د هارورډ پوهنتون یوې ښځینه استادې د ۲۰۲۳ کال د اقتصاد په برخه کې د نوبل جایزه وګټله

د سوېډن د علومو شاهي اکاډمۍ اعلان وکړ، چې کلودیا گلدن د امریکا اقتصادي تاریخ لیکونکې، د اقتصاد په برخه کې د ۲۰۲۳ نوبل جایزه وګټله.

د سوېډن د علومو شاهي اکاډمۍ اعلان وکړ، چې کلودیا گلدن د امریکا اقتصادي تاریخ لیکونکې، د اقتصاد په برخه کې د ۲۰۲۳ نوبل جایزه وګټله.
د اکاډمۍ په وینا؛ اغلې گلدن د هغې د کار لپاره پېژندل شوې چې د نارینه او ښځو ترمنځ د معاشونو نابرابرۍ تحقیق کوي.
د اقتصادي علومو لپاره د نوبل کمېټې مشر د دوشنبې په ورځ وویل، چې د کار په بازار کې د ښځو د رول په اړه د کلودیا گلدن څېړنې څخه مننه کوي او اوس د اصلي عواملو او خنډونو په اړه ډېر پوهیږي چې ممکن په راتلونکي کې ورسره نړۍ مخ شي.
کلودیا گلدن په هارورډ پوهنتون کې د اقتصاد استاده ده او د اقتصادي څېؤنې ملي بیورو کې د متحده ایالاتو د اقتصادي برنامې پراختیا مدیره ده.


پر اسراييل د حماس د بريدونو په اړه د ملګرو ملتونو د امنيت شورا بېړنۍ غونډه د دې شورا د ټولو غړو له يوه متحد دريځ ته له رسېدو پرته پای ته ورسېده. د رسنیو د راپورونو له مخې؛ دغې شورا پر اسراییل د حماس د بریدونو د غندلو لپاره کومه ګډه اعلامیه خپره نه کړه.
د امنیت شورا د بندو دروازو ترشاه غونډه (د مېزان په ۱۶مه) د مالتا هېواد په غوښتنه جوړه شوه.
د اسراییل د روغتیا وزارت وايي، په دغه هېواد کې د حماس په بریدونو کې لږ تر لږه ۷۰۰ اسراییلیان وژل شوي او ۲۳۸۲ نور ټپیان شوي دي.
د دغه راپور له مخې؛ په ټپيانو کې د ۲۲ تنو روغتیايي حالت نازک دی.
پر غزې د اسراییل په بریدونو کې ۴۹۳ کسان وژل شوي او ۲۷۵۰ نور ټپیان شوي دي.
په ملګرو ملتونو کې د امریکا د استازي مرستیال رابرټ ووډ ویلي، چې د امنیت شورا یو شمېر غړو د حماس دغه بریدونه غندلي دي.
هغه زیاته کړه، چې رسنۍ کولای شي د کوم یوه هېواد نوم واخلي چې دغه بریدونه یې نه دي غندلي.
د راپورونو له مخې؛ د دغه امریکايي ډېپلوماټ د نیوکې هدف روسیه وه.
د ووډ په وینا؛ امریکا غوښتنه کړې وه، چې د امنیت شورا ټول پنځلس غړي دې پر اسراییل د حماس بریدونه وغندي، خو داسې ونه شول.
په ورته وخت کې په ملګرو ملتونو کې د روسیې استازي واسیلي نبنزیا اسوشیټیډ پرېس ته ویلي، د واشنګټن دا ادعا چې روسیې د حماس بریدونه نه دي غندلي، حقیقت نه لري.
هغه وویل، چې د روسیې دریځ دا دی چې سمدستي شخړه ودروي، اوربند وکړي او د دواړو خواوو ترمنځ خبرې پیل کړي.
په ملګرو ملتونو کې د چین استازي ژانګ جون هم د حماس د نوم له اخیستو پرته ویلي چې بیجینګ پر ولسي وګړو برید غندي.
د هغه په وينا؛ هغه څه چې اوس مهم دي د وضعيت د خرابېدو او د ملکي تلفاتو د زياتېدو مخنيوى دى.
په همدې حال کې رویټرز د دوشنبې په ورځ (د میران۱۷مه) راپور ورکړ، چې د امریکا مشهور سناتور چاک شومر په بیجینګ کې د چین د بهرنیو چارو له وزیر وانګ یي سره په کتنه کې وویل، چې د حماس د حملې په اړه د چین له دریځه مایوسه شوی دی.
شومر پر بیجینګ غږ وکړ، چې د اسراییل تر څنګ ودرېږي او د حماس له خوا «بزدلانه او وحشي» بریدونه وغندي.

د روسیې د بهرنیو چارو وزیر د عربي اتحادیې له عمومي منشي احمد ابوالغیط سره په کتنه کې ټینګار وکړ، چې د فلسطین او اسراییل جګړه باید ودرول شي. سرګي لاوروف دا هم وویل، چې د جګړې د لامل او د دې وضعیت د قربانیانو د ملکي وګړو د ستونزو د حل لپاره د جګړې درول یوه اړتیا ده.
تاس خبري اژانس د دوشنبې په ورځ (د میزان ۱۷ مه) راپور ورکړی، چې ښاغلي لاوروف ویلي چې نه یوازې دا چې باید جګړه سمدستي ودروي، بلکې د ولسي خلکو ستونزه هم باید حل شي.
د روسیې د بهرنیو چارو وزارت ویاندې ماریا زاخارووا مخکې اعلان وکړ، چې مسکو د جګړې له ښکېلو غاړو غوښتي چې سمدستي اوربند وکړي او له تاوتریخوالي لاس واخلي.
هغه همداراز له حماس او اسراییل وغوښتل، چې په سیمه کې د اوږد مهاله او هراړخیزې سولې د رامنځته کولو لپاره د خبرو اترو بهیر پیل کړي.
د حماس او اسراییل ترمنځ سختې جګړې د نړۍ د مشرانو ترمنځ پراخ غبرګونونه راپارولي دي.

د اسراییل د دفاع وزیر یوا ګالانت د غزې تړانګې د "بشپړې کلابندۍ" امر کړی ترڅو هلته د "برېښنا، خوراکي توکو او سون توکو" د انتقال مخه ونیسي. اسراییل هم اعلان کړی، چې د غزې هوايي حریم کنټرولوي او د سرحدونو له لارې د مالونو د ننوتلو او وتلو مخه نیسي.
د اسراییل د روغتیا وزارت اعلان کړی، چې په دغه هېواد کې د حماس په بریدونو کې لږ تر لږه ۷۰۰ اسراییلیان وژل شوي او ۲۳۸۲ نور ټپیان شوي دي.
د دغه راپور له مخې؛ ۲۲ تنه سخت ټپیان شوي دي.
پر غزې د اسراییل په بریدونو کې ۴۹۳ تنه وژل شوي او ۲۷۵۰ تنه ټپیان شوي دي.
د اسراییل پوځ تایید کړې، چې له غزې تړانګې سره د دغه هېواد پولې ته څېرمه د اسراییل په اوو یا اتو نقطو کې له حماس سره جګړه روانه ده.
د اسراییل د پوځ یوه ویاند هیله څرګنده کړې، چې د دوشنبې په ورځ تر میزان ۱۷ مې نیټې پورې به د دغه هیواد پوځ د دغو ټولو سیمو بشپړ کنټرول په لاس کې واخلي.
راپورونه وايي، چې د حماس ځواکونه اوس هم هڅه کوي چې د ځمکې له لارې اسراییل ته ننوځي.

د سي این این خبري شبکې راپور ورکړی چې د یکشنبې په ماښام د اسراییل په مرکز او د تل ابیب په شاوخوا سیمو کې د درنو چاودنو غږونه اوریدل شوي. د دې شبکې په حواله، حماس ادعا کړې چې د تل ابیب په ښارګوټي کې یې د بن ګوریون په هوايي ډګر برید کړی.
د حماس پوځي څانګې، ګردان عزالدین قسام په یوې بیانیه کې ویلي چې، «پر اسراییل د دوی راکټي بریدونه، د ولسي وګړو د کورونو په وړاندې د جرمونو په ځواب کې دی.»
بن ګوریون د اسراییل تر ټولو لوی نړیوال هوايي ډګر دی.
د حماس د بریدونو له پیل وروسته، لویو هوايي شرکتونو اسراییل ته خپلې الوتنې ځنډولې دي.

د امریکا جمهوريت غوښتونکي سناتور لینډزي ګراهام پر اسراییل د حماس د برید په اړه د ایران د ملاتړ په غبرګون ویلي چې، «ایران باید د دې ملاتړ درنه بیه پرې کړي.»
هغه وویل چې د ایران د "نیابتي ډلو" لخوا د برید په صورت کې اسراییل او امریکا باید د ایران د تیلو د زیرمو ته لاس ور وغځوي.
ښاغلي ګراهام د یکشنبې په ورځ په اېکس پاڼه لیکلی چې، «ایران د حزب الله اصلي ملاتړی دی؛ هغه شیعه ترهګره ډله چې له لبنان څخه یې د اسراییل پر لور لسګونه توغندي توغولي دي.»
هغه زیاته کړه چې د حزب الله او نورو ایراني نیابتي ډلو لخوا برید به د اسراییلو دفاعي سیسټم لپاره ویجاړونکی وي.
تهران په ځلونو د حماس او د لبنان د حزب الله په څېر د وسله والوډلو څخه خپل ملاتړ اعلان کړی او له فلسطیني "مقاومت" ډلو یې غوښتي چې د اسراییل په وړاندې خپل بریدونه زیات کړي.
دغه امریکايي جمهوريت غوښتونکي سناتور خبرداری ورکړ چې که دا ډول برید وشي، نو اسراییل او امریکا باید د ایران د اقتصاد برخه، یعنې د ایران د تیلو زیرمې او د تېلو د چاڼ خونې له منځه یوسي.
هغه په کلکه خبرداری ورکړ چې د ایران «تروریستي رژیم» به په سیمه او نړۍ کې د ټولو بدلونونو او ورانیو بیه پرې کړي.