سلګونه امریکایي یهودیان په کانګرس کې راټول شوي او په غزه کې د اوربند غوښتنه کوي

په سلګونه امریکایي یهودیان د غزې په ملاتړ په کانګرس کې سره راټول شوي. دوی وایي، تر هغې نه وځي، چې کانګرس په غزه کې د اوربند غوښتنه نه وي کړې.

په سلګونه امریکایي یهودیان د غزې په ملاتړ په کانګرس کې سره راټول شوي. دوی وایي، تر هغې نه وځي، چې کانګرس په غزه کې د اوربند غوښتنه نه وي کړې.
لکه څنګه چې تېره ورځ د متحده ایالاتو په زرګونو یهودانو بهر مظاهره وکړه، اوسمهال د ۳۵۰ څخه ډېر په کانګرس کې راټول شوي دي.
دا په داسې حال کې ده، چې د غزې په ولسي وګړو د اسراییل بریدونو زور اخیستی او تېره ورځ یې په الاهلي روغتون برید وکړ، چې دغه برید له پراخو غبرګونونو سره مل شو او لاهم په غزه کې د اسراییل بریدونه دوام لري.
په غزه کې د مېندواره مېرمنو او ماشومانو وضعیت ته ملګرو ملتوتو، د بشري حقونو د څار سازمان او نورو نړۍوالو سازمانونو اندېښنه څرګنده کړې ده.

رویټرز لیکي، چې د اسراییل او حماس تر منځ جګړه پراخه شوې او دې جګړې ته د ایران د متحدو ډلو د ننوتلو احتمال زیات شوی دی. حماس او اسلامي جهاد د «مقاومت د محور» په نوم د اسراییل د جګړې اصلي اړخونه دي.
ایران اسراییل ته خبرداری ورکړی، چې د جګړې د دوام په صورت کې به «مقاومت ډلې» جګړې ته داخل شي.
د ایران سپاه پاسدارانو د سه شنبې په ورځ اسراییل ته خبرداری ورکړ، که چېرې پر غزې خپل بریدونه بند نه کړي نو د مقاومت ډلو د لا زیاتو اقداماتو ته دې په تمه وي.
د تلې په پنځلسمه د دغې جګړې له پیل راهیسې د لبنان حزب الله ډلې د اسراییلي ځواکونو پر وړاندې ځوابیه بریدونه کړي او نورو ډلو یوازې د امریکا پر ګټو د برید پر ګواښ بسنه کړې.
د هغو ډلو نوملړ چې تهران یې ملاتړ کوي او امکان لري د حماس او اسراییل ترمنځ جګړه پیل کړي:
د لبنان حزب الله ډله
د لبنان حزب الله ډله په ۱۹۸۲ کال کې د ایران د سپاه پاسدارانو لهخوا د اسراییلي ځواکونو پر وړاندې چې پر لبنان یې یرغل کړی و، د مبارزې په موخه جوړه شوه.
حزب الله د اسراییل د سخت دښمن په توګه د دغه هېواد لپاره تر ټولو ستر ګواښ ګڼل کېږي.
د تلې په پنځلسمه له هغه وخته چې حماس ډلې پر اسراییل برید وکړ، حزب الله له اسراییلي ځواکونو سره د ډزو تبادله کړې، چې له ۲۰۰۶ کال راهیسې د دواړو خواوو تر منځ تر ټولو جدي نښته بلل کېږي.
په تېرو ۱۸ کلونو کې د حزب الله د وسلو زېرمه ستره شوې او د دغې ډلې د جنګیالیو شمېر چې لسګونو زرو ته رسېږي، د سوریې د ولسمشر بشارالاسد په ملاتړ د مخالفینو پر وړاندې جنګېدلي دي.
سربېره پر دې، حزب الله په سوریه او عراق کې ملیشهیي ډلې روزلي او په یمن کې د حوثي ډلې په څېر نور ځواکونه هم هڅولي دي.

د راپورونو له مخې، د حماس د جنګیالیو شمېر ۴۰ زرو ته رسېږي.
په عراق کې د ایران متحدې ملیشې
په عراق کې د ایران په ملاتړ د شیعه ملېشو ډلې په ۲۰۰۳ کال کې پر دغه هېواد د امریکا له برید وروسته په عراق کې تر ټولو په پیاوړو فعالینو بدلې شوې دي.
دا هغه ډله ده، چې لسګونه زره جنګیالي لري او د حشد الشعبي په نوم د داعش د اسلامي دولت سره په جګړه کې یې مهم رول لوبولی چې د یوې مودې لپاره یې د عراق لویه برخه نیولې وه.
په داسې حال کې چې د حماس او اسراییل ترمنځ جګړه مخ په زیاتېدو ده، د امریکا پوځ وايي د چهارشنبې په ورځ یې په عراق کې د دوی پر ځواکونو د بې پیلوټه الوتکې برید شنډ کړی دی.
د ایران تر ملاتړ لاندې عراقي ډلې په سوریه کې د بشارالاسد په ملاتړ جنګیدلې دي.
دغه ډلې پر امریکايي ځواکونو د بریدونو تاریخ لري او ایران دغو ډلو ته د بې پیلوټه الوتکو د کارولو روزنه ورکړې ده.
په سوریه کې د ایران تر ملاتړ لاندې ډلې
په ۲۰۱۱ کال کې د سوریې د کورنۍ جګړې له پیل راهیسې، ایران د بشارالاسد د رژیم د ملاتړ لپاره د ملېشو ډلې جوړې کړې.
دغه ډلې د ایران، عراق، افغانستان، پاکستان او ځینو نورو هېوادونو له وګړو جوړې شوې دي او د بشارالاسد د حکومت د نسکورېدو په مخنیوي کې یې اغېزناک رول لوبولی دی.
د رویټرز د راپور له مخې، سلګونه ایرانیان د بشارالاسد په دفاع کې وژل شوي هم دي.
د ایران تر ملاتړ لاندې ځواکونه په بېلابېلو سیمو لکه د سوریې او عراق پر پولو او د جولان لوړو ته نږدې چې د اسراییل لهخوا نیول شوي و، ځای پر ځای شوي دي.
اسراییل په ځلونو د سوریې دننه د دغو ځواکونو پر پوستو بریدونه کړي دي.
د یمن حوثي ډله
د یمن حوثي ډله چې د تهران بل متحد دی د تلې په اتلسمه خبرداری ورکړ، که امریکايي ځواکونه د غزې په جګړه کې لاسوهنه وکړي، دغه ډله به یې په ډرون او توغندیو ځواب ورکړي.
حوثي ډله له ۲۰۱۵ کال راهیسې د سعودي عربستان په مشرۍ له سیمهییز اېتلاف سره جنګیږي.
دغه ډله اوږده واټن وېشتونکي توغندي لري، چې په وار، وار یې د سعودي عربستان په ګډون د دغه هېواد د تېلو پر تاسیساتو بریدونه کړي دي.
د فارس خلیج په اوبو کې ګواښونه
د ایران او لوېدیځ ترمنځ د فارس خلیج د اوبو پر سر له ډېرې مودې راهیسې لانجه روانه ده، چې له دې لارې د نړۍ ډېره برخه تېل لېږدول کېږي.
له ۲۰۱۹ کال راهیسې، هلته په بېړیو یو لړ بریدونه شوي، چې ایران یې اصلي تورن دی.
په بحرین کې مېشت د امریکا پنځمه سمندري بېړۍ په دې سیمه کې د سوداګریزو بېړیو د ساتنې دنده پر غاړه لري.
د ایران سمندري ځواک د سپاه پاسدارانو په مشرۍ له چټکو بېړیو څخه جوړ دی.

د اسلامي همکاریو د سازمان سرمنشي حسین ابراهیم طه د دې سازمان په ناسته کې پر اسراییل د نړۍوالو فشارونو غوښتنه وکړه، چې له مخې یې اسراییلد نړۍوالو قوانینو، بشري حقونو او د ملګرو ملتونو پرېکړه لیکونو ته غاړه کیږدي. ګڼو هېوادونو په غزه کې پر ملکي وګړو د اسراییل برید غندلی دی.
د اسلامي همکاریو د سازمان غړو هېوادونو د بهرنیو چارو وزیرانو د چهارشنبې په ورځ (د تلې په ۲۶مه) په جده کې د حماس او اسراییل ترمنځ پوځي شخړې زیاتوالي ته د حل لارې په اړه غونډه وکړه.
دا ناسته د سعودي عربستان په بلنه په غزه کې د ملکي وګړو مرګ ژوبلې ته د بېړنۍ رسېدنې او په سیمه کې د بې ثباتۍ د زیاتېدو په اړه جوړه شوې وه.
په دغه کتنه کې د اسلامي همکاریو سازمان سرمنشي حسین ابراهیم طه له فلسطین سره د اسلامی هېوادونو په پیوستون باندې د ټینګار ترڅنګ وویل، چې دغه سازمان د فلسطیناینو له مشروع مبارزې چې د خپل سرنوشت د ټاکلو او د یوه خپلواک هېواد د جوړلو په برخه کې کوي، خپل غوڅ ملاتړ اعلانوي.
هغه زیاته کړه: «موږ د اسراییل د دې بې ساري تېري د مخنیوي لپاره او د غزې تړانګې ته د درملو ، خوراکي توکو او اړینو توکو رسولو اسانه کولو لپاره د بشردوستانه دهلیزونو پرانستلو باندې هم ټینګار کوو».
ښاغلي طه څرګنده کړه، چې پر فلسطیني ولس د اسراییل د بریدونو دوام به امنیت او ثبات خراب کړي، کرکه او تاوتریخوالی به ډېر کړي.
هغه د اسلامي همکاريو د سازمان د غړو په استازيتوب له نړۍوالې ټولنې وغوښتل چې اسراييل دې ته اړ کړي، چې د نړۍوالو قوانينو، نړۍوال بشري حقونو او د ملګرو ملتونو پرېکړه ليکونو ته غاړه کېږدي.
هغه وویل، چې په دې غونډه کې د اسلامي هېوادونو د بهرنیو چارو وزیرانو موافقه وکړه، چې د فلسطین د خلکو پر وړاندې د وحشیانه تيري پایلې، په ځانګړې توګه د غزې په تړانګه کې "دوامداره تیري" ته رسیدګي وکړي.
د اسلامي همکاریو د سازمان سرمنشي اسراییل په دې تورن کړ، چې د استوګنې، تعلیمي او روغتیايي مرکزونو په نښه کولو سره یې «ټول اساسي اخلاقي اصول او ارزښتونه تر پښو لاندې کړي دي».
د سعودي عربستان د بهرنیو چارو وزیر فیصل بن فرحان په دې غونډه کې وویل، چې نړۍواله ټولنه باید په غزه کې د فلسطینیانو د ملاتړ لپاره مسوولانه دریځ غوره کړي.
هغه د یوه خپلواک فلسطیني دولت د جوړولو او د نړۍوالو پرېکړه لیکونو د عملي کولو سره په ټینګار د غزې د محاصرې د ختمولو غوښتنه وکړه.
ایراني رسنیو هم راپور ورکړی، چې د دغه هېواد د بهرنیو چارو وزیر حسین امیرعبداللهیان پر غزې د اسراییل د بریدونو د جدي، پرېکنده او چټک تعقیب، غزې ته د بشري مرستو د سمدستي لېږلو او د غزې د خلکو له بې ځایه شویو سره د مبارزې پر اړتیا ټینګار کړی.
د ایران دغه جګپوړي ډېپلوماټ له اسلامي هېوادونو وغوښتل چې له «اسراییلي رژیم» سره خپلې اړیکې پرې کړي او د دغه هېواد پر توکو بندیز ولګوه.
ښاغلي امیرعبداللهیان همدا شان د فلسطین د ملاتړ لپاره د اسلامي حقوق پوهانو د یوې ډلې د جوړولو غوښتنه وکړه، ترڅو په نړۍوالو محکمو کې د «اسراییل د جنګي جنایتونو» او د هغو د ملاتړو د محاکمې لپاره شرایط برابر شي.
دا ناسته په داسې حال کې ترسره کېږي، چې د غزې پر تړانګې د اسراييل پوځ له هوايي بمباريو وروسته په سیمه کې د ملکي وګړو د مرګ ژوبلې د زياتېدو راپورونه ورکول کېږي.
په تېرو دولسو ورځو کې د پرله پسې نښتو په وروستۍ پېښه کې چې د غزې په تړانګه کې د الاهلي روغتون په نښه شو، لږ تر لږه پنځه سوه کسان ووژل شول.

له افغانستان څخه د امریکايي پوځیانو له وتلو دوه کاله وروسته؛ یوه نوې نظرپوښتنه ښيي، چې د بېلابېلو مسایلو په اړه له سختو اختلافونو سره-سره، ډېموکراټان او جمهوري غوښتونکي رایه ورکوونکي په یوه خبره موافق دي: افغانستان د جګړې ارزښت نه درلود.
دا د اسوشیټیډ پرېس او یوې څېړنیزې ادارې له خوا په ګډه شوې سروې ده، چې د نن چهارشنبه خپره شوه.
امریکا د ۲۰۰۱ کال د سپټمبر د یوولسمې له حملې او القاعده ته د سزا ورکولو وروسته پر افغانستان برید وکړ. په همدغه کال کې د طالبانو تر نسکوریدو وروسته؛ امریکا خپل ماموریت له القاعدې سره د مبارزې څخه نیولې د دولت جوړونې او په افغانستان او بیا عراق کې د ډېموکراسۍ په خپرولو بدل کړ.
دوه پر درېیمه برخه امریکایان، ۶۵٪ډېموکراټان او ۶۳٪ جمهوري غوښتونکي په دې باور دي، چې د افغانستان ماموریت په دې هېواد کې د امریکا د دوو لسیزو جګړو ارزښت نه درلود.
ډېری امریکایان په دې باور نه دي، چې امریکا دې له افغانستانه د ترهګریزو ګواښونو له منځه وړلو په څېر اهداف ترلاسه کړي.
یوه امریکايي اسوشیټیډ پرېس ته ویلي، چې په افغانستان کې جګړه له پیله د ګټلو وړ نه وه.
هغه وویل، چې امریکا باید په افغانستان کې د شوروي اتحاد ماتې ته پام کړی وی.
یو بل امریکایي تبعه چې په سروې کې یې برخه اخیستې؛ دې خبري اژانس ته ویلي، چې په افغانستان کې د طالبانو له راتګ څخه خوښ نه دی، خو دی فکر کوي چې نور هلته پاتې کېدل ګټور نه وو.
د امریکا د ولسمشر جو بایډن حکومت ویلي دي، چې په افغانستان کې د القاعدې د ځپلو له امله امریکا خپل هدف تر لاسه کړی او په دغه هېواد کې د نورو امریکایي ځواکونو شتون ته اړتیا نه لیدل کیږي.
خو د سروې پر بنسټ شاوخوا ۴۶ سلنه امریکایان په دې باور دي چې امریکا دغه هدف ترلاسه کړی دی.
له بلې خوا دغه سروې ښيي، چې ډېری خلک له افغانستانه د امریکايي ځواکونو وتل ګډوډ او غیر پلان شوي بولي.
په افغانستان کې د امریکا ناکامۍ د نړۍ په کچه د دغه هېواد د رول په اړه د رایه ورکوونکو نظرونه اغېزمن کړي دي.
۵۵ سلنه جمهوري غوښتونکي په دې باور دي چې امریکا باید په نړۍوالو چارو کې کم رول ولوبوي.
په نړۍ کې د امریکا د پیاوړي رول ملاتړ د ډېموکراټانو په منځ کې لوړ دی. یوازې 15٪ ډېموکراټان په دې باور دي چې د امریکا نړۍوال رول به کم شوی وي.
دغه اختلاف د امریکا په بهرنۍ پالیسۍ کې هم څرګندیږي. په داسې حال کې چې امریکا د روسیې پر ضد د لویدیځو هېوادونو ترمنځ د ایتلاف په جوړولو او د اوکراین په ملاتړ کې اصلي رول لوبوي، جمهوري غوښتونکي سیاستوال له سپینې ماڼۍ غواړي چې خپل ملاتړ کم کړي او له اوکراین سره مالي مرستې د امریکا په کورنیو چارو ولګوي.

د ملګرو ملتونو سرمنشي انټونیو ګوټرش په غزه کې د بشري ناورین د کمولو لپاره د سمدستي بشري اوربند غوښتنه وکړه. د نوموړي په وینا؛ د ګڼو خلکو ژوند دغې جګړې اخیستی او د ټولې سیمې برخلیک یې له خطر سره مخامخ کړی دی.
هغه همدا راز له حماس څخه غوښتي دي، چې یرغمل شوي کسان پرته له کوم شرطه خوشي کړي.
د ملګرو ملتونو سرمنشي په هغې ویډیو کې چې پر اېکس ټولنیزې شبکې خپره یې کړې، له اسراییل غوښتي چې د غزې د خلکو د لومړنیو اړتیاوو د پوره کولو لپاره چې اکثره یې ښځې او ماشومان دي، د بشري مرستو د استولو لپاره سمدستي او بې محدوده لاسرسی برابر کړي.
ښاغلي ګوټرش همدا راز په غزه کې د وروستي خونړي برید په اړه وویل، چې د غزې په الاهلي روغتون کې د سلګونو کسانو په وژل کېدو سخت خواشینی شوی دی.
په ورته وخت کې د روسیې ولسمشر ولادیمیر پوتین هم پر دواړو خواو غږ کړی، چې مذاکرات دې پیل کړي او روانه جګړه دې د خبرو اترو له لارې حل کړي.

د امریکا ولسمشر جوبایډن اسراییل ته د سفر پر مهال ویلي وو، چې د حماس وسله واله ډله د فلسطین د خلکو استازیتوب نه کوي. نوموړي یو ځل بیا ټینګار کړی، چې فلسطینیان د حماس ملاتړي نه دي.
ښاغلي بایډن د اسراییلي مشرانو سره تر لیدنې وروسته پر خپلې اېکس ټولنیزې پاڼې لیکلي: "اجازه راکړئ چې روښانه کړم؛ د فلسطین مطلق اکثریت د حماس ملاتړي نه دي".
هغه زیاته کړه: "حماس د فلسطین د خلکو استازیتوب نه کوي".
د امریکا ولسمشر دا هم ویلي، چې اسراییل باید یو ځل بیا د یهودانو لپاره خوندي ځای شي.
جو بایډن همدا راز اعلان وکړ، چې متحده ایالات به غزې او لویدیځې غاړې ته د بشردوستانه مرستو په برخه کې د نوې بودیجې لپاره 100 ملیون ډالر ځانګړي کړي.
تر دې مخکې ښاغلي بایډن د اسراییل له لومړي وزیر سره په کتنه کې د غزې په الاهلي روغتون باندې د سې شنبې د شپې د برید په اړه خپل دریځ تکرار کړ او ویې ویل چې دا برید د بل لوري کار دی.
ځايي فلسطيني چارواکي، چې پر الاهلي روغتون د بريد پړه پر اسرایيلي پوځ اچوي، وايي چې په بريد کې سلګونه کسان وژل شوي دي.
