د پخواني حکومت د ملي روغې جوړې د عالي شورا مشر عبدالله عبدالله د یوناما له سیاسي مرستیال سره په کتنه کې ووېل، چې افغانان په روژه کې لا ډېرو بشري مرستو ته اړتیا لري. ښاغلي عبدالله په خپل اېکس کې لیکلي، چې له مارکس پوتزل سره یې په کتنه کې د افغانستان او سیمې پر وضعیت پبرې درلودې.
که څه هم نوموړي په دې کتنه کې له افغانانو سره د ملګرو ملتونو له مرستو مننه کړې، خو ټینګار کوي چې دغه مرستې باید دوام وکړي.
ښاغلي عبدالله لیکلي: «په روان موسم او د روژې په مبارکه میاشت کې افغانان لا ډېرو بشري مرستو ته اړتیا لري.»»
له دې سره، د پخواني حکومت د ملي روغې جوړې د عالي شورا مشر بیا په جلا کتنه کې د ایران د ولسمشر له ځانګړي استازي حسن کاظمي قُمي سره هم کتلي دي.
دواړو لورو په افغانستان او سیمه کې د روان وضعیت په اړه خبرې کړي دي.
پر افغانستان د طالبانو له بیا واکمنېدو سره ډیری افغانان له جدي بشري ننګونو سره مخ شوې دي.
د ځينو نړیوالو سازمانونو د راپورونو له مخې، اوسمهال په افغانستان کې څه باندې ۲۸ میلیونه خلک بشري مرستو ته اړتیا لري.
سرچينو افغانستان انټرنشنل- پښتو ته وویل، په افغانستان کې د پاکستان سفیر نن په کندهار کې د طالبانو له والي او د دې ډلې مشر ملا هبت الله اخوندزاده ته له نږدې کس ملا شیرین سره په ليدنه کې له نوموړي غوښتې، چې پر ډيورنډ کرښه د پاسپورټ په جبري کولو کولو کې ورسره همکاري وکړي.
پاکستان له تېر اکتوبر راهیسې اول چمن- سپین بولدک او بیا د پکتیکا پر انګور اډه بې پاسپورټه تګ بند کړ، خو له هغه راهیسې د اسلام اباد ددې پرېکړې په مقابل کې پرلت روان دی.
د دواړو سیمو پرلتوال وخت ناوخت له طالبانو هم غواړي چې ملاتړ یې وکړي او د دې ډلې چارواکو هم په دې وروستیو کې بیا بیا ویلي چې ډیورنډ کرښه له پاکستان سره د رسمي پولې په توګه نه مني.
که څه هم د طالبانو د والي ملا شیرن او عبیدالرحمان نظاماني اړوند خبرپاڼه کې د پاسپورټ جبري کولو مسلې ته اشاره نه ده شوې، خو سرچینې وايي، چې اسلام اباد په دې برخه کې د طالبانو همکاري غواړي.
دغه سرچینې زیاتوي: «سفير له حاجي ملاصاحب (والي) وغوښتل، چي پر ډيورنډ کرښه د پاسپورټ په جبري کېدو کې ورسره همکاري وکړي، عام خلک او سوداګرو ته په دې برخه کې قناعت وکړي.»
کندهار ته د عبیدالرحمان نظاماني سفر په پاکستان کې د نوي حکومت تر جوړېدو لږ وروسته دی.
د طالبانو د اعلامیې له مخې، نظاماني له طالبانو سره د پاکستان د نوي حکومت د ښو اړیکو پيغام هم طالب مشرتابه ته وړاندي کړی.
ملا شیرین د طالبانو او پاکستان د اړیکو رغولو لپاره د تېرې جنورۍ په لومړیو کې اسلام اباد ته هم سفر درلود او د دغه هېواد له سرپرست لومړي وزیر، بهرنیو چارو وزیر او نورو چارواکو سره یې ولیدل.
ملا شيرين له ښاغلي نظاماني سره نننۍ لیدنه کې هم د پاکستان له نوي حکومت غوښتنه کړې، چې له دوی سره نژدې اړیکې وساتي او د دواړوهېوادونو د پاليسو او غوښتنو په لاره ولاړ شي.
طالبان وايي، عبیدالرحمان نظاماني هم ملاشيرين ته ويلي، چې ډېر ژر به د پاکستان د نوي حکومت له چارواکو سره د ليدنې زمينه ورته برابره او دغه هېواد ته د سفر بلنه به ور کول شي.
کندهار ته د نظاماني دا سفر داسي مهال دی، چې له تېرو درېيو ورځو د ډيورنډ کرښې په بېلابېلو سیمو کې د طالبانو او پاکستاني سرحديانو ترمنځ جګړې شوې دي.
د سرچينو د معلوماتو له مخي، نظاماني د دواړو هېوادو د يوې بامسوليته کمېټې د جوړېدو غوښتنه هم کړې، چې پر ډيورنډ کرښه د ناامني او د جګړې پېښې ژر کابو او د خبرو له لارې حل کړي.
د امریکا استخباراتي ادارو په یوه راپور کې لیکلي، چې د «طالبانو د رژیم» پر وړاندې د مقاومت د ګواښ احتمال کمزوری دی ځکه چې «ډیری افغانان له جګړې او د طالبانو له انتقام څخه ستړي شوي دي.» په راپور کې دا هم راغلي، چې د طالبانو مخالف وسله وال «قوي مشرتابه» او بهرنی ملاتړ نه لري.
د امریکا د ملي امنیت پر وړاندې د ګواښونو د ارزونې په کلني راپور کې، چې د دوشنبې په ورځ خپور شو ویل شوي، چې د طالبانو حکومت په افغانستان کې خپل واک پیاوړی کړی او د دې ډلې مخالف ځواکونه یې ځپلي دي.
وروسته له هغه چې طالبان د ۱۴۰۰کال په زمري مياشت یا د ۲۰۲۱ کال په اګسټ کې په افغانستان واک ته ورسېدل، لږ تر لږه دوو طالب ضد پوځي جبهو د افغانستان په شمالي سېمو کې د دې ډلې پر ضد فعاليتونه پيل کړل.
د ازادۍ او د ملي مقاومت د جبهو په ګډون د طالبانو ضد جبهې کله ناکله د طالبانو پر ځواکونو د چریکي بریدونو راپور ورکوي.
په ځینو مواردو کې، طالبانو د دغو ځواکونو غړي او قومندانان، چې دوی یې « یاغیان» بولي وژلي دي.
د امریکا د استخباراتي ادارو په کلني راپور کې ویل شوي، چې د طالبانو حکومت د خپلو مخالفو ځواکونو د ځپلو ترڅنګ له نړیوالې ټولنې سره د اړیکو د قوي کولو توان هم لري.
په راپور کې راغلي، چې له دې سره سره به طالبان د افغانستان روان بشري ناورین او اقتصادي کمزورتیا ته رسېدنه ونه کړي.
امریکايي استخباراتي ادارو دا هم لیکلي، چې طالبانو د محدودو تګلارو پلي کولو ته دوام ورکړی، چې پکې د نجونو پر زدکړو بندیز، په عام محضر کې تورنو ته سزا ورکول، د لاریونونو او اعتراضاتو ځپل شامل دي.
د طالبانو تر واک لاندې د افغانستان په اړه د سیمې د هېوادونو تګلاره
د امریکا د استخباراتي ادارو په راپور کې راغلي، چې د سیمه ییزو قدرتونو تمرکز دا دی چې د افغانستان ستونزه په دغه هېواد کې محدوده وساتل شي او په ورته وخت کې له طالبانو سره د دوه اړخیزو اړیکو د پراخولو هڅه کوي.
خو په راپور کې ټینګار شوی، چې د سیمې هېوادونه به د طالبانو د رسمیت پېژندګلوۍ د غوښتنې په اړه له احتیاطه کار واخلي.
د امریکا د څارګرې ادارې د راپور په یوه برخه کې دا هم ویل شوي، چې د داعش خراسان څانګه په افغانستان کې د نورو هېوادونو د ګټو په نښه کولو سره غواړي، چې د «طالبانو د رژیم» مشروعیت کمزوری کړي.
په افغانستان کې پر بهرنیو اهدافو د داعش د برید ګواښ
امریکايي استخباراتي ادارو ویلي دي، چې د داعش خراسان څانګه هڅه کوي په افغانستان کې پر بهرنیو اهدافو بریدونه وکړي.
د دې سازمان په کلني راپور کې راغلي، چې داعش هڅه کوي په افغانستان کې پر بهرنیو اهدافو په بریدونو سره د طالبانو د حکومت مشروعیت کمزوری کړي.
د طالبانو د دوه نیم کلنې واکمنۍ په موده کې داعش په افغانستان کې د ګڼو بریدونو پړه پر غاړه اخیستې ده.
که څه هم طالبان په افغانستان کې د داعش د ځپلو ادعا کوي؛ خو تل یې د دې ډلې پر پټنځیو د بریدونو خبر ورکړی دی.
داعش تېر کال په کابل کې د روسیې پر سفارت د برید مسوولیت منلی و. په دغه برید کې د دغه سفارت دوه کارکوونکي ووژل شول.
داعش هم په النبا مجله کې د روسیې پر سفارت د برید جزیات خپاره کړي، په کابل کې یې بهرني سفارتونه د «جاسوسۍ ځالې» بللې او په راتلونکي کې یې د بریدونو ګواښ کړی دی.
تېر کال په ليندۍ میاشت کې د داعش خراسان څانګې اعلان وکړ، چې په کابل کې یې د پاکستان پر سفارت برید کړی دی.
د دغه برید هدف د پاکستان د سفارت شارژدافیر عبیدالرحمان نظاماني وو او په برید کې د هغه یو ساتونکی ټپي شوی و.
داعش همدا ډول د هزاره ګانو او شیعه ګانو پر ضد د بریدونو مسوولیت منلی دی.
تېره میاشت د ملګرو ملتونو امنیت شورا هم په یوه راپور کې لیکلي وو، چې د طالبانو له خوا د داعش د ماتولو له ادعا سره سره دغې ډلې په افغانستان کې خپلو بریدونو ته دوام ورکړی او لا هم د سیمې لپاره ګواښ دی.
په کابل کې سرچینو افغانستان انټرنشنل ـ پښتو ته وویل، چې د طالبانو د عدلیې وزیر شېخ عبدالحکیم شرعي د عدلیې وزارت په ودانۍ کې شخصي زندان جوړ کړی دی. سرچینې زیاتوي طالبانو د ولسي جرګې پخوانی غړی حیدر جان نعیمزوی له تېرې ورځې راهسې په خپل دغه شخصي زندان کې زنداني کړی دی.
د طالبانو د عدلیې وزارت کې سرچینو افغانستان انټرنشنل ـ پښتو ته د دې زندان په اړه وویل، چې د عدلیې وزارت په انګړ کې دننه له برجونو د زندان استفاده کوي.
د طالبانو د عدلیې وزارت د یوې خبرپاڼې خپرولو سره ومنله، چې په ولسي جرکه کې د کوچیانو پخوانی استازی حیدرجان نعیمزوی یې د کابل په بګرامي کې د ځمکې د غصب په تور توقیف کړی دی.
د حیدر جان نعیم زوی کورنۍ هم مني، چې د طالبانو د عدلیې وزیر نوموړی په خپل شخصي زندان کې اچولی.
د حیدر جان نعیمزوی کورنۍ افغانستان انټرنشنل ـ پښتو ته وویل، چې دغه ځمکه د حیدرجان پلار او پخواني قومي مشر نعیم کوچي د شرعي قبالې په اساس اخیستې ده او دوی ټول قانوني اسناد سره لري.
دوی زیاتوی د طالبانو د عدلیې وزیر قانوني اسنادو ته پام نه کوی او د قومي تعصب له مخې چلند کوي.
د حیدر جان نعیمزي د کورنۍ یو غړی وايي: «د طالبانو عدلیې وزیر سره مو د ځمکې پر سر د خوست لګڼو کې دعوا روانه ده، دی اوس د دې بې اساسه ادعا په اړه چې مونږ ځمکه غصب کړې له دې لارې غواړي پر مونږ فشار راوړي.»
د حیدر جان نعیمزي پلار او د کوچیانو پخوانی مشر نعیم کوچی د طالبانو اوله دومره کې د دې ډلې قومندان او ملاتړی و.
د طالبانو تر ماتې وروسته د نوموړي پر کور امریکا بمبار هم وکړ او نعیم کوچی یې څو کلونه په ګونتنامو کې هم بندي کړی و.
د معلوماتو پر بنسټ د طالبانو د عدلیې وزیر نه یوازې دا چې په خپل شخصي زندان کې حیدرجان نعیمزوی زنداني کړی دی، بلکې له دې وړاندې د ځمکو د غصب په تور يې د پخواني ولسمشر حامد کرزي ورور محمود کرزی، په ولسي جرګه کې پخوانی د کوچیانو استازی ملاترخیل، د پخوانئ ولسي جرګې د مالي او بودیجې کمېسون رییس میرافغان ساپی او د افغانستان د صرافانو د اتحادیې ریس بهرام خان ځدراڼ هم په دغه شخصي زندان کې ساتلي وو.
سرچینې وايي د طالبانو د عدلیې وزیر شېخ عبدالحکیم شرعي دغه نیول شوي کسان د د طالبانو قضايي ادارو ته نه دي پېژندلي بلکې د خپلو شخصي پرېکړو او جوړجاړي له مخې یې خوشي کړي دي.
د سرچینو پر بنسټ د طالبانو دغه مقام یوازې هغه کسان هدف ګرځوي، چې په پخواني نظام کې د کار کولو سابقه ولري.
شرعي د ملا هبت الله نژدې کس او د هغه له مستقیم ملاتړ لري.
د طالبانو د عدلیې وزیر عبدالحکیم شرعي چې د خوست اصلي اوسیدونکی دی، د طالبانو په اوله دوره کې هم د دې ډلې د عدلیې وزارت مرستیال و.
ویل کیږي چې د طالبانو د حکومت اداري سلسله کډوډه ده او د طالبانو ځواکمن چارواکي د اداري سلسلې له مخې چلند نه کوي او له ملا هبت الله پرته نورو طالب چارواکو ته ځانونه ځواب یوونکي نه بولي.
له دې وړاندې د افغانستان د بشري حقونو لپاره د ملګرو ملتونو ځانګړي راپور ورکوونکي ریچارډ بېنېټ په یوه مرکه کې ویلي، چې د طالبانو یو شمیر کسان شخصي زندانونه لري.
د طالبانو د ریاست الوززار د اقتصادي مرستیال دفتر د ازبکستان د بهرنیو چارو وزیر له قوله وايي، دغه هېواد په نږدې راتلونکي کې د دوی سفیر مني. بختیار سعیدوف نن د یوه دولتي او خصوصي پلاوي په مشرۍ کابل کې له ملا برادر اخوند سره پر مختلفو مسلو خبرې درلودې.
په اعلامیه کې د ازبکستان د بهرنیو چارو وزیر بختیار سعیدوف په حواله ویل شوي چې هېواد یې چمتو دی «له افغانستان سره د خپلو سیاسي او اقتصادي اړیکو پراخولو په موخه په نږدې راتلونکي کې په تاشکند کې د افغانستان اسلامي امارت سفیر ومني.»
ازبکستان تېره میاشت افغان سفارت د طالبانو ډیپلوماټ او د دې ډلې د کانونو د وزیر شهاب الدین دلاور زوی ته وسپاره.
د طالبانو بهرنیو چارو وزیر وايي، نړۍ کې د افغانستان ۳۸ ډیپلوماټیکې استازۍ چې سفارتونه او کونسلګرۍ پکې شاملې دي، له دوی سره دي.
د ملا برادر دفتر وايي، دواړه لوري د افغانستان او ازبکستان ترمنځ د ترانزیټ، سوداګرۍ، د پټلۍ شبکو غځولو، افغانستان ته د برېښنا لېږد پر پروژو او د ټرانسپورټي او ګمرکي ستونزو په له منځه وړلو وغږېدل
بختیار سعیدوف زیاته کړه، چې ازبکستان غواړي د قوش تېپې کال په تخنیکي برخه، د اوبولګونې د عصري سیسټمونو په عملي کولو، له ډبرو سکرو د برېښنا په تولید کې پر پانګونه سربېره، د سوداګرۍ کچې زیاتېدو او د سیمهییز اتصال په موخه د افغان - ټرانس او برېښنا په برخه کې مهمې پروژې عملي کړي.
افغانستان ته د ازبکستان د بهرنیو چارو وزیر دا سفر د طالبانو، ازبکستان، قرغزستان او پاکستان ترمنځ د کاسا زر پروژې د چارو پیلولو تړون تر لاسلیک څو ورځې وروسته دی.
طالبان وايي، دا پروژه به راتلونکې میاشت پیل شي.
د طالبانو بهرنیو چارو وزیر وايي، په مختلفو هېوادونو کې د افغانستان ۳۸ ډیپلوماټیکې استازۍ له دې وزارت سره په تماس او «اطاعت» کې دي. امیرخان متقي نن د دیني مسلو د زدکړې غونډه کې وویل، له دې نمایندګیو چې سفارتونه او کونسلګرۍ دي، «د فساد او یا د مراجعانو د کار د ځنډېدو شکایت نشته.»
هغه دا هم وویل، چې له دې نمایندګیو عواید په شفاف ډول د دوی لاس ته ورځي.
له دوه نیم کلونو ډېر وخت کېږي چې طالبانو واک ترلاسه کړی، خو حکومت یې په رسمیت نه پېژندل کېږي.
که څه هم په ډېری هېوادونو کې د افغانستان سفارتونه او استازۍ د پخواني حکومت د ډیپلوماټانو په لاس کې دي، خو ځینې هېوادونو دا سفارتونه طالبانو ته سپارلي دی.
پاکستان، ایران، چین، ترکمنستان، ترکیه، متحده عربي امارات او څو نورو هېوادونو افغان سفارتونه طالبانو ته سپارلي او ځینې هېوادونو هم د دوی استازي منلي او اړوند سفارتونه او استازۍ له دوی سره تماس لري.
امیر خان متقي نننیو خبرو کې دا هم وویل، چې د دوی نظام اسلامي دی او سیکولر نه دی، «مطلب دا چې دغه نظام کې عصري او دیني علومو ته اړتیا ده او سیاست له دین جلا نه دی.»
نوموړي دا هم زیاته کړه چې د اسلامي نظام دا مانه هم نه ده چې دوی به عصري زدکړې نه کوي.
امیرخان متقي دا خبرې نن د دغه وزارت د دیني زدکړو او احکامو په مناسبت غونډه کې وکړې او ویې ویل، د دې وزارت کارمنان د عصري زدکړو په څېر په دیني زدکړو کې هم کوشش کوي: «الحمد الله زموږ مسجد د لمانځه وخت کې ډک وي او د درس حلقې هم ډکې وي.»
که څه هم پر امیرخان متقي سربېره نور طالب چارواکي هم پر عصري زدکړو ټینګار کوي، خو دې ډلې واکمنېدو سره زرګونو مدرسې جوړې کړې، اما د سیګار په ګډون د مختلفو راپورونو له مخې د عصري زدکړو کیفیت ورځ تر بلې خرابېږي.