبت شوي، چې په پایله کې یې ۷۷ تنه وژل شوي او ۴۶ نور ټپیان شوي دي؛ خو تر ټولو لږ بریدونه په سند ایالت کې شوي، چې په څلورو بریدونو کې یوازې پنځه کسان وژل شوي او دوه نور ټپیان شوي دي.
د پاکستاني پوځیانو د تلفاتو زیاتوالی
د پاکستان د جګړې او امنیتي مطالعاتو ټولنې په یوه راپور کې لیکلي، چې له وسلهوالو سره په جګړه کې د دغه هېواد د امنیتي ځواکونو تلفات په تېرو اتو کلونو کې تر ټولو لوړې کچې ته رسېدلي دي.
د دغه مرکز د شمېرو له مخې، په تېرو نهو میاشتو کې د پاکستان د امنیتي ځواکونو ۳۸۶ غړي وژل شوي دي.
ویل کېږي، چې په دغه شمېر کې ۱۳۷ تنه د پوځ سرتېري دي.
عرب نیوز د یکشنبې په ورځ (د تلې په ۹مه) لیکلي، چې په ۱۴۰۰ کال کې په کابل کې د طالبانو له بیا واکمنۍ وروسته په پاکستان کې په ځانګړې توګه د خیبر پښتونخوا او بلوچستان په ایالتونو کې سخت دریځه بریدونه زیات شوي دي.
په راپور کې راغلي، چې کارپوهان په پاکستان کې د وسلهوالو بریدونو او د امنیتي ځواکونو د تلفاتو د زیاتوالي لامل په افغانستان کې د طالبانو بیا واکمنېدل بولي.
د امریکا د همکارۍ وړاندیز
د امریکا د بهرنیو چارو وزارت ویاند ویلي، له ترهګرۍ سره په اغېزمنه مبارزه کې له اسلام اباد سره همکاري کوي.
مټیو مېلر په پاکستان کې د وروستیو بریدونو په اړه چې زیات شمېر ملکي وګړي پکې وژل شوي وویل، چې دواړه هېوادونه د ترهګرۍ له بېلابېلو کړنو سره مخ دي چې بې ګناه ولسي وګړي په نښه کېږي.
د امریکا د بهرنیو چارو وزارت ویاند په دغو بریدونو کې د وژل شویو او ټپیانو له کورنیو سره د ژورې خواخوږۍ په څرګندولو سره ویلي، چې پاکستانيان د ترهګرو بریدونو له امله سخت زیانمن شوي دي.
د پاکستان د احصایې ادارې شمېرې ښیې، چې په دغه هېواد کې د انفلاسیون کچه د اګست په میاشت کې له ۲۷،۴ سلنې څخه په سپتمبر کې ۳۱،۴ سلنې ته لوړه شوې ده. د پاکستان د مالیې وزارت وايي، په راتلونکې میاشت کې به د انفلاسیون کچه له ۲۹ تر ۳۱ سلنې پورې لوړه پاتې شي.
د دغو معلوماتو له مخې، انفلاسیون په سپټمبر کې دوه سلنه لوړ شوی په داسې حال کې چې په اګست کې دغه زیاتوالی ۱،۷سلنه و.
د پیسو نړۍوال صندوق لهخوا اړین اصلاحات، د وارداتو د محدودیتونو نرمول او د سبسایډۍ د لرې کولو غوښتنې په ګډون، د انفلاسیون زیاتوالی د مۍ په میاشت کې ۳۸،۰ سلنې ته رسېدلی.
په ورته وخت کې د سود کچه هم د اګست په میاشت کې خپلې لوړې کچې ۲۲ سلنه او پاکستانۍ روپۍ تر ټولو ټیټې کچې ته رسېدلې وه.
د جمعې په ورځ د پاکستان د مالیې وزارت په خپل میاشتني راپور کې اعلان وکړ، چې د انرژۍ په بیو کې د زیاتېدونکي تعدیل او د تېلو په بیو کې د پام وړ زیاتوالي له امله شونې ده، چې د پیسو پړسوب راتلونکې میاشت شاوخوا ۲۹ـ۳۱ سلنه پاتې شي.
د شمالي وزیرستان په میرعلي ولسوالۍ کې د ځايي پوځي چوڼۍ په دروازه کې هغو ښځو او ماشومانو احتجاج وکړ چې وايي، کلونه کېږي پلرونه، مېړونه او یا مشران وروڼه يې ژوندي ورک دي. دغو ماشومانو له پاکستاني پوځ وغوښتل، چې د دوی د کورنۍ غړي بې ګناه دي او هغوی دې را پرېږدي.
د هاجرې په مستعار نوم يوې ۱۲ کلنې ماشومې ویلي، چې څلور کاله کېږي پلار يې له کوره ترې اېستل شوی او لا ورک دی: «زما ببا څلور کاله کېږي، چې دغو نیولی او ورک دی، هغه بې ګناه دی راخوشی دې کړي.»
دغو احتجاج کوونکو ښځو او ماشومانو له پاکستاني پوځه وغوښتل، چې د دوی د کورنيو نيول شوي سړي که کوم جرم لري؛ نو محکمې ته دې وړاندې شي.
۴۳ کلنه بيبي فاطمه چې دا يې خپل نوم نه دی وايي: «مېړه مې پنځه کاله او درې میاشتې کېږي، چې بندي دی خو که څه ګناه پکې وي عدالت ته دې يې پېش کړي نو داسې خو نه کېږي مړی ژوندی يې ورک وي.»
تر دې وړاندې هم په خیبرپښتونخوا او بلوچستان کې هغو کسانو لاریونونه او پرلتونه کړي، چې د کورنیو غړي يې د دوی په وینا پاکستاني پوځ نیولي او بندیان کړي.
تر دې وړاندې يوې ډلې کوچنیانو او ښځو په بلوچستان کې د خپلو کورنیو د غړو تصویرونه هم له ځان سره نیولي او احتجاج یې کړی و؛ خو دا لومړی ځل دی چې په شمالي وزیرستان کې ښځې او ماشومان د پوځ دروازې ته درېږي او د خپلو کورنیو د ورکو او بندي شویو غړو پوښتنه کوي.
د پښتون ژغورنې غورځنګ مشر منظور احمد پښتین په تازه وینا کې چې د دوشنبې په ماښام د (تلې په ۱۰مه) پر خپله فیسوک پاڼه خپره کړې ویلي، هڅه کېږي چې د پروپاګند له لارې د پښتون ژغورنې غورځنګ بدنامه شي.
ښاغلي پښتین ویلي، د مودو راهیسي پښتانه پر خپله خاوره هیڅ ډول امن نه لري او د پښتنو د حقونو څخه د دفاع په موخه يې دغه غورځنګ رامنځته کړی، چې د پښتنو د ځورونو او پر هغوی د ظلمونو په غبرګون کې غږ پورته شي.
منظور پښتین وايي، د هرې غونډې او لاریون وروسته د دغه غورځنګ مهم غړي نیول کېږي« اوس د پښتون ژغورنې غورځنګ پر ضد پروپاګند پیل شوی، زموږ د غورځنګ غړي نیول کېږي او په زندانونو کې د غورځنګ د غړو سره په دې موخه ناانساني چلند کېږي، چې له غورځنګ څخه بېل شي.»
نوموړی وايي، د پاکستاني ادارو د مخنیوي له کوښښونو سربېره يې د روان کار په اګسټ میاشت کې په اسلام اباد کې د پښتنو د حقونو د دفاع په موخه غونډه وکړه؛ خو د پاکستاني ادارو له لوري د جلسې د مخنیوي په موخه د دغه غورځنګ شاوخوا ۱۳۰۰ تنه غړي تر نیول کېدو وروسته بندیان شول.
منظور احمد پښتین په خپلې دغه تازه وینا کې د نوې تګلارې او پلاونو په اړه هم غږېدلی دی.
نوموړي یوځل بیا د پښتون ژغورنې غورځنګ پر پلویانو غږ وکړ، چې د سویلي پښتونخوا او خېبر پښتونخوا په ډېرو سیمو کې د پښتنو له حقونو څخه د دفاع په موخه جلسو ته چمتوالی ونیسي.
نوموړی وايي: .«دا خاوره د نیابتي جکړو لپاره په هیڅ ډول هم چاته نه پرېږدو.»
د پښتون ژغورني غورځنګ د فعالیتونو د مخنیوي په موخه د پاکستان حکومت له هرې ممکنې لارې کار اخیستی دی.
تېره میاشت د پاکستان د حکومت له لوري په اسلام اباد کې د پښتون ژغورنې غورځنګ د مشر منظور احمد پښتین پر کور چاپه ووهل شوه، د دې تر څنګ د دغه غورځنګ مهم غړي علي وزیر، ګېلهمن وزیر او نورو کسانو ترڅنګ د غورځنګ ملاتړي او د بشري حقونو فعاله ایمان مزاري هم ونیول شوه.
د پاکستان حکومت د دوشنبې په ورځ اعلان وکړ، چې له دغه هېواده به ۱.۱ میلیونه غیر قانوني کډوال وباسي. د اسوشېټېډ پرېس د راپور له مخې؛ په دې پرېکړه لیک کې هغه "افغانان چې د استوګنې کارتونه لري" هم شامل وي.
د دې خبري اژانس او پاکستاني ورځپاڼو په حواله؛ د شړلو پلان به په درېیو پړاوونو کې عملي شي.
په لومړي پړاو کې به ټول ناقانونه کډوال له اسنادو پرته او په راتلونکو پړاوونو کې به هغه افغان کډوال چې د اوسېدو کارتونه لري له دغه هېواده وایستل شي.
اسوشیټیډ پرېس لیکي؛ چې پاکستان شاوخوا ۷۰۰ زره افغان مهاجرینو د اوسیدو کارتونه نه دي نوي کړي.
د پاکستان حکومت پرېکړه کړې، چې د ۲۰۲۳ کال د نومبر له لومړۍ نېټې به له افغانستان سره د ټولو سرحدي پولو لپاره د "واحد سند سیستم" پلي کړي.
د پاکستان د حکومت یوې سرچینې افغانستان انټرنشنل ته تایید کړې، چې له دې وروسته به افغان مسافر له پاسپورټ او ویزې پرته له نورو اسنادو سره دې هېواد ته داخل نه شي.
د پاکستان د حکومت وروستۍ پرېکړه د هغه دور د پای ته رسېدو په معنا ده، چې مسافرین کولی شي د پخوانیو اسنادو لکه؛ د برېتانوي هند تړون، ملي هویت کارت او تذکرې سره له پولې تېر شي.
داسې ښکاري چې د طالبانو او اسلام اباد ترمنځ کړکېچ د دغو مهاجرو په شړلو کې رول لوبوي، چې ډېری یې په پاکستان کې له کلونو راهیسې ژوند کوي.
اسلام اباد له طالبانو غوښتي، چې پاکستان ته د هغو افغان مېشتو وسله والو د ننوتو مخه ونیسي، چې په دغه هېواد کې یې خونړي بریدونه کړي دي. خو طالبانو تر اوسه دغه غوښتنه نه ده پوره کړې.
یوې رسمي سرچینې اسوشیټیډ پرېس ته وویل: "غیرقانوني بهرني اتباع د پاکستان امنیت ته ګواښ دی".
دغه چارواکي افغان اتباع په تروریستي فعالیتونو کې په لاس لرلو تورن کړي دي.
د پاکستان په بلوچستان ایالت کې د پوځ پر یوې اډې د وسله والو له خونړي برید څخه شل ورځې وروسته، د دغه هېواد د بهرنیو چارو وزارت د اسد په ۱۱مه اعلان وکړ، چې په دغه برید کې افغان اتباع لاس لري.
د پاکستان د بهرنیو چارو وزارت ویلي، چې په اسلام اباد کې یې د افغانستان سفارت ته یو لیک استولی او له طالب استازو یې غوښتي چې د هغو درېیو وسله والو جسدونه چې د کندهار ولایت اوسېدونکي دي او په برید کې یې برخه اخیستې وه ورته وسپاري.
دغه خبري اژانس وايي، د پاکستان د کورنیو چارو وزارت له طالبانو سره په همغږۍ د افغان کډوالو د ایستلو پلان چمتو کړی دی.
ویل کیږي چې دغه وزارت په پام کې لري چې افغان کډوال راټول کړي او په موټر کې یې د افغانستان پولې ته ورسوي.
