د افغانستان په ۱۱ ولایتونو کې د ازبکستان وارداتي برېښنا د «نن» لپاره ۵۰ سلنه کمه شوې ده

د طالبانو تر کنټرول لاندې برېښنا شرکت وايي، نن به د هېواد په ۱۱ ولایتونو کې له ازبکستان څخه د وارداتي برېښنا ۵۰ سلنه کمه شي.

د طالبانو تر کنټرول لاندې برېښنا شرکت وايي، نن به د هېواد په ۱۱ ولایتونو کې له ازبکستان څخه د وارداتي برېښنا ۵۰ سلنه کمه شي.
برېښنا شرکت د یوې خبرپاڼې په خپرولو سره اعلان کړی، چې له ازبکستان څخه د وارداتي برېښنا په کموالي سره به د صنعتي پارکونو لپاره د خانجان او خلم سب سټېشنونو په کډون د سمنګان، پروان، کاپیسا، پنجشیر، ننګرهار، لغمان، غزني، میدان وردګ، لوګر، پکتیا او داسې نور ولایتونو برېښنا اندازه کمه شي.
په خبرپاڼه کې د برېښنا د کمښت لامل د ازبکستان د برېښنا د تاسيساتو بيا رغول بلل شوي دي.
خو د افغانستان برېښنا شرکت کې سرچینو دوه ورځې مخکې افغانستان انټرنشنل ته وویل، ښايي د ژمي له امله ازبکستان د خپلې اړتیا پوره کولو لپاره افغانستان ته خپله ټوله یا نیمه وارداتي برېښنا بنده کړي.
د ازبکستان وارداتي برېښنا د افغانستان د برق اصلي سرچینه ده.

د پاکستان د بهرنیو چارو پخواني وزیر بلاول بوټو زرداري ویلي طالبان باید وښيي، چې «د پاکستان دښمن بې له شکه د افغانستان دښمن دی». هغه د بلوچستان په مرکز کوټه کې په یوه خبري کنفرانس کې وویل، طالبان باید د «یوې ډلې پر ځای د حکومت په څېر چلند وکړي.»
پاکستانۍ ډان ورځپاڼي د یکشنبې په ورځ راپور ورکړ، چې ښاغلي بوټو زرداري په دې خبري غونډه کې وویل، طالبان باید د خپلو چارو د ښه کولو لپاره د یوه «حکومت» په توګه له نړۍ سره اړیکه ونیسي.
طالبانو تر اوسه د پاکستان د بهرنیو چارو د پخواني وزیر د دغو څرګندونو په اړه کوم غبرګون نه دی ښودلی.
هغه له پاکستان څخه د افغان مهاجرینو په جبري شړلو له نیوکې سره ټینګار وکړ، چې د پاکستان موقت حکومت «باید په دې مسله کې له ټولو اړوندو اړخونو سره مشوره کړې وای.»
په هېواد کې د ناامنیو له زیاتېدو وروسته د پاکستان موقت حکومت د استوګنې بې اسناده افغان کډوالو اېستل پیل کړي دي.
د راپورونو له مخې له پاکستان څخه د افغان کډوالو د نیولو او ايستلو لړۍ دوام لري. ویل شوي، چې له پاکستانه تر ۴۰۰ زره ډېر افغانان اېستل شوي دي.
پر دې سربیره د پاکستان موقت حکومت دغه هیواد ته د افغانانو پر ورتلو د پاسپورټ او ويزې درلودلو شرط هم ايښی دی. هغه څه چې د افغانستان او پاکستان په پوله کې د ځینو کسانو د اعتراض سبب شول.
بلاول بوټو زرداري دغو مظاهرو ته په غبرګون کې وویل، «د پاکستان موقت حکومت باید له مظاهره کوونکو سره خبرې وکړي او دې ستونزې ته د حل لاره ومومي. ددوی سره د رسنيو په مخالفت دغه ستونزه نه شي حل کېدی.»

د طالبانو ستره محکمه وايي د زابل په شهرصفا ولسوالۍ کې د ځمکې پر سر یوه ورور د خپلو دوو وروڼو د وژلو له امله وارثانو ته پنځه ویشت لکه افغانۍ ساز یا دیت ورکړ. په خبرپاڼه کې راغلي چې د ساز دغه پرېکړه د طالبانو د زابل ابتدایه محکمې رییس د علماوو او قومي مشرانو په منځګړتوب کړې ده.
د طالبانو سترې محکمې نن یکشنبه د ( لیندۍ ۱۲ مه ) په خپله اېکس پاڼه کې لیکلي چې د زابل شهر سفا ولسوالۍ ګیدرګو کلي یو اوسیدونکي خپل دوه وروڼه د ځمکې د شخړې له امله وژلي وو او د دوسیې له څیړولو وروسته یې پرېکړه وشوه.
د طالبانو د سترې محکمې په وینا دغه پرېکړه د دواړه لورو په مخکې د عالمانو او قومي مشرانو په حضور کې واورل شوه.
په خبرپاڼه کې راغلي د دواړو لورو له قناعت او رضایت وروسته سوله وکړه او قاتل د خپلو وژل شوو وروڼو وارثانو ته پنځه ویست لکه افغانۍ ساز ورکړ.
د طالبانو سترې محکمې په خپله خبرپاڼه کې دا نه ده په ډاکه کړې چې دغه دیت د اسلامي اصولو په چوکاټ کې ورکړل شو که د دیني عالمانو او قومي مشرانو منځګړتوب په نتجه کې د قومي اصولو له مخې دغه پرېکړه شوې ده.
طالبانو دا هم نه ده واضح کړې چې په هغه ځمکه چې شخړه رامنځته شوې وه،ستونزه پای ته ورسېد او که یوازې د قتل موضوع حل شوه.

طالبانو د ښځو پر وړاندې د بندیزونو پر دوام دا ځل په هرات ولایت کې یو روغتیايي انسټیټیوټ له دې امله تړلی چې نجونو او هلکانو پکې یو ځای زده کړې کولې او اسلامي حجاب پکې نه مراعت کیده. په هرات کې یوې سرچینې ویلي چې طالبانو ښځینه زده کړیانو ته اجازه ورنه کړه چې انسټیټیوټ ته ننوځي.
سرچینې زیاته کړې چې طالبانو د شنبې په ورځ (د لیندۍ ۱۱مه) د فردوسي روغتیايي علومو انسټیټیوټ دروازه د نجونو پرمخ وتړله.
د فردوسي روغتيايي علومو انسټیټیوټ چې يوه علمي او ښوونيزه موسسه ده، په ۱۳۹۷ کال کې د افغانستان د عامې روغتيا وزارت د خصوصي روغتيايي علومو انسټیټیوټونو د قانون او مقرراتو پر بنسټ په هرات ښار کې جوړه شوه او په دې انسټیټیوټ کې نږدې شل نجونې د قابله ګۍ او نرسنګ برخو کې پر زده کړو بوختې وې.
دا په داسې حال کې ده چې د هرات حوزوي روغتون د ښځینه ډاکټرانو له جدي کمښت سره مخ دی.
څه موده مخکې هم طالبانو په هرات ولایت کې د ښځو او نجونو پروړاندې روزنیز مرکزونه بند کړي وو.

د طالبانو د مخالفانو غونډه نن له غرمې مخکې د اتریش په پلازمېنه ویانا کې پیل شوه. دا دریم ځل دی چې د طالبانو مخالف ځینې سیاستوال او مدني فعالان په اتریش کې د «افغانستان د راتلونکي لپاره د یوې لار نقشې» پر جوړولو خبرې کوي. د غونډې ګډونوال وايي، دې ناسته کې د ۲۹ ډلو کسان برخه لري.
د افغانستان انټرنشنل د معلوماتو پر بنسټ، په ویانا کې د طالبانو د مخالفانو په دریمه غونډه کې به د امریکايي دیپلوماتانو او د اروپايي هېوادونو د استازو په ګډون د لویدیځو هېوادونو استازي ګډون وکړي.
د ویانا د غونډې ګډونوال وايي، په دې غونډه کې د ۲۹ سیاسي ډلو تر څنګ د مدني ټولنو استازي هم ګډون لري.
احمد مسعود، رنګین دادفر سپنتا، محمد محقق، باتور دوستم، فوزیه کوفي، شکریه بارکزۍ، حضرت علي، نصیر احمد اندېشه، شاګل رضايي، باقر محسني، خالد نور او محمود صیقل د دې غونډې یو شمېر ګډونوال دي.
په دې غونډه کې پر سیاسي څېرو سربېره یو شمېر مدني شخصیتونه لکه محمد محق، سنجر سهیل، تمنا زریاب پریانۍ او قاري عیسی هم ګډون کړی.
د مشرانو جرګې پخوانۍ غړې شکریه بارکزۍ چې په دې غونډه کې یې ګډون کړی ، افغانستان انټرنشنل ته وویل، د دوحې په غونډه کې چې یوازې یوې سیاسي ډلې پکې ګډون کړی و، د ویانا په غونډه کې د څه باندې ۲۹ افغان سیاسي ډلو استازو ګډون کړی . دا ټکی "دا د ویانا غونډې بډایه ښیي".
د ولسي جرګې یوې بلې پخوانۍ غړې فوزیې کوفي افغانستان انټرنشنل ته وویل چې د افغانستان د راتلونکي لپاره د یوې طرحې متن چمتو شوی چې د ویانا په درېیمه غونډه کې به اصلاح شي.
مېرمن کوفي وویل چې د یوې داسې لارې د موندلو لپاره هڅې روانې دي چې د طالبانو پر وړاندې سیاسي او مدني ځواکونه را جلب کړي.
د افغانستان د ملي مقاومت جبهې غړي میثم نظري هم وویل: «دغه ناسته چې درې ورځې به دوام وکړي، د یوه مهم بدلون ژمنه کوي او په وروستۍ ورځ به یې پایلې اعلان شي.»
په دغه ناسته کې به یو شمیر سیاسي او مدني شخصیتونه به په آنلاین ډول هم ګډون لري.

د سپین بولدک ـ چمن پر دروازه د پاسپورټ او ویزې د جبرې کېدو په غبرګون پرلت چې د ۴۴ ورځو راهیسې دوام لري د حکومت له لوري یې تر اوسه غوښتنو ته مثبت ځواب نه دی ویل شوی. پرلتوال له سیاسي ګوندونو غواړي چې له ژمنې سره سم دې د دوی ملاتړ ته را ودانګي.
د سوېلې پښتونخوا چمن په ښار کې د سپین بولدک ـ چمن پر دروازه تګ راتګ په پاسپورټ او ویزه د جبرې کیدو په غبرګون له تېرو ۴۴ ورځو راهیسې په دوامداره توګه پرلت دوام لري.
په دغه پرلت کې نن د یک شنبې په ورځ د (لیندۍ ۱۲مه ) هم زرګونه کسان ناست دي او پر دغه دروازه د پاسپورټ او ویزې نه منلو په اړه شعارونه ورکوي.
د چمن د لغړي اتحاد مشر غوث الله د پاکستان له سیاسي ګوندونو څخه غوښتنه کوي چې د یاد پرلت په ملاتړ د پاکستان په بیلابیلو ښارونو کې پرلتونه ووهي.
نوموړی وايي: «پرلت ته د سیاسي ګوندونو ډير مشران راغلل او دلته یې زموږ سره ژمني وکړي خو تر اوسه یې خپلي ژمني نه دي پوره کړې. که سیاسي ګوندونه په رشتیا زموږ ملاتړ کوي او زموږ غم ورسره وي نو د پاکستان په بیلابیلو ښارونو کې دې پرلتونه ووهي او پر حکومت دې فشار راوړي چې خپل پرېکړه بدله کړي.»
د چمن په پرلت کې د پاکستان د سنا غړي مشتاق احمد هم ګډون کړی دی.
نوموړی یواځینی سناتور دی چې د پاکستان په سنا کې یې د سپین بولدک ـ چمن پر دروازه د پاسپورټ د جبري کیدو په غبرګون د چمن د پرلت غږ پورته کړی.
ښاغلی مشتاق احمد د پاکستان په مرکزي او ایالتي حکومت نیوکې کوي او وايي، د پاکستان حکومت د پرلت وهونکو سره غېرې انساني چلند کوي.
نوموړی وايي: «هغه کسان چې دلته سوداګري او کاروبار بندوي دا ترهګري ده. موږ په هیڅ صورت اجازه نه ورکوو چې دلته کاروبار او سوداګري بنده شي، موږ په هیڅ صورت اجازه نه ورکوو چې د یوه پښتانه کورنۍ دوه ځایه شي. د پرلت غوښتنې پر حق دي د پاکستان لنډمهاله حکومت دا صلاحیت نه لري چې د پاسپورټ د جبري کېدو پرېکړه وکړي.»
د چمن پرلت کې د ګڼو سیاسي ګوندونو غړو ګډون وکړ خو تر دې مهاله یې د پاکستان په کوم بل ښار کې د چمن د پرلت په ملاتړ پرلت نه دی وهلی.
