په کابل کې د پاسپورټ ریاست نن سبا په هغه مرکز بدل شوی، چې تر بل هر ځایه د خلکو ګڼه ګوڼه په کې زیاته ده. له هغه مهاله چې طالبانو اعلان وکړ، پاسپورټونه به د انلاین نوم لیکنې تر څنګ په سپینو عریضو هم پر خلکو وېشي؛ نو هره ورځ زرګونه خلک د پاسپورت ریاست ته د پاسپورټونو غوښتنه کوي.
د پاسپورټ ریاست ویاند نورالله پتمن افغانستان انټرنشنل پښتو ته وویل، دوی دا کار د دې له پاره کړی چې پر خلکو په لنډ وخت کې پاسپورتونه ووېشي او هغوی له میاشتو، میاشتو لالهاندیو وژغوري:« موږ دا کار یوازې خلکو ته د سهولتونو د برابرولو له پاره کړی او اوس هره ورځ شاوخوا ۸۰۰۰ پاسپورټونه پر خلکو وېشو. موږ هره پنجشنبه له خلکو غوښتنلیکونه او عریضې راټولوو او بیا د اونۍ په ترڅ کې د هغوی اداري چارې تر سره کوو.»
ښاغلي پتمن دا رنګه وویل، چې د سپینو عریضو تر څنګ هغوی اوس هم په انلاین بهیر کار کوي او هم مهاله د دواړو برخو څخه چارې پر مخ وړي.
خو ګڼ افغانان لا هم نیوکې لري، چې اوس هم هلته په هغو خلکو پاسپورټونه وېشل کېږي چې د طالب چارواکو سره خپلوي لري او یا هم هغوی ته نږدې کسان وي.
لعل محمد هغه کس دی چې وايي، شپږ میاشتې یې په انلاین توګه غوښتنلیک سپارلی و؛ خو اوس یې په سپینه عریضه هم خپله غوښتنه دغه ریاست ته سپارلې خو ګومان نه کوي، چې پاسپورت به تر لاسه کړي:« ما په خپلو سترګو ولیدل، چې ځینو کسانو د دوو ورځو په ترڅ کې پاسپورټونه واخیستل؛ خو زما په شان داسې کسان ډېر شته چې په میاشتو، میاشتو یې انتظار کړی، خو لا هم په دې نه دي توانیدلي چې پاسپورت واخلي.»
د لعل محمد په شان ګڼ خلک ورته نیوکې لري؛ خو د پاسپورټ په ریاست کې طالب چارواکي وايي، چې دوی تر ډېره هلته د کمېشن کارانو مخه نېولې او یو شمېر درغل کارکوونکي یې هم له دندو لرې کړي دي.
په ټوله کې شنونکي وايي، چې د پاسپورټ تر لاسه کول د هر وګړي حق دی او حکومتونه مسوولیت لري چې پر خپلو وګړو پاسپورټونه په وړیا توګه ووېشي؛ خو له هغه مهاله چې په افغانستان کې طالبان د دویم ځلې لپاره واک ته رسېدلي، نو د پاسپورټ اخیسته تر ډېره پورې ستونزمنه څه چې ناشونې شوې هم ده.
ګڼ خلک هڅه کوي، چې له افغانستانه پښې سپکې کړي، چې طالبان له دې امله هم د پاسپورټونو په وېش کې ناغېړي کوي.
د کندهار ولایت ځينو کورنیو له افغانستان انټرنشنل ـ پښتو سره په اړیکه کې ویلي، چې د طالبانو تر کنټرول لاندې مدرسو او دیني مرکزونو کې یې ماشومانو ته په اردو ژبه د جهاد زده کړې ورکول کیږي.
د یادو کورنیو له خوا افغانستان انټرنشنل ـ پښتو ته په رالیږل شویو عکسونو او ویډیوګانو کې لیدل کیږي، چې دغو ماشومانو عمرونه د ۸ او ۱۴ کلونو ترمنځ دي، خولۍ یا پګړۍ یې پر سر تړلي او پر دیني زده کړو بوخت دي.
د دغو کورنيو په خبره؛ د دوی ماشومان د تعلیم الاسلام په نوم د یوې مدرسې ترڅنګ په نورو دیني مرکزونو کې زده کړې کوي.
د تعلیم الاسلام مدرسې مشري د طالبانو د مشر هبت الله اخوندزاده یو سلاکار محمد عمر خطابي کوي.
د تعلیم الاسلام ديني مدرسه د شاوخوا ۱۷ کلنو راهيسې په درې څانګو کې په کندهار کې فعالیت کوي او داسې ښکاري، چې په اردو ژبه جهادي زده کړو ورکول یې د طالبانو له واکمنۍ وروسته پیل کړي وي.
محمد عمر خطابي په هلمند او اروزګان ولایتونو کې هم مدرسې او راډیوګانې لري او په دغو مدرسو کې په سلګونو هلکان او نجونې زده کړې کوي.
همدا راز افغانستان انټرنشنل - پښتو له تعلیم الاسلام مدرسې له تدریسي بهیر څخه ځینې ویډیوګانې تر لاسه کړي، چې پکې د مدرسې یو ملا خپل شاګردانو ته د جهاد او غیر اسلامي ملتونو په باب خبرې کوي.
د افغانستان په سويلي ولایتونو کې تر ډېره د مدرسو نصاب د پاکستان، هند او بنګله دېش نصاب ته ورته والی لري او د عصري علومو زده کړې نه ورکوي.
د ۱۴۰۰ کال په زمري میاشت کې واک ته د طالبانو تر رسېدو وروسته د نویو دیني مدرسو جوړول او پرانیسته د دغې ډلې له لومړیتوبونو څخه بلل کیږي او د هېواد په کچه د مدرسو په شمېر کې په بې سارې توګه ډېروالی راغلی دی.
د طالبانو د پوهنې وزارت د شمېرو له مخي؛ اوسمهال په افغانستان کې نږدې ۲۰ زره دیني مدرسې او مرکزونه فعالیت کوي چې چارې یې تر ډېره د طالبانو یا د هغوی د پلویانو له خوا پر مخ وړل کیږي.
په کندهار کې د طالبانو د پوهنې رياست یوه چارواکي ويلي، چې د ديني مدرسو جوړول د دغې ډلې لومړیتوب دی او د وخت په تېرېدو سره به یې شمیر لاپسې ډېر شي.
له کندهار څخه ځینې سرچينې وایې، چې د طالبانو د ريس الوزرا اقتصادي مرستيال ملا برادر، قاضي القضات مولوی عبدالحکيم حقاني او د فاع وزارت مرستیال ملا فاضل په ګډون یو شمېر طالب چارواکو په دغه ولایت کې د خپل نفوذ د ډېرېدو په موخه ديني مدرسې جوړي کړي، چې تر ډېره د ماشومانو او ځوانانو افراطي کولو ته لار هواروي.
د طالبانو ډېری مشران په پاکستان کې د حقانيه دارالعلوم څخه فارغ شوي او مدرسې د دغه ډلې په فکري دریځ کې خورا مهم ځای لري.
