د پنجشېر لپاره د طالبانو والي وايي، د دغه ولایت په پریان ولسوالۍ کې د اوسپنې کان اېستلو لومړني کارونه ژر پیلېږي. د نوموړي دفتر یوه اعلامیه کې زیاتوي چې د ۷۰ میلیون ډالرو په ارزښت دې درې کلنه پروژه کې به نږدې دوه زره کسانو ته کار پیدا شي.
د اعلامیې له مخې، د دغه کان د داوطلبۍ ګټونکي شرکت مشر عبدالوکیل خسرو د طالبانو له والي محمد اغا حکیم سره نن په دې هکله لیدنه کې ویلي د اوسپنې کان د کیندنې د لومړنیو چاورو پر پیل خبرې وکړې.
طالبان وايي، ددې پروژې پیلېدو سره به د ۸۰۰ زره ډالرو په ارزښت د پنجشېر په مرکز او ولسوالیو کې پرمختیایي پروګرامونه او ټولنیز خدمات هم پیل شي.
طالبانو د ۲۰۲۳ کال اګسټ کې د پنجشیر د زمرود کان اېستل پیل کړل او دا لومړی ځل دی چې د اوسپنې کان د اېستلو خبره کوي.
پر افغانستان د طالبانو واکمنېدو سره په پنجشېر او نورو ولایتونو کې لسګونه کانونه کورنیو او بهرنیو شرکتونو ته په قرارداد ورکړل شوي او د استخراج چارې یې روانې دي.
چین له هغو هیوادونو دی چې د افغانستان د کانونو د کیندونو ډیری تړونونه یې له طالبانو سره لاسلیک کړي دي.
د طالبانو د کانونو او پټرولیم وزارت د لایحې له مخې، کوچني کانونه کورنیو شرکتونو او لوی يې بهرنیو شرکتونو ته ور کول کيږي، خو ځینې کانپوهان بیا وایي چې تر ډېره دا کانونه بې قانونه او نامسلکي اېستل کېږي.
د افغانستان له سویل څخه سیمهایزې سرچینې افغانستان انټرنشنل ـ پښتو ته وايي چې، په یو شمېر ولایتونو کې کروندهګرو په پراخه کچه د کوکنارو کرلو ته مخه کړې.
هلمند چې د افغانستان د نورو ولایتونو پرتله د تریاکو تولید په کې ډېر و، د طالبانو د مشر ملا هبت الله له لوري د کوکنارو د کر او قاچاق د منعې له فرمان وروسته د تېرو نږدې دوه کالو پر مهال په کې د نشهیي توکو بیې خورا لوړې او کرـ کېله یې کمه شوې وه.
د احمد خان په نوم یو قومي مشر افغانستان انټرنشنل ـ پښتو ته وايي، د تېرو دوو میاشتو راهیسې د هلمند په یو شمېر ولسوالیو کې کروندهګرو یوځلې بیا د نورو ولایتونو او سیمو پرتله ډېرو د کوکنارو کر ته مخه کړې.
نوموړی وايي:« د تاریاکو قیمتونه لوړ شول په مارکېټ کې تریاک کم شوي او خلک مجبوره دي چې کوکنار وکري خلک یې په پټه کري. بزګران بله لاره نه لري ځکه طالبانو امر کړی دی، چې تریاک بند دي نور نو د بزګرانو په کیسه کې نه دي چې هغوی څه شی وخوري.»
خو په دې ورستیو کې د طالبانو د کورنیو چارو وزارت د افغانستان په یو شمېر ولایتونو کې د کوکنارو د له منځه وړلو کمپاینونه پیل کړي دي.
د طالبانو د کورنیو چارو وزارت د روان میلادي کال د جنورۍ له ۱۵مې نیټې څخه د فبرورۍ تر ۱۴مې نیټې په هلمند، فراه، ارزګان، کندهار، ننګرهار، نیمروز، بلخ، لغمان، او بدخشان ولایتونو کې پر ۱۵۶۰ جریبه ځمکه د کوکنارو د کروندو د له منځه وړلو په اړه معلومات خپاره کړي دي.
په خپرو شویو معلوماتو کې لیدل کېږي، چې په ډېره انداره کوکنار په هلمند، کندهار او فراه ولایتونو کې له منځه وړل شوي.
او ویلي یې دي چې د ملا هبت الله اخوندزاده له فرمان څخه د سرغړونې په تور یې ۲۲۱ کسان چې پر خپلو ځمکو یې کوکنار کرلي وو نیولي او بندیان کړي یې دي.
طالبانو په داسې حال کې د افغانستان په یو شمېر ولایتونو کې د نشهيي توکو د کروندو د له منځه وړلو کمپاینونه پیل کړي، چې د دغې ډلې لوړ پوړي چارواکي تل د افغانستان لپاره د ملګرو ملتونو، اروپايي ټولنې او نورو بهرنیو چارواکو سره د لیدنو پر مهال په افغانستان کې د کوکنارو کرـ کېله صفر کچې ته د راټیټېدو ادعاوې کوي.
خو ایران په وار، وار ادعاوې کړې، چې اوس هم د نړۍ ۹۵ سلنه نشهيي توکي په افغانستان کې تولیدېږي.
