د اقلیم د بدلون په اړه د ملګرو ملتونو ۲۸م کنفرانس نن پنجشنبه (لیندۍ په ۹مه) په دوبۍ کې پیل شو. د صنعت او پرمختللې ټېکنالوژۍ وزیر سلطان بن احمد الجابر او د ابوظبۍ د نفتو ملي شرکت مشر د هېوادونو او فوسیل تیلو شرکتونو څخه وغوښتل چې د دې غونډې اهدافو ته د رسېدو لپاره همکاري وکړي.
رویټرز راپور ورکړی، چې حکومتونه د ډبرو سکرو، تیلو او ګازو چې په نړۍ کې د کاربن ډای اوکسایډ تر ټولو لوی اخراجونکي دي او د ګلخانه یې ګازو د اخراج د اصلي سرچینې په توګه د جدي خبرو اترو لپاره چمتووالی نیسي، چې استعمال یې باید په تدریجي توګه بند شي.
خبر زیاتوي؛ الجابر د دغه کنفرانس د مشر په توګه د ټاکل کېدو سره له څو میاشتنیو نیوکو وروسته هڅه وکړه، چې په دغه کنفرانس کې سولیزه لهجه وکاروي.
نوموړي په خپلو پرانیستونکو خبرو کې وویل، چې په دې غونډه کې د بحث په متن کې اختلاف شته؛ خو له ګډونوالو يې وغوښتل، چې يوې هوکړې ته د رسېدو لپاره دې په ګډه کار وکړي.
د ملګرو ملتونو د اقلیمي کنفرانس مشر وویل: «اړینه ده چې هېڅ یوه مساله دې د میز له سره لېرې نه شي او هو! لکه څنګه چې ما وویل؛ موږ باید د هغو لارو په لټه کې واوسو او د فوسیلي سون توکو رول ته په کتو باید ډاډ ترلاسه کړو».
هغه د خپل هېواد د پریکړې ملاتړ وکړ، چې د فوسیل د تیلو شرکتونو سره "په فعاله توګه تعامل" لري او ویې ویل، چې د تیلو ډېری ملي شرکتونو د ۲۰۵۰ میلادي کال لپاره «د صفر کاربن» پالیسي اهداف غوره کړي دي.
الجابر ادامه ورکړه: «مګر دا کافي نه دي او زه پوهیږم چې دوی ډېر څه کولی شي».
رویټرز لیکي، چې د ملګرو ملتونو د اقلیمي کنفرانس له پیل سره د هېوادونو استازو هیله لرله چې د اقلیم د بدلون په اړه د ناورین د وجهي صندوق د تمویل په اړه ژر یوې موافقې ته ورسیږي.
د کنفرانس ریاست د چهارشنبې په ماښام هېوادونو ته یو وړاندیز وړاندې کړی، چې د ملګرو ملتونو نوی صندوق چې په بې وزلو هېوادونو کې د اقلیمي ناورین لکه سختو سیلابونه یا دوامداره وچکالۍ د مرستې لپاره جوړ شوی په رسمي توګه تصویب کړي.
رویټرز لیکلي، چې اقلیمي بدلون پورې اړوند د ناورین صندوق مالي تمویل کولو کې لومړنی پرمختګ چې بې وزله هېوادونه یې له کلونو راهیسې غوښتنه کوي؛ کولی شي د دوه اونیو کنفرانس په جریان کې د نورو جوړجاړیو په برخه کې مرسته وکړي.
یو شمېر ډېپلوماتانو هیله څرګنده کړه، چې د دغه صندوق د جوړېدو په اړه د موافقې مسوده به ژر تصویب شي.
دا تړون له بډایه او پرمختللو هېوادونو سره د څو میاشتو سختو خبرو اترو په جریان کې رامنځته شوی.
اروپایی ډېپلوماتانو رویټرز ته وویل، چې د دغه مالي صندوق رامنځته کول به بډایه هېوادونو ته اجازه ورکړي، چې مرستې پیل کړي او تمه کیږي چې د جرمني ، ډنمارک او هالنډ په ګډون هېوادونه به په راتلونکو څو ورځو کې خپلې مرستې اعلان کړي.
اروپايي اتحادیې د "پام وړ مرستو" ژمنه کړې؛ خو له هغو هېوادونو چې په وروستیو لسیزو کې یې اقتصاد وده کړې، لکه چین او متحده عربي امارات څخه یې د مشارکت غوښتنه کړې.
د اروپایی اتحادیې د اقلیمي مسایلو کمېشنر ووپکه هوکسټرا وویل: «هرڅوک چې د مرستې توان لري، ودې کړي ځکه چې دا د دې کال واقعیت منعکس کوي».
عدنان امین چې د دې کال د کنفرانس تنظیم کوونکی دی، په روانه میاشت کې رویټرز ته وویل، چې هغه هیله لري چې متحده ایالات به د کنفرانس په جریان کې د اقلیم د ناورین وجهي صندوق ته څو سوه میلیون ډالر ځانګړي کړي او متحده عربي امارات دې هم په دې برخه کې مرسته وکړي.
د سږ کال د کنفرانس بله موخه د نړۍ د اقلیم اهدافو ته د رسېدو په برخه کې د هېوادونو د پرمختګ ارزونه ده، کوم چې په عمده توګه د پاریس د موافقې پر بنسټ د نړۍ تودوخه د ۲ درجو سانتي ګراد څخه کموي.
